Ο Ντ.Χ.Λώρενς (David Herbert Lawrence, 11 Σεπτεμβρίου 1885 - 2 Μαρτίου 1930) ήταν Άγγλος πεζογράφος, ποιητής, θεατρικός συγγραφέας, κριτικός και ζωγράφος.
Ήταν παιδί ενός κοινωνικά (τουλάχιστον) αταίριαστου γάμου μεταξύ ενός ανθρακωρύχου και μιας διευθύντριας σχολείου. Τα βιώματα αυτής της ασυμφωνίας αντικατοπτρίζονται τόσο στην ζωή όσο και στο έργο του, ιδιαίτερα στον Εραστή της λαίδης Τσάττερλυ. Σπούδασε στο γυμνάσιο του Νότιγχαμ με υποτροφία και μετά στο πανεπιστήμιο της ίδιας πόλης. Το 1910 δημοσίευσε το Λευκό Παγώνι και τον ίδιο καιρό πέθανε η μητέρα του με την οποία ήταν υπερβολικά δεμένος. Δούλεψε για λίγο ως δάσκαλος και το 1911 εγκατέλειψε το επάγγελμα επειδή διαγνώστηκε ότι έπασχε απόφυματίωση.
Το 1912 συνδέθηκε ερωτικά με την Γερμανίδα Φρήντα Γουήκλυ το γένος φον Ριχτχόφεν (von Richthofen), σύζυγο καθηγητή του στο Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ, ταξικά πολύ ανώτερή του, έξι χρόνια μεγαλύτερή του και μητέρα τριών παιδιών. Έφυγαν μαζί στην Γερμανία και μετά στην Ιταλία, όπου ο Λώρενς τελείωσε το μυθιστόρημά του Γιοι και Εραστές που δημοσιεύτηκε το 1913. Επέστρεψαν στην Αγγλία το 1914 και παντρεύτηκαν. Το 1915 το βιβλίο του Ουράνιο Τόξο απαγορεύτηκε ως άσεμνο.
Μετά τον πόλεμο άρχισε για τον Λώρενς και την Φρήντα η «άγρια περιπλάνηση». Ταξίδεψαν και πάλι στην Γερμανία και Ιταλία και μετά στην Κεΰλάνη, την Αυστραλία, το Νέο Μεξικό και το Μεξικό. Επέστρεψαν στην Ευρώπη το 1925 και εγκαταστάθηκαν στην Ιταλία.
 |
| πηγή φωτογραφίας |
Το 1928 και 1929 κυκλοφόρησε σε ελάχιστα αντίτυπα στην Φλωρεντία και στο Παρίσι αντίστοιχα ο Εραστής της λαίδης Τσάττερλυ. Επίσης το 1928, το βιβλίο εκδόθηκε, άγρια λογοκριμένο, στη Νέα Υόρκη. Το 1959 εκδόθηκε πλήρες στη Νέα Υόρκη και το 1960 στο Λονδίνο, όπου έγινε αντικείμενο μιας πολύκροτης δίκης, το αποτέλεσμα της οποίας ήταν η αθώωση των υπευθύνων των Penguin Books. Το 1929 η αστυνομία έκλεισε μιαν έκθεση πινάκων του Λώρενς στο Λονδίνο και οι πίνακές του του αποδόθηκαν υπό τον όρο να μη ξαναεκτεθούν στην Αγγλία.
Ο Λώρενς πέθανε το 1930 σε σανατόριο στη Βανς (Vence) της Κυανής Ακτής. Θεωρούμενος «καταραμένος» συγγραφέας όσο ζούσε, αποδείχθηκε αυτός που άλλαξε την αντιμετώπιση του σεξ από την λογοτεχνία.
Τα πρώτα του έργα ασχολούνται με τις βλαβερές συνέπειες του σύγχρονου, βιομηχανοποιημένου πολιτισμού που αποκόπτει τον άνθρωπο από την φύση και καθιστά τις ανθρώπινες σχέσεις προβληματικές. Στα κατοπινά έργα του Λώρενς η φροϋδική ανάλυση κυριαρχεί καθώς και η σημασία που αποδίδει στην σεξουαλική συμπεριφορά. Το επιστέγασμα ήταν ο Εραστής της λαίδης Τσάττερλυ, όπου η ερωτική πράξη καταργεί την ταξική διαφορά και τις κοινωνικές συμβάσεις.
Μυθιστορήματα
The White Peacock (Λευκό Παγώνι, 1911)
The Trespasser (Ο Καταπατητής, 1912)
Sons and Lovers (Γιοι και Εραστές, 1913)
The Rainbow (Ουράνιο Τόξο, 1915)
Women in Love (Ερωτευμένες γυναίκες, 1920)
The Lost Girl (Το χαμένο κορίτσι, 1920)
Aaron's Rod (Η ράβδος του Ααρών, 1922)
Kangaroo (Καγκουρώ, 1923)
The Boy in the Bush (Το αγόρι στους θάμνους, 1924)
The Plumed Serpent (Το φτερωτό ερπετό, 1926)
Lady Chatterley's Lover (Εραστής της λαίδης Τσάττερλυ, 1928)
The Escaped Cock (Ο δραπέτης κόκκορας, 1929 –επανεκδ. το 1931 ως The Man Who Died, Ο άνθρωπος που πέθανε)
Συλλογές διηγημάτων
The Prussian Officer and Other Stories (Ο Πρώσος αξιωματικός και άλλα διηγήματα, 1914)
England, My England and Other Stories (Αγγλία, Αγγλία μου και άλλα διηγήματα, 1922)
The Fox, The Captain's Doll, The Ladybird (Η αλεπού, Η κούκλα του λοχαγού, Το θηλυκό πουλί, 1923)
St Mawr and other stories (Σαιντ Μάουρ και άλλα διηγήματα, 1925)
The Woman who Rode Away and other stories (Η γυναίκα που έφυγε με το άλογο και άλλα διηγήματα, 1928)
The Virgin and the Gipsy and οther Stories (Η παρθένα κι ο Τσιγγάνος και άλλα διηγήματα, 1930)
Love Among the Haystacks and other pieces (Έρωτας μέσα στα στάχυα και άλλα κείμενα, 1930)
Ποιητικές συλλογές
Love Poems and others (Ερωτικά ποιήματα και άλλα, 1913)
Amores (1916)
Look! We have come through! (Κοίτα ! τα καταφέραμε ! - 1917)
New Poems (Νέα ποιήματα, 1918)
Tortoises (Χελώνες, 1921)
Birds, Beasts and Flowers (Πουλιά, ζώα και λουλούδια, 1923)
Ταξιδιωτικά[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Twilight in Italy and Other Essays (Σούρουπο στην Ιταλία και άλλα δοκίμια, 1916)
Sea and Sardinia (Θάλασσα και Σαρδηνία και άλλα δοκίμια, 1921)
Mornings in Mexico and Other Essays (Πρωινά στο Μεξικό και άλλα δοκίμια, 1927
Sketches of Etruscan Places and other Italian essays (Σχεδιάσματα ετρουσκικών τοποθεσιών και άλλα ιταλικά δοκίμια, 1932)
Δοκίμια
Study of Thomas Hardy and other essays (Μελέτη για τον Τόμας Χάρντυ και άλλα δοκίμια, 1914)
Movements in European History (Κινήματα στην ευρωπαϊκή ιστορία, 1921)
Psychoanalysis and the Unconscious (Ψυχανάλυση και το Ασυνείδητο, 1921)
Studies in Classic American Literature (Μελέτες για την κλασσική αμερικανική λογοτεχνία, 1923)
Reflections on the Death of a Porcupine and other essays (Σκέψεις για τον θάνατο ενός σκαντζόχοιρου και άλλα δοκίμια, 1925)
Apocalypse and the writings on Revelation (Η Αποκάλυψη και τα κείμενα σχετικά μ' αυτήν, 1931) https://el.wikipedia.org
ΠΟΙΗΜΑΤΑ
Το μόνο που ζητώ
Το μόνο που ζητώ από μια γυναίκα είναι να νιώσει τρυφερά για μένα
όταν και μένα η καρδιά μου κτυπήσει τρυφερά γι’ αυτήν,
να γεννηθεί ανάμεσά μας ένα απαλό, απαλό τρεμούλιασμα
σα σιωπηλές καμπάνες.
Είναι το μόνο που ζητώ.
Με κούρασαν τόσο οι βίαιες γυναίκες που απαιτούν ν’ αγαπηθούν
δίχως να υπάρχει ίχνος αγάπης μέσα τους.
(μετάφραση: Ολυμπία Καράγιωργα)
(μετάφραση: Ολυμπία Καράγιωργα)
ΑΚΟΥ ΤΗ ΜΠΑΝΤΑ
Μια μπάντα παίζει πολύ πρωί,
μα είναι μόνο δυστυχισμένοι άνθρωποι,
που θορυβούν για να πνίξουν
την εσωτερική τους κακοφωνία και τη δική μας.
Ένα μικρό φεγγάρι, αρκετά ήσυχο, ακουμπάει και τραγουδάει
στον εαυτό του, τη νύχτα
κι η μουσική των ανθρώπων, είναι σαν ένα ποντίκι, που ροκανίζει,
που ροκανίζει σε μια ξύλινη παγίδα παγιδευμένο.
Μετάφρ. Μόσχος Λαγκουβάρδος
ΠΙΑΝΟ
Μία γυναίκα, απαλά, μου τραγουδάει, στο σούρουπο,
πηγαίνοντάς με ξανά στα περασμένα, μέχρι να δω
ένα παιδί, να κάθεται κάτω απ΄το πιάνο, στη βουή των
τρεμάμενων χορδών,
και να κρατά τα μικρά, ζυγιασμένα πόδια μιας μητέρας,
που χαμογελά καθώς τραγουδάει.
Σε πείσμα, η ύπουλη δεξιοτεχνία του τραγουδιού
προδίδει την καρδιά μου, που ανήκει
στα παλιά κυριακάτικα απογεύματα στο σπίτι, με τον χειμώνα έξω
και τους ύμνους, στο ζεστό σαλόνι, με το πιάνο οδηγό μας.
Έτσι είναι τώρα μάταιη για τον τραγουδιστή η ορμή του,
με το μεγάλο μαύρο παθητικό πιάνο. Η γοητεία
των παιδικών ημερών με κατακλύζει, η ωριμότητά μου είναι
πεταγμένη
κάτω στην πλήμμυρα της μνήμης. Σαν παιδί κλαίω για το
παρελθόν.
Μετάφρ. Μόσχος Λαγκουβάρδος
Ο εραστής της λαίδης Τσάτερλι
Αρθρο της Μίνας Καραγιάννη στο http://peopleandideas.gr/
Το βιβλίο γράφτηκε το 1928 για να καταγγείλει τον πουριτανισμό της Αγγλίας, θεωρήθηκε πορνογράφημα, απαγορεύθηκε και κυκλοφορούσε μέσω ιδιωτικών ακόμη και χειρόγραφων αντιγραφών ώσπου το 1960 μετά από μι δίκη-νίκη για την ελευθερία του λόγου, κυκλοφόρησε ελεύθερα.
Πού να το περίμενε ο Ντ. Χ. Λώρενς ότι το 2012 μια κυριακάτικη εφημερίδα στην Ελλάδα θα το προσέφερε στους αναγνώστες της ως το πρώτο μιας σειράς «απαγορευμένων» βιβλίων μιας κάπως μακρινής εποχής. Το υλικό του θεωρήθηκε πορνογραφικό για τους ενήλικες των αρχών του δύσκολου 20ου αιώνα. Το ίδιο υλικό σήμερα αντιστοιχεί στο επίπεδο γνώσεων μαθητών των τελευταίων τάξεων του δημοτικού σχολείου οι οποίοι στα διαλείμματα αλλά και στις αίθουσες μοιράζονται με τους συμμαθητές τους μέσω των έξυπνων κινητών τους αντίστοιχες αλλά και πιο «προχωρημένες» εικόνες. Σχεδόν έναν αιώνα μετά τη συγγραφή του θα μπορούσε κάλλιστα να αποτελεί άρθρο ενός περιοδικού lifestyle.
Δεν επιδιώκω να κάνω λογοτεχνική, ηθικοπλαστική ή κοινωνική ανάλυση του φαινομένου που συνοδεύει το εν λόγω πόνημα, κάθε αναγνώστης βρίσκει και ξεχωρίζει στο αφήγημα κάτι διαφορετικό.
Προσωπικά αυτό που αναγνώρισα στις σελίδες του είναι ένα μουσειακό αφήγημα της βιομηχανικής Αγγλίας των αρχών του εικοστού αιώνα. Μια αποτύπωση της καθημερινότητας, των συνηθειών και των ηθών της αγγλικής μεγαλοαστικής αλλά και της εργατικής τάξης. Από τους τοίχους των δωματίων και τους διαδρόμους περνούν καλλιτεχνικά ρεύματα, πολιτικές ιδεολογίες, μικροϊστορία, επαγγέλματα που φθίνουν και άλλα που εμφανίζονται, μια ζωή που φεύγει και μια ζωή που έρχεται. Όλα αυτά σε μια χρονική περίοδο όπου οι αλλαγές καταγράφονται στην καθημερινή ζωή και την επηρεάζουν σε τραγικό βαθμό.
Βρισκόμαστε σε ένα αγγλικό, μεγάλο σπίτι του 18ου αιώνα φτιαγμένο με καφετιά πέτρα. Ο τόπος, ο βιομηχανικός βορράς, είναι το Sheffield, η περιοχή δράσης του Robin Hood. Το σπίτι αυτό έχει τρεις ορόφους και περιβάλλεται από την υγρή φύση της περιοχής.
Στο σαλόνι του ισογείου είναι ζωντανές ακόμα οι συζητήσεις των ενοίκων μεταξύ τους αλλά και με τους επισκέπτες.
Ακούμε κάποιες από αυτές:
Η βιομηχανική Αγγλία διαγράφει την αγροτική. Μια έννοια διαγράφει μιαν άλλη. Η παλιά Αγγλία διαγράφει την καινούρια. Και η συνέχεια που απομένει δεν είναι οργανική μα μηχανική.
Η κοινή γνώμη παρακολουθεί τα γεγονότα με σκεπτικισμό, επιφύλαξη και φόβο.
Όταν ήμουν κορίτσι (λέει μια κυρία της περιοχής) τούτο το ορυχείο το θεωρούσαν το καλύτερο της χώρας και όποιος δούλευε εδώ ήταν περήφανος. Τώρα λένε ότι το πλοίο βουλιάζει και είναι καιρός να φύγουν όλοι..άλλοι λένε πως δε φεύγουν γιατί φοβούνται και σιχαίνονται όλες αυτές τις μηχανές που τους βάζουν να χειρίζονται.
Μπροστά από τα μάτια μας περνά σαν ταινία η ιστορία των Λουδιτών, του κινήματος που αναπτύχθηκε στην ευρύτερη αυτήν περιοχή της Αγγλίας έναν αιώνα πριν, (1811-1814). Οι λουδίτες με εξεγέρσεις και καταστροφές μηχανημάτων και εργοστασίων εκδήλωναν την εχθρότητα των ανθρώπων απέναντι στις μηχανές που θα άλλαζαν συθέμελα τη ζωή τους. Εύκολα κάνουμε το συσχετισμό με την αρχή του 20ου αιώνα όπου οι αλλαγές παρουσιάζουν ομοιότητες. Η νέα φάση εκβιομηχάνισης φαίνεται ως λύση αλλά και εχθρός.
Οι άνθρωποι παρουσιάζονται διχασμένοι απέναντι σε αυτήν. Από τη μια πλευρά βρίσκονται αυτοί που θέλουν να διατηρήσουν τα κεκτημένα τους αξιοποιώντας τις ευκαιρίες της βιομηχανικής ανάπτυξης και από την άλλη εκείνοι που αντιπαλεύουν την εκβιομηχάνιση και επιθυμούν τη διατήρηση της ισορροπίας που είχαν πριν από αυτήν:
… και στο κάτω- κάτω της γραφής ποιος πήρε από τους ανθρώπους τη φυσική τους ζωή και την ανθρωπιά τους και τους έδωσε τούτη τη βιομηχανική φρίκη…
 |
| https://www.ianos.gr |
Πάνω στο τραπέζι του σαλονιού υπάρχουν άρθρα για τη σοβιετική επανάσταση. Οι μεγαλοαστοί ανησυχούν από την ενδεχόμενη διάδοση του μπολσεβικισμού στο συντηρητικό περιβάλλον της επαρχίας της Αγγλίας.
Ο σοσιαλισμός, μπολσεβικισμός έχουν διαδοθεί στον κόσμο (της επαρχίας τους); Ω! έκανε εκείνη! Ακούγονται μερικοί φωνακλάδες. Γυναίκες κυρίως που έχουν βουτηχτεί στα χρέη. Οι άνδρες δεν πολυδίνουν σημασία. Δεν νομίζω πως οι άνδρες του Τέρβεσολ θα γίνουν ποτέ Κόκκινοι. Είναι πολύ αξιοπρεπείς για κάτι τέτοιο. Οι νεότεροι όμως λένε τις μπούρδες τους πού και πού… όταν λοιπόν δεν έχουν λεφτά ακούνε τις αερολογίες των κόκκινων. Κατά βάθος, όμως, δεν τις πιστεύει κανείς.
Σε μιά γωνία του σαλονιού υπάρχουν εικόνες από φουτουριστικά έργα.
Εκεί στον κόσμο των μηχανικά άπληστων… με τα φώτα που σπιθοβολούσαν, τα καυτά μέταλλα που ξερνούσαν και το μουγκρητό της κίνησης.
Το καλλιτεχνικό αυτό κίνημα εξυμνούσε το μεγαλείο των μηχανών και τις αναγνώριζε ως μέσο προόδου και εξέλιξης.
Στον επάνω όροφο βρίσκονται τα υπνοδωμάτια με ρούχα εποχής και παρουσιάζεται ο τρόπος ένδυσης της μεγαλοαστικής τάξης. Τα παράθυρά του είναι ανοιχτά στο δάσος με το οποίο γειτονεύει το σπίτι. Στον εξωτερικό χώρο υπάρχουν νοητές πινακίδες με την περιγραφή της φύσης με λεπτομέρειες στα δένδρα και στα φυτά.
Στον τρίτο όροφο, στο ψηλότερο σημείο του σπιτιού, υπάρχει το σαλονάκι της λαίδης. Στους τοίχους κρέμονται γερμανικά αντίγραφα των Ρενουάρ και Σεζάν. Είναι το μοναδικό μοντέρνο δωμάτιο του σπιτιού.
Στον υπόγειο χώρο βρίσκουμε μια άλλη ενότητα του φανταστικού αυτού μουσείου που αναφέρεται σε παλιά έπιπλα γεμάτα ρούχα. Απομεινάρια εργαλείων της εποχής που χρησιμοποιούσαν οι υπηρέτες, δείγματα της ζωής της κατώτερης τάξης.
Ο Ντ. Χ. Λώρενς, γιος ανθρακωρύχου και δασκάλας, ξεπέρασε τη μοίρα του πατέρα του και έγινε δάσκαλος. Μέσω αυτού του έργου, αν και επιδίωξε μια καταγγελία στα πουριτανικά ήθη της εποχής, δεν περιορίσθηκε στη θρησκευτική προσέγγιση, αντίθετα αναφέρει τις κοινωνικές αλλαγές, τις οποίες καταγράφει με πολλές λεπτομέρειες σαν να ήταν ιστορικός ή ανθρωπολόγος και το λιγότερο που μπορεί να θεωρήσει κανείς αυτό το βιβλίο είναι πορνογραφικό.
Κατανοούμε την απαγόρευσή του από το κατεστημένο της εποχής, άλλωστε είναι αδύνατον να το εξετάσουμε με τα σημερινά κοινωνικά δεδομένα. Εγώ περπάτησα στις σελίδες του σαν να ήμουν μέσα σε ένα μουσείο της επαρχιακής Αγγλίας. Ενα μουσείο που παρουσιάζει τις ιστορίες των ανθρώπων και του χώρου, που κάνει τους ανθρώπους να σκεφτούν για το παρόν και το μέλλον τους.
Προτείνω λοιπόν τη μουσειακού χαρακτήρα αφήγηση μιας εποχής που δεν υπάρχει πια ως εναλλακτικό τρόπο διαβάσματος ενός τόσο γνωστού βιβλίου .
Μίνα Καραγιάννη http://peopleandideas.gr/
ΠΙΝΑΚΕΣ ΖΩΓΡΑΦΙΚΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου