Κινηματογραφικό έργο
Το έργο του Ταρκόφσκι χαρακτηρίζεται από έντονα προσωπικά και μεταφυσικά στοιχεία, με επιρροές από τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική. Αργοί ρυθμοί, εικόνες εξαιρετικής αισθητικής και σταθερά απόμακρα και μακράς διάρκειας πλάνα είναι μερικά από τα κύρια χαρακτηριστικά των ταινιών του. Σταδιακά ανέπτυξε μία προσωπική θεωρία γύρω από τον κινηματογράφο, που αποκαλείται συχνά και ως γλυπτική του χρόνου. Σύμφωνα με αυτή, ο Ταρκόφσκι πίστευε πως ένας από τους κύριους στόχους του κινηματογράφου ήταν η καταγραφή της αληθινής ανθρώπινης εμπειρίας του χρόνου. Οι ταινίες του χαρακτηρίζονται συχνά για την έλλειψη γραμμικής αφήγησης, υιοθετώντας ποιητικούς συνειρμούς και «ονειρική λογική».
Ο ίδιος δεν θεωρούσε τα έργα του συμβολικά, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «...είμαι εχθρός των συμβόλων. Είναι μια πολύ στενή έννοια από την άποψη ότι ένα σύμβολο υπάρχει με σκοπό την αποκρυπτογράφησή του. Από την άλλη πλευρά, μια καλλιτεχνική εικόνα δεν χρειάζεται αποκρυπτογράφηση, είναι ένα ισοδύναμο του κόσμου που μας περιβάλλει. Η βροχή στο Σολάρις δεν είναι σύμβολο, είναι απλά μια βροχή που στην συγκεκριμένη στιγμή έχει μια ιδιαίτερη σημασία για τον ήρωα. Δεν συμβολίζει τίποτε, απλά εκφράζει. Είναι μια καλλιτεχνική αλληλουχία εικόνων. Το σύμβολο κατ' εμέ, είναι κάτι πολύ περίπλοκο»[12]. Συχνά οι ταινίες του Ταρκόφσκι κατατάσσονται στο είδος του ποιητικού κινηματογράφου. Ο ίδιος ο Ταρκόφσκι δεν αποδεχόταν αυτό το χαρακτηρισμό, που απέδιδε κυρίως σε άλλους σκηνοθέτες όπως στον Φελίνι και στον Παζολίνι, θεωρώντας πως ο αποκαλούμενος ποιητικός κινηματογράφος γίνεται σκόπιμα ακατανόητος
Φιλμογραφία
Το έργο του Ταρκόφσκι χαρακτηρίζεται από έντονα προσωπικά και μεταφυσικά στοιχεία, με επιρροές από τη λογοτεχνία και τη ζωγραφική. Αργοί ρυθμοί, εικόνες εξαιρετικής αισθητικής και σταθερά απόμακρα και μακράς διάρκειας πλάνα είναι μερικά από τα κύρια χαρακτηριστικά των ταινιών του. Σταδιακά ανέπτυξε μία προσωπική θεωρία γύρω από τον κινηματογράφο, που αποκαλείται συχνά και ως γλυπτική του χρόνου. Σύμφωνα με αυτή, ο Ταρκόφσκι πίστευε πως ένας από τους κύριους στόχους του κινηματογράφου ήταν η καταγραφή της αληθινής ανθρώπινης εμπειρίας του χρόνου. Οι ταινίες του χαρακτηρίζονται συχνά για την έλλειψη γραμμικής αφήγησης, υιοθετώντας ποιητικούς συνειρμούς και «ονειρική λογική».
Ο ίδιος δεν θεωρούσε τα έργα του συμβολικά, δηλώνοντας χαρακτηριστικά: «...είμαι εχθρός των συμβόλων. Είναι μια πολύ στενή έννοια από την άποψη ότι ένα σύμβολο υπάρχει με σκοπό την αποκρυπτογράφησή του. Από την άλλη πλευρά, μια καλλιτεχνική εικόνα δεν χρειάζεται αποκρυπτογράφηση, είναι ένα ισοδύναμο του κόσμου που μας περιβάλλει. Η βροχή στο Σολάρις δεν είναι σύμβολο, είναι απλά μια βροχή που στην συγκεκριμένη στιγμή έχει μια ιδιαίτερη σημασία για τον ήρωα. Δεν συμβολίζει τίποτε, απλά εκφράζει. Είναι μια καλλιτεχνική αλληλουχία εικόνων. Το σύμβολο κατ' εμέ, είναι κάτι πολύ περίπλοκο»[12]. Συχνά οι ταινίες του Ταρκόφσκι κατατάσσονται στο είδος του ποιητικού κινηματογράφου. Ο ίδιος ο Ταρκόφσκι δεν αποδεχόταν αυτό το χαρακτηρισμό, που απέδιδε κυρίως σε άλλους σκηνοθέτες όπως στον Φελίνι και στον Παζολίνι, θεωρώντας πως ο αποκαλούμενος ποιητικός κινηματογράφος γίνεται σκόπιμα ακατανόητος
Φιλμογραφία
Θυσία (Offret, 1986)
Νοσταλγία (Nostalghia, 1983)
Tempo di viaggio (1983) -- τηλεπαραγωγή
Στάλκερ (Stalker, 1979)
Ο Καθρέφτης (Zerkalo, 1975)
Σολάρις (Solyaris, 1972)
Αντρέι Ρουμπλιόφ (Andrei Rublyov, 1969)
Τα παιδικά χρόνια του Ιβάν (Ivanovo detstvo, 1962)
Ο οδοστρωτήρας και το βιολί (Katok i skripka, 1960)
Αντρέι Ρουμπλιόφ
Στη Ρωσία του 1400, τρεις μοναχοί αγιογράφοι πηγαίνουν στη Μόσχα. Ο ένας, ο Κύριλλος, εμφανίζεται στο διάσημο αγιογράφο Θεοφάνη τον Ελληνα, με το όνομα Αντρέι Ρουμπλιόφ, για να προσληφθεί ως βοηθός του. Ομως, ο ζωγράφος τελικά προσλαμβάνει τον αληθινό Ρουμπλιόφ. Επί χρόνια, ο Θεοφάνης και ο Αντρέι παλεύουν με τις τοιχογραφίες της εκκλησίας του Βλαντιμίρ, που θαρρείς δεν τελειώνουν. Οι Τάταροι κατακλύζουν τη χώρα, λεηλατούν, σκοτώνουν. Για να σώσει μια κοπέλα από το βιασμό, ο Ρουμπλιόφ αναγκάζεται να σκοτώσει έναν στρατιώτη. Συγκλονισμένος, δίνει όρκο σιωπής για δέκα χρόνια...
......................................................
Η τρεισήμισι ωρών αναπαράσταση του πραγματικού κόσμου εκείνης της εποχής, ή καλύτερα η ανάπλασή του, παίρνει υπόψη της ότι, η άποψη των σημερινών ανθρώπων για κείνη τη μακρινή εποχή διαφέρει παντελώς από την άποψη των τοτινών ανθρώπων για την εποχή μέσα στην οποία ζούσαν. Ετσι η ταινία του Ταρκόφσκι - που δεν είναι ούτε βιογραφία ούτε ιστοριογραφία με μορφή συνεκτικής ιστορίας - δεν περιορίζεται σε απλή εικονογράφηση φορτωμένη με στοιχεία τύπου «κειμήλιου» ή «σπάνιου συλλεκτικού κομματιού» στα μάτια των σύγχρονων θεατών, αλλά δομείται με ομιλούσες σεκάνς από τη ζωή του αγιογράφου. Με επεισόδια, σε χαλαρή σχέση μεταξύ τους, που ακουμπούν πάνω σε κρίσεις πίστης, που αγγίζουν την ωμότητα και το χάος αλλά και την αντίδραση τόσο του καλλιτέχνη όσο και του πιστού. Ο Ταρκόφσκι βγάζει τον μοναχό Ρουμπλιόφ έξω από το μοναστήρι και τον θέτει αντιμέτωπο με τις σκληρές και ενοχλητικές καταστάσεις μέσα στον κόσμο που ζει.
Ο Ρουμπλιόφ - σε ρόλο περισσότερο παρατηρητή και μάρτυρα μιας εποχής που ρημάζεται από πολέμους, παρά πρωταγωνιστή, σφραγίζει την τύχη του Αντρέι Ταρκόφσκι, ως ενός από τους μεγαλύτερους δημιουργούς στην ιστορία της τέχνης του κινηματογράφου. Με μεγαλειώδεις σκηνογραφίες, εκπληκτικές κινήσεις της κάμερας και αφηγηματική ποίηση που σφύζει από φαντασία, ο Ταρκόφσκι εκθέτει τη δική του εκδοχή για τον κοινωνικό ρόλο της τέχνης. Η αφήγηση της ταινίας πραγματώνεται μέσα από εννέα κεφάλαια που ακολουθούν τη διαδρομή του εικονογράφου στο εσωτερικό μιας κατεστραμμένης από ατέλειωτους εμφύλιους Ρωσίας. Οι πιο δυνατοί πρίγκιπες βρίσκονται σε συνεχείς εχθροπραξίες για τη νομή της εξουσίας και τα χωριά στενάζουν υπό το φόβο των επιδρομών των Τατάρων. Στο επίκεντρο αυτού του χάους ο Ρουμπλιόφ αναζητά απαντήσεις στα μεγάλα ερωτήματα της ζωής και το νόημα, τη σημασία που αυτά προσλαμβάνουν σε συγκεκριμένες καταστάσεις. Ενα είδος διαλογισμού πάνω στην «πίστη» και πάνω στη «δυνατότητα» ή τη «μη δυνατότητα» σε σκληρούς καιρούς... Πάνω στο έλεος και την καταδίκη... Και πάνω στην τελική «κρίση», που είναι το θέμα της ζωγραφικής δουλειάς που ο εικονογράφος αναλαμβάνει στις αρχές του 1400, αλλά αντιμετωπίζει δυσκολίες να ξεκινήσει... Το αποτέλεσμα είναι μια κινηματογραφική εμπειρία εκτός κάθε τετριμμένης τέτοιας, όπου ο Ταρκόφσκι κάνει τους λογαριασμούς του με την «πίστη» τόσο τη θρησκευτική όσο και την καλλιτεχνική. Με την πρώτη σκηνή της ταινίας να συνιστά την απόλυτη κινηματογραφική τέχνη, ενώ τους ρόλους κρατούν ηθοποιοί τους οποίους θα ξανασυναντήσουμε και σε επόμενες ταινίες του σκηνοθέτη. Η ταινία έλαβε το ειδικό βραβείο της κριτικής επιτροπής το 1969 στο φεστιβάλ κινηματογράφου των Καννών.
Παίζουν: Ανατόλι Σολονίτσιν, Ιβάν Λάπικοφ, Νικολάι Γκρίνκο, Νικολάι Σεργκέγιεφ κ.ά.
Παραγωγή: Σοβιετική Ενωση (1966).
https://www.rizospastis.gr/
Διαβάστε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου