Η Ιρέν Ζολιό-Κιουρί (Irène Joliot-Curie, 12 Σεπτεμβρίου 1897 - 17 Μαρτίου 1956) ήταν Γαλλίδα επιστήμονας, κόρη της Μαρίας Κιουρί και του Πιερ Κιουρί και σύζυγος του Φρεντερίκ Ζολιό-Κιουρί. Της απονεμήθηκε από κοινού με το σύζυγό της το βραβείο Νόμπελ Χημείας το 1935 για την ανακάλυψη της τεχνητής ραδιενέργειας. Αυτό κατέστησε την οικογένεια Κιουρί την οικογένεια με τους περισσότερους βραβευμένους με νόμπελ μέχρι σήμερα.
Η Κιουρί γεννήθηκε στο Παρίσι. Μετά από ένα χρόνο παραδοσιακής εκπαίδευσης, την οποία ξεκίνησε σε ηλικία 10 ετών, οι γονείς της αντιλήφθηκαν το μαθηματικό ταλέντο της και αποφάσισαν ότι οι ακαδημαϊκές δυνατότητες της Ιρέν απαιτούσαν πιο απαιτητικό περιβάλλον. Η Μαρία Κιουρί συνεργάστηκε με επιφανείς Γάλλους ακαδημαϊκούς, ανάμεσα στους οποίους ήταν ο επιφανής Γάλλος φυσικός Πολ Λανζεβέν, για να δημιουργήσουν την «Συνεργασία», μια ιδιωτική συνάντηση ανάμεσα στους ακαδημαϊκούς της Γαλλίας. Ο ένας εκπαίδευε τα παιδιά του άλλου στα αντίστοιχα σπίτια. Η ύλη της συνεργασίας ποικίλε και πέρα από επιστήμη και επιστημονική έρευνα περιλάμβανε επίσης κινεζικά και γλυπτική και με μεγάλη έμφαση στην αυτοέκφραση και το παιχνίδι.
Αυτό διήρκεσε περίπου δύο χρόνια και στη συνέχεια η Κιουρί φοίτησε στο Κολέγιο Σεβινιέ στο κεντρικό Παρίσι από το 1912 μέχρι το 1914 και στη συνέχεια στο τμήμα επιστημών της Σορβόνης για να ολοκληρώσει Μπακαλορεά. Οι σπουδές στο τμήμα διεκόπησαν λόγω του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Κατά τη διάρκεια του πολέμου, η Κιουρί μεταφέρθηκε στην εξοχή, αλλά ένα χρόνο αργότερα, όταν έγινε 18, επανασυνδέθηκε με την μητέρα της, η οποία διοικούσε 20 φορητά νοσοκομεία που είχε ιδρύσει. Τα νοσοκομεία ήταν εξοπλισμένα με πρωτόγονο εξοπλισμό ακτίνων-Χ, με τον οποίο συνέχιζαν την έρευνά τους. Η μέθοδος ήταν πολύ βοηθητική στον εντοπισμό θραυσμάτων στους τραυματισμένους στρατιώτες, αλλά τόσο η Μαρί όσο και η Ιρέν, οι οποίες εργάζονταν ως νοσηλεύτριες ακτινογράφοι, εκτέθηκαν σε μεγάλες δόσεις ακτινοβολίας. Και οι δύο αργότερα απεβίωσαν από τις συνέπειες της αθροισμένης έκθεσης κατά την επαγγελματική ζωή τους.
Μετά τον πόλεμο, η Ιρέν Κιουρί επέστρεψε στο Παρίσι για να σπουδάσει στο Ινστιτούτο Ραδίου, το οποίο είχαν χτίσει οι γονείς της. Το ινστιτούτο ολοκληρώθηκε το 1914, αλλά παρέμεινε άδειο κατά τη διάρκεια του πολέμου. Η διδακτορική διατριβή της ήταν σχετικά με την ακτινοβολία α του πολώνιου, το στοιχείο που είχαν ανακαλύψει οι γονείς της, μαζί με το ράδιο. Η Ιρέν Κιουρί έγινε διδάκτωρ το 1925.
Καθώς ολοκλήρωνε το διδακτορικό της το 1924, η Κιουρί ζητήθηκε να διδάξει ακριβείς εργαστηριακές τεχνικές που απαιτούνταν για την ακτινοχημική έρευνα τον νεαρό χημικό μηχανικό Φρεντερίκ Ζολιό, τον οποίο αργότερα παντρεύτηκε. Από το 1928 και έπειτα, η Ιρέν Ζολιό-Κιουρί και ο σύζυγός της Φρεντερίκ συνδύασαν τις ερευνητικές τους προσπάθειες στη μελέτη του πυρήνα του ατόμου. Αν και στα πειράματά τους αναγνώρισαν το ποζιτρόνιο και το νετρόνιο, δεν κατάφεραν να ερμηνεύσουν τη σημασία των αποτελεσμάτων και τις ανακαλύψεις αυτές αργότερα διεκδίκησαν οι Καρλ Ντέιβιντ Άντερσον και Τζέιμς Τσάντγουικ αντίστοιχα.
Το 1934, οι Ζολιό-Κιουρί εν τέλη δημοσιοποίησαν την ανακάλυψη που τους σφράγισε μια θέση στην επιστημονική ιστορία, δημιουργώντας ραδιενεργό άζωτο από βόριο και ραδιενεργό φώσφορο από αργίλιο. Βομβάρδισαν φυσικό αργίλιο με ακτίνες α και το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία ενός ασταθούς ισοτόπου του φωσφόρου: 27Al + 4He → 30P + 1n. Ο 30P ήταν το πρώτο τεχνητό ραδιενεργό στοιχείο που παράχθηκε και για αυτήν της ανακάλυψή τους ο Ιρέν Ζολίο-Κιουρί και ο Φρεντερίκ Ζολιό βραβεύτηκαν με Νόμπελ Χημείας το 1935. Το 1937 η Ζολιό-Κιουρί ανακηρύχθηκε καθηγήτρια στο τμήμα επιστημών του Παρισιού. Στη συνέχεια το ζεύγος επικέντρωσε την έρευνά του στην ανακάλυψη ραδιοϊσοτόπων τα οποία θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα στην ιατρική, τη χημεία ή τη γεωλογία. Επίσης, το 1938 εργάστηκε στο βομβαρδισμό βαρέων στοιχείων όπως το ουράνιο και το θόριο με νετρόνια, χωρίς όμως να ανακάλυψη τη πυρηνική σχάση, κάτι που έγινε το 1939 από τη Λίζε Μάιτνερ μαζί με τον Ότο Χαν και τον Φριτς Στράσμαν.
Το 1945, η Ζολιό-Κιουρί ορίστηκε επίτροπος Ατομικής Ενέργειας της Γαλλίας, θέση την οποία διατήρησε μέχρι το 1950. Το 1948 συμμετείχε στην κατασκευή της πρώτης λειτουργικής ατομικής στήλης στη Γαλλία.
Απεβίωσε στο Παρίσι στις 17 Μαρτίου 1956, από λευχαιμία, όπως και η μητέρα της, απότοκος της έκθεσής της σε πολώνιο και ακτίνες-Χ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου