- Στη Μεγάλη Μαντίνεια Αβίας της Δυτ. Μάνης υπάρχει ένα μεταβυζαντινό ναόσχημο κτίριο του 18ου αιώνα, μονοκάμαρο, σταυροειδές με τρούλο, όπου ως το 1961 στεγαζόταν το σχολείο του χωριού. Σύμφωνα με επιγραφή που υπάρχει στο νότιο τοίχο του, ανακαινίστηκε μεταξύ των ετών 1743 (αψμγ΄) και 1753 (αψνγ΄) από τον ιερομόναχο Χρύσανθο και ήταν αφιερωμένος στον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου:
+ ΑΝΑΚΕΝΙCΘΙ ΟΥΤΟC Ο ΘΙΟC ΚΕ ΠΑΝCΕΠΤΟC
ΝΑΟC ΤΗC ΗΠΕΡΑΓΙΑC ΘΕωΤΟΚΟΥ Ο ΕΥΑΓΓΕΛΙCMOC –
EIC αψμγ΄ ΚΕ αψνγ΄ ΕΤΕΛΙΟΘΙ –
Χρύσανθοc ιερομόναχοc
Η ανακαινισμένη Ευαγγελίστρια και στο βάθος ο ναός της Κοίμησης
- Το κτίσμα συνοδεύει ο θρύλος πως κτίστηκε για ναός αλλά μαγαρίστηκε από κάποιο θανατικό και δεν λειτουργήθηκε ποτέ. Το θρύλο αυτό είχα αποδώσει λογοτεχνικά στο παλιό μου διήγημα: "Ο τελευταίος ηγούμενος". Οι κάτοικοι ανέγειραν παραδίπλα άλλον ναό, της Κοίμησης Θεοτόκου, που μέχρι σήμερα αποτελεί την ενορία του χωριού. Ο αλειτούργητος ναός είναι από τα παλιότερα κτίσματα του χωριού.
Το εθνόσημο/θυρεός του Όθωνα. Διακρίνονται τα χαράγματα [ΟΘΩΝ ΒΑΣΙΛΕΥΣ] ΤΗΣ ΕΛΛΑΔ, Π. ΘΕΟΔΩΡΟΠ 1858 [φωτ. Ηλίας Κοτσόβολος]
- Ευάριθμα μαρμάρινα εντοιχίσματα καθώς και υπολείμματα παλιότερης λιθοδομής στη θεμελίωση, δείχνουν πως η ανακαίνιση του 1743 πάτησε σε προϋπάρχον κτίσμα. Στο εσωτερικό του είναι εντοιχισμένος μαρμάρινος θυρεός του βασιλιά Όθωνα, που τότε αποτελούσε εθνόσημο του κράτους, με χαραγμένη τη χρονολογία 1858. Το ίδιο έτος στο δημοτικό σχολείο Μεγ. Μαντίνειας διορίστηκε ο δημοδιδάσκαλος Γεώργιος Κουκέας. Από αυτό συνάγεται πως από τότε χρησιμεύε ως σχολικό κτίριο.
Ιούνιος 1940. Ο δάσκαλος Σταύρος Ταμπουρέας και οι μαθητές με τα απολυτήρια/ενδεικτικά έξω από το Δημοτικό Σχολείο Μεγ. Μαντίνειας που στεγαζόταν στον αλειτούργητο ναό.
Εορτή 28ης Οκτωβρίου 1955. Μαθητές με τον δάσκαλο Νικ. Παπαδόπουλο στο παλιό σχολείο Μεγ. Μαντίνειας, στο κτίριο του αλειτούργητου ναού [αρχείο Τάκη Μανέα]
- Όντως, το κτίριο, με κάποιες μετατροπές, στέγασε το σχολείο του χωριού ως το 1961 που μεταφέρθηκε σε πιο κατάλληλο κτίριο, δωρέα της Αντιγόνης Αβράμη. Στη συνέχεια το παλιό σχολειό/ναός για πολλά χρόνια ήταν σε εγκατάλειψη, κάποια στιγμή υπέστη και μια λαθρανασκαφή, ώσπου ανακαινίστηκε με πρωτοβουλία του τοπικού Εξωραϊστικού Συλλόγου, αποκαλύφθηκαν κάποιες αγιογραφίες στην κόγχη του ιερού κι αποτελεί πλέον ένα τοπικό μνημείο.
Το παλιό σχολείο/ναός σε εγκατάλειψη την δεκ. '70 [φωτ. Κλεάνθης Καπετανάκης] και την δεκ. '80 [φωτ. Ηλίας Γεωργουλέας], πριν ανακαινιστεί.
 |
| Τοιχογραφίες που αποκαλύφθηκαν στην κόγχη του ιερού βήματος μετά την ανακαίνιση του αλειτούργητου ναού/παλιού σχολείου [φωτ. Κλεάνθης Καπετανάκης] |
* Πηγές:
- Σταύρος Γ. Καπετανάκης "Οι Μαντίνειες της Μάνης", Αθήνα 1996.
- Λιάνα Σ. Καπετανάκη "Iστορία και εικόνες από τον πρώην Δήμο Αβίας (με τον φακό του Κλεάνθη Γ. Kαπετανάκη)", Αθήνα 2016 (e-book) και Εταιρεία Λακωνικών Σπουδών 2021.
- Θ. Μπελίτσος "Εν Αβία", Ν. Σμύρνη 2016.
- Θ. Μπελίτσος "Ο τελευταίος ηγούμενος" [διήγημα] από τη συλλογή "Κυνηγός ονείρων", Ν. Σμύρνη 2014, σελ. 32-45.
*Θ. Μπελίτσος, 25.3.2022
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου