Children's Games
Ο Πίτερ Μπρίγκελ ή Μπρέγκελ ο πρεσβύτερος (φλαμανδικά: Pieter Bruegel, περ. 1525-1530 - Βρυξέλλες, 1569) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος, σχεδιαστής και χαράκτης γνωστός για τα τοπία του και τις αγροτικές σκηνές. Από το 1559 εξέπεσε το «h» από το όνομά του και άρχισε να υπογράφει τους πίνακές του ως Bruegel, γι αυτό τον συναντάμε στην ελληνική βιβλιογραφία και ως Μπρέχελ.
Ελάχιστες είναι οι πηγές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αντληθούν πληροφορίες για το βίο του Μπρίγκελ, ενώ και ο ίδιος ο καλλιτέχνης δεν κληροδότησε κανένα γραπτό κείμενο ή πραγματεία. Σημαντικότερη βιογραφική πηγή θεωρείται το έργο του Κάρελ φαν Μάντερ (1604), το οποίο ωστόσο περιλαμβάνει αρκετές ανεκδοτολογικές αναφορές και δεν είναι πάντα ακριβές. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον φαν Μάντερ, ο Μπρίγκελ γεννήθηκε σε ομώνυμο χωριό κοντά στην πόλη Μπρέντα, ωστόσο από τα συνολικά τρία φλαμανδικά χωριά που φέρουν το όνομα αυτό, κανένα δεν βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την πόλη. Πιθανότερο θεωρείται πως ο Μπρίγκελ καταγόταν από την Μπρέντα, χωρίς να αποκλείεται κάποιος από τους πρόγονούς του να είχε γεννηθεί όντως σε κάποιο ομώνυμο χωριό.
Απέκτησε την τεχνική του κατάρτιση στην Αμβέρσα, όπου έγινε δάσκαλος στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά το 1551-52· δώδεκα περίπου χρόνια ζωγραφικής παραγωγής και είκοσι μόλις χρόνια καλλιτεχνικής δραστηριότητας. Μετά τα πρώτα μαθήματά του στην Αμβέρσα, πιθανότατα με δάσκαλο τον Πίτερ Κούκε φαν Ελστ, του οποίου τη θυγατέρα, Μαρία, ο Μπρίγκελ νυμφεύτηκε το 1563.Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του ξεκίνησε ένα μακρύ ταξίδι, διασχίζοντας ολόκληρη σχεδόν τη Γαλλία για να καταλήξει στην Ιταλία. Επιστρέφοντας από εκεί έφερε μαζί του ορισμένα θαυμάσια σχεδιασμένα τοπία τα οποία είναι πιστά στην πανοραμική θεώρηση του Γιοάχιμ Πατινίρ (1480- 1524), γνωστά ενυπόγραφα έργα του οποίου βρίσκονται στην Αμβέρσα (Η φυγή στην Αίγυπτο) και στη Βιέννη(Η Βάπτιση του Χριστού). Οι γιοί του Μπρίγκελ, Γιαν και Πίτερ ο νεότερος, ήταν επίσης ζωγράφοι.
Υπάρχουν σήμερα περίπου 40 έργα ζωγραφικής του από τα οποία 12 βρίσκονται στο Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης (Kunsthistorisches Museum) στη Βιέννη. Τα υπόλοιπα σε ιδιωτικές συλλογές και σε παγκοσμίου φήμης Μουσεία κυρίως της Ευρώπης, αλλά και της Αμερικής, όπως: Ο θερισμός στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, ο γαμήλιος χορός στο Institute of Arts του Ντητρόιτ, η σφαγή των νηπίων στο Λονδίνο (Royal collection), η λατρεία του Χριστού στην Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου, η παραβολή του τυφλού και ο θρίαμβος του θανάτου στο Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης, η γριά κυρία στην Alte Pinakothek στο Μόναχο, η φυγή στην Αίγυπτο στο Ινστιτούτο Τέχνης Κουρτώ του Λονδίνου, Μισάνθρωπος στη Νάπολι κ.α.
Θεματογραφία
Στην θεματογραφία του Μπρίγκελ τα ελάχιστα θρησκευτικά θέματα έχουν μάλλον δευτερεύουσα σημασία στο έργο του, ενώ στις λαϊκές σκηνές το τοπίο καταλαμβάνει συχνά το πρώτο επίπεδο. Αναρωτιέται κανείς αν θα πρέπει να αρκεστεί στην κυριολεκτική ερμηνεία των έργων αυτών ή να αναζητήσει κάποια αλληγορική πρόθεση. Για ορισμένα από αυτά, όπως είναι η Παραβολή των τυφλών (Νεάπολη, Εθνικό Μουσείο) και η Γη της επαγγελίας (Μόναχο, Παλαιά Πινακοθήκη) οι ηθικοί στόχοι είναι προφανείς.
Γάμος χωρικών (1568)
Στο χωριάτικο γάμο» οι καλεσμένοι κάθονται σ΄ένα μακρύ τραπέζι που ο ζωγράφος το βλέπει από τα πλάγια· ο ίδιος ο Μπρέγκελ προφανώς απεικονίζεται στην άκρη του τραπεζιού στα δεξιά με το σπαθί.Όλη η σκηνή περιστρέφεται γύρω από τη νύφη που κάθεται κάτω από ένα χάρτινο στέμμα σε μια κωμικά σοβαρή πόζα. Λίγο πιο μακρυά στην καρέκλα με την ψηλή πλάτη βρίσκεται ο συμβολαιογράφος που φοράει μπερέ και ζακέτα με γούνινο φινίρισμα, η παρουσία του οποίου είναι απαραίτητη για τη σύνταξη του γαμήλιου συμβολαίου.
«Τα δεμάτια που είναι στερεωμένα στο τοίχο αποτελούν σύμβολα γονιμότητας και υποδηλώνουν, ότι η καλύτερη περίοδος για γάμο είναι μετά τη σοδειά. Ο μικρός που κάθεται στο πάτωμα και γλείφει τη γαβάθα φοράει σκούφο με φτερό παγωνιού. Το παγώνι είναι σύμβολο αθανασίας, επομένως το παιδί ενσαρκώνει μια ευχή για την αιώνια αγάπη των νιόπαντρων.»
Όλοι συμμετέχουν στη γιορτή: οι δυο μουσικοί που παίζουν άσκαυλο, ο άνδρας που γεμίζει μπίρα τις κανάτες, οι περίεργοι που συνωστίζονται στην είσοδο της σιταποθήκης.
Ο Πύργος της Βαβέλ 1563 ελαιογραφία σε ξύλο
Ο τεράστιος όγκος του κτιρίου φαίνεται να συνθλίβει την πόλη αλλά ταυτόχρονα μεταδίδει ένα αίσθημα ανασφάλειας με την εντύπωση του αβέβαιου και του απραγματοποίητου. Στο προσχέδιο του πύργου εμπνευσμένου από τα ερείπια του ρωμαϊκού Κολοσσαίου φαίνεται καθαρά τον ενδιαφέρον του ζωγράφου για την τεχνική των κτιρίων.
«Ο καλλιτέχνης συνέλαβε το θέμα σαν αλληγορία της ανθρώπινης αλαζονείας και αδυναμίας. Ο Μπρίγκελ συγχωνεύει τις πιο μικρές λεπτομέρειες μέσα στην απεραντοσύνη του οράματος. Η διαύγεια με την οποία αποδίδονται και τα πιο μακρινά σημεία στα βάθη του τοπίου δημιουργεί στον θεατή ένα αίσθημα δέους»
Τοπίο με την πτώση του Ίκαρου 1558
Χειμωνιάτικο τοπίο
Κυνηγοί στο χιόνι 1565, λάδι σε ξύλο, Μουσείο Ιστορίας της τέχνης - Βιἐννη
Ο Μπρίγκελ φιλοτέχνησε έξι πίνακες για τους μήνες, αλλά ίσως σκόπευε να εκτελέσει δώδεκα.
Οι «Κυνηγοί στο χιόνι» αναφέρονται μάλλον στον Δεκέμβριο. Σε ανάλογη μινιατούρα του Γκριμάνι συμβολίζεται ο Δεκέμβρης με το ίδιο μοτίβο του σφαγμένου αγριογούρουνου, που διακρίνεται στο αριστερό άκρο του πίνακα του Μπρίγκελ.
« Ο καλλιτέχνης έχει αποδώσει αριστοτεχνικά την ατμόσφαιρα του κρύου και της σιωπής που πλανιέται πάνω στο χιονισμένο τοπίο. Στο βάθος, τα βουνά του Νότου είναι δοσμένα με μά αίσθηση της φύσης που δεν θα τη συναντήσουμε στο έργο του Πατινίρ. Το λευκό του χιονιού, το πράσινο του ουρανού κι ο πάγος συνταιριάζονται θαυμάσια.»
Παροιμίες των Κάτω Χωρών 1559, περισσότερες από 100 παροιμίες μέσα σ' ένα πίνακα
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου