Πίτερ Μπρίγκελ ή Μπρέγκελ ο πρεσβύτερος - Pieter Bruegel the Elder

 

Children's Games

Ο Πίτερ Μπρίγκελ ή Μπρέγκελ ο πρεσβύτερος (φλαμανδικά: Pieter Bruegel, περ. 1525-1530 - Βρυξέλλες, 1569) ήταν Φλαμανδός ζωγράφος, σχεδιαστής και χαράκτης γνωστός για τα τοπία του και τις αγροτικές σκηνές. Από το 1559 εξέπεσε το «h» από το όνομά του και άρχισε να υπογράφει τους πίνακές του ως Bruegel, γι αυτό τον συναντάμε στην ελληνική βιβλιογραφία και ως Μπρέχελ.
Ελάχιστες είναι οι πηγές που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να αντληθούν πληροφορίες για το βίο του Μπρίγκελ, ενώ και ο ίδιος ο καλλιτέχνης δεν κληροδότησε κανένα γραπτό κείμενο ή πραγματεία. Σημαντικότερη βιογραφική πηγή θεωρείται το έργο του Κάρελ φαν Μάντερ (1604), το οποίο ωστόσο περιλαμβάνει αρκετές ανεκδοτολογικές αναφορές και δεν είναι πάντα ακριβές. Για παράδειγμα, σύμφωνα με τον φαν Μάντερ, ο Μπρίγκελ γεννήθηκε σε ομώνυμο χωριό κοντά στην πόλη Μπρέντα, ωστόσο από τα συνολικά τρία φλαμανδικά χωριά που φέρουν το όνομα αυτό, κανένα δεν βρίσκεται σε κοντινή απόσταση από την πόλη. Πιθανότερο θεωρείται πως ο Μπρίγκελ καταγόταν από την Μπρέντα, χωρίς να αποκλείεται κάποιος από τους πρόγονούς του να είχε γεννηθεί όντως σε κάποιο ομώνυμο χωριό.
Απέκτησε την τεχνική του κατάρτιση στην Αμβέρσα, όπου έγινε δάσκαλος στη Συντεχνία του Αγίου Λουκά το 1551-52· δώδεκα περίπου χρόνια ζωγραφικής παραγωγής και είκοσι μόλις χρόνια καλλιτεχνικής δραστηριότητας. Μετά τα πρώτα μαθήματά του στην Αμβέρσα, πιθανότατα με δάσκαλο τον Πίτερ Κούκε φαν Ελστ, του οποίου τη θυγατέρα, Μαρία, ο Μπρίγκελ νυμφεύτηκε το 1563.Ολοκληρώνοντας τις σπουδές του ξεκίνησε ένα μακρύ ταξίδι, διασχίζοντας ολόκληρη σχεδόν τη Γαλλία για να καταλήξει στην Ιταλία. Επιστρέφοντας από εκεί έφερε μαζί του ορισμένα θαυμάσια σχεδιασμένα τοπία τα οποία είναι πιστά στην πανοραμική θεώρηση του Γιοάχιμ Πατινίρ (1480- 1524), γνωστά ενυπόγραφα έργα του οποίου βρίσκονται στην Αμβέρσα (Η φυγή στην Αίγυπτο) και στη Βιέννη(Η Βάπτιση του Χριστού). Οι γιοί του Μπρίγκελ, Γιαν και Πίτερ ο νεότερος, ήταν επίσης ζωγράφοι.

Υπάρχουν σήμερα περίπου 40 έργα ζωγραφικής του από τα οποία 12 βρίσκονται στο Μουσείο Ιστορίας της Τέχνης (Kunsthistorisches Museum) στη Βιέννη. Τα υπόλοιπα σε ιδιωτικές συλλογές και σε παγκοσμίου φήμης Μουσεία κυρίως της Ευρώπης, αλλά και της Αμερικής, όπως: Ο θερισμός στο Μητροπολιτικό Μουσείο της Νέας Υόρκης, ο γαμήλιος χορός στο Institute of Arts του Ντητρόιτ, η σφαγή των νηπίων στο Λονδίνο (Royal collection), η λατρεία του Χριστού στην Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου, η παραβολή του τυφλού και ο θρίαμβος του θανάτου στο Μουσείο Πράδο της Μαδρίτης, η γριά κυρία στην Alte Pinakothek στο Μόναχο, η φυγή στην Αίγυπτο στο Ινστιτούτο Τέχνης Κουρτώ του Λονδίνου, Μισάνθρωπος στη Νάπολι κ.α.

Θεματογραφία

Στην θεματογραφία του Μπρίγκελ τα ελάχιστα θρησκευτικά θέματα έχουν μάλλον δευτερεύουσα σημασία στο έργο του, ενώ στις λαϊκές σκηνές το τοπίο καταλαμβάνει συχνά το πρώτο επίπεδο. Αναρωτιέται κανείς αν θα πρέπει να αρκεστεί στην κυριολεκτική ερμηνεία των έργων αυτών ή να αναζητήσει κάποια αλληγορική πρόθεση. Για ορισμένα από αυτά, όπως είναι η Παραβολή των τυφλών (Νεάπολη, Εθνικό Μουσείο) και η Γη της επαγγελίας (Μόναχο, Παλαιά Πινακοθήκη) οι ηθικοί στόχοι είναι προφανείς.

 Γάμος χωρικών (1568)

Στο χωριάτικο γάμο» οι καλεσμένοι κάθονται σ΄ένα μακρύ τραπέζι που ο ζωγράφος το βλέπει από τα πλάγια· ο ίδιος ο Μπρέγκελ προφανώς απεικονίζεται στην άκρη του τραπεζιού στα δεξιά με το σπαθί.Όλη η σκηνή περιστρέφεται γύρω από τη νύφη που κάθεται κάτω από ένα χάρτινο στέμμα σε μια κωμικά σοβαρή πόζα. Λίγο πιο μακρυά στην καρέκλα με την ψηλή πλάτη βρίσκεται ο συμβολαιογράφος που φοράει μπερέ και ζακέτα με γούνινο φινίρισμα, η παρουσία του οποίου είναι απαραίτητη για τη σύνταξη του γαμήλιου συμβολαίου.
«Τα δεμάτια που είναι στερεωμένα στο τοίχο αποτελούν σύμβολα γονιμότητας και υποδηλώνουν, ότι η καλύτερη περίοδος για γάμο είναι μετά τη σοδειά. Ο μικρός που κάθεται στο πάτωμα και γλείφει τη γαβάθα φοράει σκούφο με φτερό παγωνιού. Το παγώνι είναι σύμβολο αθανασίας, επομένως το παιδί ενσαρκώνει μια ευχή για την αιώνια αγάπη των νιόπαντρων.» 
Όλοι συμμετέχουν στη γιορτή: οι δυο μουσικοί που παίζουν άσκαυλο, ο άνδρας που γεμίζει μπίρα τις κανάτες, οι περίεργοι που συνωστίζονται στην είσοδο της σιταποθήκης.

 Ο Πύργος της Βαβέλ 1563 ελαιογραφία σε ξύλο

Ο τεράστιος όγκος του κτιρίου φαίνεται να συνθλίβει την πόλη αλλά ταυτόχρονα μεταδίδει ένα αίσθημα ανασφάλειας με την εντύπωση του αβέβαιου και του απραγματοποίητου. Στο προσχέδιο του πύργου εμπνευσμένου από τα ερείπια του ρωμαϊκού Κολοσσαίου φαίνεται καθαρά τον ενδιαφέρον του ζωγράφου για την τεχνική των κτιρίων.
«Ο καλλιτέχνης συνέλαβε το θέμα σαν αλληγορία της ανθρώπινης αλαζονείας και αδυναμίας. Ο Μπρίγκελ συγχωνεύει τις πιο μικρές λεπτομέρειες μέσα στην απεραντοσύνη του οράματος. Η διαύγεια με την οποία αποδίδονται και τα πιο μακρινά σημεία στα βάθη του τοπίου δημιουργεί στον θεατή ένα αίσθημα δέους»




Τοπίο με την πτώση του Ίκαρου 1558

Χειμωνιάτικο τοπίο

Κυνηγοί στο χιόνι 1565, λάδι σε ξύλο, Μουσείο Ιστορίας της τέχνης - Βιἐννη 



Ο Μπρίγκελ φιλοτέχνησε έξι πίνακες για τους μήνες, αλλά ίσως σκόπευε να εκτελέσει δώδεκα.
Οι «Κυνηγοί στο χιόνι» αναφέρονται μάλλον στον Δεκέμβριο. Σε ανάλογη μινιατούρα του Γκριμάνι συμβολίζεται ο Δεκέμβρης με το ίδιο μοτίβο του σφαγμένου αγριογούρουνου, που διακρίνεται στο αριστερό άκρο του πίνακα του Μπρίγκελ.
« Ο καλλιτέχνης έχει αποδώσει αριστοτεχνικά την ατμόσφαιρα του κρύου και της σιωπής που πλανιέται πάνω στο χιονισμένο τοπίο. Στο βάθος, τα βουνά του Νότου είναι δοσμένα με μά αίσθηση της φύσης που δεν θα τη συναντήσουμε στο έργο του Πατινίρ. Το λευκό του χιονιού, το πράσινο του ουρανού κι ο πάγος συνταιριάζονται θαυμάσια.»


Παροιμίες των Κάτω Χωρών 1559, περισσότερες από 100 παροιμίες μέσα σ' ένα πίνακα

Διαβάστε περισσότερα για τον πίνακα εδώ 


Ο αγώνας μεταξύ Αποκριάς και Σαρακοστής

Διαβάστε περισσότερα για τον πίνακα εδώ 

Census at Bethlehem

The Wedding Dance 


δείτε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/











Λέων Τολστόι (9 Σεπτεμβρίου 1828 – 20 Νοεμβρίου 1910)

 

Ο Λέων Τολστόι, γεννήθηκε στις 9 Σεπτεμβρίου 1828 (28 Αυγούστου, με το παλαιό ημερολόγιο) στη Γιάσναγια Πολιάνα της Ρωσίας από αριστοκρατική οικογένεια. Ορφάνεψε, όμως, προτού κλείσει τα δέκα του χρόνια και από πατέρα και από μητέρα.

Σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Καζάν ανατολικές γλώσσες και νομικά, μα δεν πήρε το πτυχίο του. Ήταν φύση ανήσυχη, γεμάτη σχέδια και αναμορφωτικές ιδέες, επηρεασμένες από τη Γαλλική Επανάσταση. Θέλησε να ανυψώσει τους Ρώσους χωρικούς, αγρότες και να μορφώσει τα παιδιά τους. Ίδρυσε, μάλιστα, και σχολείο και εξέδωσε παιδαγωγικό περιοδικό με τον τίτλο «Γιάσναγια Πολιάνα».

Έχοντας μεγάλα χρέη από τη χαρτοπαιξία, αποφάσισε να καταταγεί στο στρατό. Πήρε μέρος στον Κριμαϊκό Πόλεμο (1853-1856), όπου γνώρισε την ψυχή του ρώσου στρατιώτη και τη φρίκη του πολέμου. Ο αποτροπιασμός για τις φρικαλεότητες του πολέμου αυτού καθρεφτίστηκε στα «Διηγήματα της Σεβαστούπολης (1855-1859)». Στη συνέχεια ταξίδεψε στη Γαλλία, Ελβετία, Ιταλία και Γερμανία. Γυρίζοντας στη Ρωσία, παντρεύτηκε (1862), έκανε οικογένεια κι έζησε ευτυχισμένος «σαν πατριάρχης», όπως έγραψε ο ίδιος. Με την κατά 16 χρόνια μικρότερη σύζυγό του Σοφία Μπερς απέκτησε 13 παιδιά.

Η τελευταία φωτογραφία
 του ζεύγους Τολστόι, την ημέρα
 που γιόρτασαν
τη 48η επέτειό τους.... 
πηγή 
Την περίοδο εκείνη έγραψε τα δύο αριστουργήματά του «Πόλεμος και Ειρήνη» (1869), μια έξοχη απεικόνιση της ζωής και των συνθηκών της Ρωσίας στην περίοδο των ναπολεόντειων πολέμων, ένα από τα κορυφαία επιτεύγματα της ρεαλιστικής πεζογραφίας και την «Άννα Καρένινα» (1877), την τραγωδία μιας γυναίκας που έπεσε θύμα της ψεύτικης και απάνθρωπης ηθικής της κοινωνίας.
Η ανησυχία του, όμως, ταράζει και πάλι τη ζωή του. Είχε τύψεις που ζούσε μέσα στα πλούτη, ενώ τόσοι άλλοι δυστυχούν. Θέλει να τα αφήσει όλα, περιουσία, οικογένεια, δόξα και να ζήσει απλά, σύμφωνα με τις ιδέες του. Αποφασίζει να εγκαταλείψει τα «εγκόσμια», να τα αρνηθεί όλα και να ζήσει μία απλή ζωή μέσα στη φύση. Άφησε την καταπιεστική και αυταρχική σύζυγό του να διαχειρίζεται την περιουσία κι εκείνος ζούσε μια λιτή σχεδόν φτωχική ζωή στα κτήματά του, όπου πλήθος άνθρωποι πήγαιναν να τον συναντήσουν και να μοιραστούν τη σοφία του.
Τότε γράφει τα έργα του με τα μεγάλα προβλήματα και τις υψηλές ηθικές αρχές της αγάπης, της καλοσύνης και της συμπόνοιας: «Πάτερ Σέργιος» (1898), «Σονάτα του Κρόιτσερ» (1889), «Κύριος και δούλος» (1895) και «Ανάσταση» (1899). Έγραψε, ακόμα, ένα δραματικό έργο, «Το κράτος του ζόφου» (1886) κι ένα θαυμάσιο μεγάλο διήγημα «Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς» (1866). Η ιδιότυπη θρησκευτικότητά του τον φέρνει σε αντιδικία με την εκκλησία της Ρωσίας, η οποία τον απέβαλε από τις τάξεις της το 1901.

Στις 20 Νοεμβρίου (7 Νοεμβρίου με το παλαιό ημερολόγιο) του 1910 ο σπουδαίος ρώσος συγγραφέας, «ο γίγας της ρωσικής γης», όπως τον αποκαλούν, άφησε την τελευταία του πνοή στη σιδηροδρομικό σταθμό της πόλης Αστάκοβο της Ρωσίας.



Η φιλοσοφία του

Στο σπίτι του, σύμφωνα με τη γυναίκα του Σοφία, συνωστίζονταν «παράφρονες αριστοκράτες, ζητιάνοι που περηφανεύονται για την ξεπεσμένη θέση τους, ξεδοντιάρες καλόγριες, ιδεολόγοι φοιτητές, επαναστάτες, εγκληματίες, χορτοφάγοι, αλλοδαποί».

Ο Γκάντι το συνοψίζει σε μία φράση: «Ο Τολστόι είναι ο μεγαλύτερος απόστολος της μη βίαιης αντίστασης στην εποχή μας».

Ο Λέων Τολστόι είναι ο πιο διάσημος Χριστιανός Αναρχικός και θεωρείται ίσως ο σημαντικότερος εκπρόσωπος του ρεύματος αυτού. Όπως έγραψε «ο χριστιανισμός στην αληθινή του ουσία θέτει ένα τέλος στο Κράτος». Αυτή η πρόταση αποδίδει τη βασική ιδέα που αποτελεί τη βάση του χριστιανικού αναρχισμού...

Αν και ο ίδιος ποτέ δεν αποκάλεσε τον εαυτό του αναρχικό, η εναντίωσή του στις άδικες κοινωνικές μεταρρυθμίσεις (1880-1882) και στην αυταρχικότητα και καταπίεση που ασκούσαν οι ανώτερες κοινωνικές τάξεις στους μουζίκους τον οδήγησαν στην απόρριψη των κρατικών δομών και στην αναζήτηση μιας άλλης μορφής
κοινωνικής οργάνωσης και ζωής.

Αναπτύσσει τη θεωρία του για μια κοινωνία αντιεξουσιαστική και αντιιεραρχική, πάντα κοντά στη φύση και σε αρμονία με αυτή, όπου ο κάθε άνθρωπος θα μπορέσει να αναπτύξει τα προσωπικά του χαρίσματα και τις δεξιότητες του, που θα εργάζεται ο ίδιος για να εξασφαλίσει την τροφή του χωρίς η εργασία του να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης.

Ο Τολστόι γίνεται αρνητής κάθε κρατικής δομής κραδαίνοντας στο χέρι του το «τσεκούρι» της χριστιανικής του πίστης.

«…όλες οι υποχρεώσεις προς το κράτος είναι ενάντια στη συνείδηση του Χριστιανού - ο όρκος υποτέλειας, οι φόροι, οι νομικές διαδικασίες, η στρατιωτική θητεία. Και όλη η κυβερνητική ισχύς στηρίζεται πάνω στις υποχρεώσεις αυτές». (Leo Tolstoy, The Kingdom of God is Within You).

Στο δοκίμιο του «Για την αναρχία» γράφει: «Οι Αναρχικοί έχουν δίκιο σε όλα. Kαι στην άρνηση της υπάρχουσας τάξης και στον ισχυρισμό ότι, χωρίς Αρχή, δεν θα μπορούσε να υπάρχει χειρότερη βία από αυτή της Αρχής κάτω από τις τωρινές συνθήκες. Κάνουν λάθος μόνο στο να νομίζουν ότι η Αναρχία μπορεί να ιδρυθεί μέσω επαναστάσεως. Αλλά μπορεί να ιδρυθεί μόνο με το να υπάρχουν όλο και περισσότεροι άνθρωποι οι οποίοι δεν επιζητούν την προστασία της κυβέρνησης... Μπορεί να υπάρξει μόνο μία μόνιμη επανάσταση - μιά ηθική: Η αναγέννηση του εσωτερικού ανθρώπου».

Οι επιρροές του Τολστόι τόσο στους σύγχρονούς του όσο και στις μεταγενέστερες γενιές ήταν ιδιαίτερα σημαντικές και εκφράστηκαν μέσα από κινήματα και κοσμοθεωρίες.
Η πιο άμεση επίδραση ήταν αυτή στον Μαχάτμα Γκάντι, με τον οποίο ο Τολστόι διατηρούσε αλληλογραφία, που έγινε πράξη με τον ινδικό εθνικοαπελευθερωτικό, από την βρετανική κυριαρχία, αγώνα ο οποίος και τήρησε στο ακέραιο την τολστοϊκή μη βίαιη αντίσταση στον εχθρό.

Τα φιλοσοφικά πεζογραφήματά του «Το κράτος του ζόφου» και «Ο θάνατος του Ιβάν Ίλιτς» είναι δύο συγκλονιστικά κείμενα ορθόδοξου χριστιανικού αναρχισμού.



Το παιδαγωγικό του όραμα και παράδειγμα

Αυτός ο αριστοκράτης, που έζησε στα νιάτα του ως μποέμ και εγκατέλειψε το πανεπιστήμιο- αφού σύμφωνα με τους καθηγητές του ήταν «ανεπίδεκτος μαθήσεως»-, σε ώριμη ηλικία πήρε την πρωτοβουλία να ιδρύσει στη Γιασνάγια Παλιάνα σχολεία αντιαυταρχικής, δηλαδή δημοκρατικής εκπαίδευσης. Το παράδειγμά του ακολούθησε πολλά χρόνια αργότερα ο Α.Σ. Νιλ ιδρύοντας το 1921 στο Σάμερχιλ της Αγγλίας το δικό του σχολείο που καταργούσε τα αυταρχικά συστήματα διδασκαλίας.

Στο τέλος της δεκαετίας του 1850, μετά από μια δεκαετία νεανικής ακολασίας στη δυτική Ευρώπη, όπως αναφέρει ο ίδιος ο Τολστόι στην «Εξομολόγηση», επιστρέφει στη Ρωσία. Δυο κομβικές εμπειρίες για τον ίδιο, η αναγκαστική παρακολούθηση μιας δημόσιας εκτέλεσης στη γκιλοτίνα, στο Παρίσι και ο θάνατος του αδερφού του, τον οδηγούν στο χωριό, στα κτήματά του και στην ενασχόλησή του με τα αγροτικά σχολειά. Ήταν το τέλος της πρώτης του συγγραφικής περιόδου. Απογοητευμένος με τους λογοτέχνες, τα έργα των οποίων θεωρούσε ότι είναι για λίγους και όχι για τις μάζες των αγροτών, πίστευε ότι αν οι αγρότες δε μπορούσαν να διαβάσουν λογοτεχνία, θα μπορούσε ο ίδιος να τους τη διδάξει. Το όραμα της εκπαίδευσης των αγροτών συμπίπτει με την απελευθέρωση των δουλοπάροικων, το 1861. 

Οι απόψεις του Τολστόι για την εκπαίδευση ήταν ριζοσπαστικές για την εποχή του και συμβάδιζαν με την όλη κοσμοθεωρία του για τους κοινωνικούς θεσμούς. Οι τρεις κύριες συνιστώσες της παιδαγωγικής του θεώρησης ήταν η ισότητα μαθητή – δασκάλου, η ελευθερία επιλογών και η αρμονία με τη φύση.

Το 1859 ίδρυσε στη γενέτειρά του Γιάσναγια Πολιάνα ένα σχολείο, χρησιμοποιώντας ως χώρο το ίδιο του το σπίτι και το κτήμα του. Η διδασκαλία πραγματοποιούνταν από φοιτητές, τους οποίους ο Τολστόι βρήκε στη Μόσχα, και από τον ίδιο τον Λέοντα. Ακόμη και σήμερα, στο σπίτι του στην Γιάσναγια Πολιάνα, το οποίο λειτουργεί ως μουσείο, μπορεί κανείς να δει εργαλεία, αρκετά σύνθετα για την εποχή τους, όπως ένα μικροσκόπιο. Τα παιδιά μελετούσαν τις τροχιές των ουράνιων σωμάτων, Φυσική, Χημεία, Μαθηματικά και φυσικά, τον μεγαλύτερο ρόλο είχε η Λογοτεχνία.

Ενώ οι απόψεις του Τολστόι αρχικά δεν έβρισκαν υποστήριξη μεταξύ των ανώτερων κυβερνητικών υπαλλήλων, το σχολείο του ασκούσε μεγάλη επιρροή στο λαό. Ως το 1862 υπήρξαν τουλάχιστον δέκα τρία χωριά με αγροτικά σχολεία στην περιοχή του, και οι δάσκαλοί τους ήταν όλοι ενθουσιώδεις υποστηρικτές της παιδαγωγικής προσέγγισης του Τολστόι.

Παρόλο που οι εκπαιδευτικές πρακτικές και οι γραφές του Τολστόι κατά τη διάρκεια της ζωής του αντιμετωπίστηκαν με εχθρότητα, μετά το θάνατό του, υπήρξε μια τάση να χαρακτηριστεί το έργο του σαν λαμπρό και καινοτόμο και ο ίδιος σαν ένας από τους σημαντικότερους των εκπαιδευτικών μεταρρυθμιστών. Οι μέθοδοί του στο αλφάβητο και την ανάγνωση, η επιμονή του στην αυτάρκεια με την υποχρέωση των σπουδαστών να κάνουν και χειρωνακτική εργασία, και η πεποίθησή του ότι το παιδί πρέπει να έχει την άδεια για όσο το δυνατόν περισσότερη ελευθερία στην τάξη, χαρακτηριστικά γνωρίσματα του συστήματός του, είχαν την επιρροή τους στην προοδευτική εκπαίδευση.


Η οικογένεια Τολστόι

Οι 5 καλύτερες ταινίες που βασίστηκαν στο έργο του

L’Argent (Το Χρήμα) του Robert Bresson

Ο Bresson, στην τελευταία του ταινία, βασίζεται στη μικρή ιστορία του Τολστόι, «Faux Billet» και μας παραδίδει ένα, ταιριαστό για την πορεία του, κύκνειο άσμα. Ένα πλαστό χαρτονόμισμα των 500 φράγκων περνά από χέρι σε χέρι, μέχρι να φτάσει στην κατοχή ενός απόλυτα αθώου ανθρώπου, στρέφοντας τον στην παρανομία. Μία εντυπωσιακή ταινία για την αφοσίωση του ανθρώπου στο χρήμα.

War and Peace (Πόλεμος και Ειρήνη) του Sergey Bondarchuk

Το «Πόλεμος και Ειρήνη» έχει μεταφερθεί αρκετές φορές στον κινηματογράφο, με πιο γνωστή την εκδοχή του 1956 με την Audrey Hepburn, αλλά το φιλμ του Bondarchuk είναι αυτό που προκαλεί δέος με τις επτάμιση(!) ώρες διάρκειας του. Ένα πολύπλευρο αριστούργημα που εξερευνεί σε βάθος το μυθιστόρημα του Τολστόι και εντυπωσίασε τον κόσμο σε τέτοιο βαθμό που κατάφερε να κερδίσει το ξενόγλωσσο Όσκαρ. Η Σοβιετική Ένωση δε χάρηκε καθόλου με την αμερικανική βράβευση αυτή και υποχρέωσε τον σκηνοθέτη να ενταχθεί στο κομμουνιστικό κόμμα. Η κολοσσιαία παραγωγή διήρκεσε 7 χρόνια, ενώ μόνο η μάχη στο Μποροντινο γυριζόταν 2 χρόνια.

Ivansxtc (Μία Δεύτερη Ευκαιρία) του Bernard Rose

Το 1997 ήταν μία κακή χρονιά για τον Bernard Rose, καθώς το φιλμ του, «Anna Karenina» υπέστη «τρομακτικό» κόψιμο στο μοντάζ από τους παραγωγούς. Ο σκηνοθέτης δεν πτοήθηκε πάντως και 3 χρόνια μετά ασχολήθηκε με ένα ακόμα έργο του Τολστόι, αυτή τη φορά με χαμηλό μπάτζετ και τελείως δικό του τρόπο. Βασισμένος στο «The Death of Ivan Ilyich», ο Rose μετέφερε τη δράση στη μοντέρνα εποχή και συγκεκριμένα στο Χόλιγουντ, έχοντας ως πρωταγωνιστή τον Danny Huston.

Anna Karenina του Joe Wright

O Joe Wright έκανε όνομα ως ένας πολύ καλός σκηνοθέτης ταινιών εποχής, χάρη στο «Εξιλέωση» του 2007 και το «Περηφάνια και Προκατάληψη» του 2005. Το 2012 αποφάσισε να καταπιαστεί με τον Λέων Τολστόι και συγκεκριμένα με το «Άννα Καρένινα». Παρότι σίγουρα δεν πρόκειται για μία ταινία που θα θυμόμαστε σε όλη μας τη ζωή, αποτελεί μία πολύ αξιόλογη προσπάθεια, με πρωταγωνιστικό δίδυμο τους Keira Knightley και Jude Law. Το βιβλίο έχει περάσει από αρκετές μεταφορές, μία από αυτές με πρωταγωνίστρια τη θρυλική μπαλαρίνα Μάγια Πλισέτσκαγια και το μπαλέτο των Μπολσόι.

The Last Station(O Τελευταίος Σταθμός) του Michael Hoffman

Ρωσία, εν έτει 1910: η φήμη του Λέον Τολστόι έχει πάρει διαστάσεις θρύλου. Οι λεγόμενοι Τολστοϊστές τον θεωρούν προφήτη και συρρέουν στο σπίτι του για να πάρουν μια μικρή δόση από το «ναρκωτικό» τους. Και ο ίδιος, 82 ετών πλέον, έχει απαρνηθεί τα πάντα εν ονόματι της ιδεολογίας του. Ακόμα και την επί μισό αιώνα σύζυγό του…Η ενδιαφέρουσα αυτή περίοδος της ζωής του μεγάλου ρώσου συγγραφέα έγινε ταινία με πρωταγωνιστές τους Κρίστοφερ Πλάμερ και Ελεν Μίρεν. Η βρετανή ηθοποιός κέρδισε μια υποψηφιότητα για Οσκαρ πρώτου γυναικείου ρόλου. Ο «Τελευταίος σταθμός», σε σκηνοθεσία Μάικλ Χόφμαν παρακολουθεί τον τελευταίο χρόνο της ζωής του Τολστόι. Το σενάριο αποτελεί διασκευή του ομότιτλου μπεστ σέλερ του Τζέι Παρίνι (εκδόσεις Τόπος), το οποίο άντλησε το υλικό του από τα ημερολόγια του ίδιου του Τολστόι και των συγγενών και φίλων του. Σύμφωνα με τον σκηνοθέτη, «στην καρδιά της ταινίας βρίσκεται η διαμάχη του ιδεαλισμού και του ρεαλισμού. Ο Τολστόι αντιμετωπιζόταν σαν άγιος εν ζωή και ταυτόχρονα σαν προφήτης του τέλειου έρωτα».

Portrait of Leo Tolstoy by Ilya Repin

Εργογραφία

Μυθιστορήματα

1863: «Οι Κοζάκοι» - (Казаки)
1869: «Πόλεμος και Ειρήνη» - (Война и мир)
1877: «Άννα Καρένινα» - (Анна Каренина ) (Το μυθιστόρημα έχει διασκευαστεί για το θέατρο. Πρώτη παράσταση στην Ελλάδα, διασκευή του Εδμόνδου Γκιρώ, 30 Ιανουαρίου του 1919 από τον θίασο της Μαρίκας Κοτοπούλη)
1899: «Η Ανάσταση» - (Воскресение) (Το μυθιστόρημα έχει διασκευαστεί για το θέατρο. Πρώτη παράσταση στην Ελλάδα στην διασκευή του Ανρί Μπατάιγ, στις 11 Σεπτεμβρίου του 1911, από την Κυβέλη)

Νουβέλες

1859: «Οικογενειακή ευτυχία» ή «Κάτια»- (Семейное счастье)
1886: «Ο θάνατος του Ιβάν Ιλίτς» -( Смерть Ивана Ильича)
1889: «Η σονάτα του Κρόυτσερ» - (Крейцерова соната) (Η νουβέλα έχει διασκευαστεί για το θέατρο. Πρώτη παράσταση στην Ελλάδα, σε διασκευή των Φ. Νοζιέρ και Α. Σαβουάρ, στις 10 Αυγούστου του 1925, θέατρο «Κεντρικόν», θίασος Κυβέλης)
1889: «Ο διάβολος» - (Дьявол)"
1898: «Πατήρ Σέργιος» - (Отец Сергий)
1904: «Το ψεύτικο κουπόνι» - (Фальшивый купон)
1904: «Χατζή – Μουράτ» - (Хаджи-Мурат)

Διηγήματα

Ο κατάλογος περιλαμβάνει μόνο τα διηγήματα που έχουν εκδοθεί στα ελληνικά:
1851: «Αναμνήσεις από τη χτεσινή μέρα» - (История вчерашнего дня)
1855: «Αναμνήσεις ενός σημειωτή του μπιλιάρδου» - (Записки маркера)
1855: «Τα διηγήματα της Σεβαστούπολης» - (Севастопольские рассказы) : «Η Σεβαστούπολη τον Δεκέμβρη του 1854» και «Η Σεβαστούπολη τον Μάη του 1855»
1856:«Τα διηγήματα της Σεβαστούπολης» - (Севастопольские рассказы) : «Η Σεβαστούπολη τον Αύγουστο του 1855»
1856: «Μια χιονοθύελλα» - (Метель)
1856: «Οι δύο Ουσάροι» - (Два гусара)
1857: «Λουκέρνη» - (Люцерн)
1858: «Άλμπερτ» - (Альберт)
1859: «Τρεις θάνατοι» -( Три смерти)
1863: «Πολικούσκα» - (Поликушка)
1872: «Ο αιχμάλωτος του Καυκάσου» - (Кавказский пленник)
1875:«Ο μικρός Φιλιπόκ» - (Филипок)
1881: «Απο τι ζουν οι άνθρωποι» - (Чем люди живы)
1884: «Σημειώσεις ενός τρελού» - (Записки сумасшедшего)
1886: «Οι τρεις ερημίτες» - (Три Старца)
1886: «Πόση γη χρειάζεται ο άνθρωπος» - (Много ли человеку земли нужно)
1888: «Η ιστορία ενός αλόγου» - (Холстомер)
1895: «Αφέντης και δούλος» - (Хозяин и работник)
1903:«Μετά τον χορό» - (После бала)
1905: «Φιοντόρ Κουζμίτς» - (Фёдор Кузьмич)
1906: «Γιατί;» - (За что?)

Θεατρικά έργα

1864: «Η μολυσμένη οικογένεια» - (Заражённое семейство) - κωμωδία 5 πράξεων
1866: «Ο μηδενιστής» - (Нигилист) - κωμωδία 3 πράξεων
1886: «Η πρώτη απόσταξη» ή «Ο πρώτος οινοπνευματοποιός» - (Первый винокур) κωμωδία - δραματοποίηση του διηγήματος του «The imp and the crust»
1886: «Η δύναμη του σκοταδιού» - (Власть тьмы)- δράμα 6 πράξεων (έχει εκδοθεί στην Ελλάδα: ISBN 978-960-283-249-3) (πρώτη παράσταση στην Ελλάδα: «Το κράτος του ζόφου», σε μετάφραση Αγαθοκλή Κωνσταντινίδη, από τον θίασο του Διονύση Ταβουλάρη στις 6 Ιανουαρίου του 1895)
1886: «Το φως που λάμπει στο σκοτάδι» - (Плоды просвещения) -δράμα 5 πράξεων, ημιτελές
1891: «Οι καρποί του πολιτισμού» - (Плоды просвещения) - κωμωδία 4 πράξεων
1900: «Το ζωντανό πτώμα» - (Живой труп) - δράμα 6 πράξεων. (έχει εκδοθεί στην Ελλάδα: ISBN 978-960-558-146-6) (πρώτη παράσταση στην Ελλάδα: 5 Ιουλίου 1929, σε μετάφραση Αγαθοκλή Κωνσταντινίδη, από τον θίασο του Μάριου Παλαιολόγου, σε σκηνοθεσία Πέλου Κατσέλη)
1910: «Η ρίζα του κακού» - (От ней все качества) -δράμα 2 πράξεων

Αυτοβιογραφικά

1852: «Τα παιδικά χρόνια» - (Детство) -πρώτο μέρος της αυτοβιογραφικής του τριλογίας ISBN 960-05-0632-9
1854: «Τα παιδικά χρόνια» - (Отрочество) -δεύτερο μέρος ISBN 960-05-0632-9
1856: «Τα νεανικά χρόνια» - (Юность) - τρίτο μέρος ISBN 960-05-0632-9
1879:«Μια εξομολόγηση» - (Исповедь) (σκέψεις του συγγραφέα για την κρίσιμη περίοδο της ζωής του, τη μέση ηλικία) ISBN 960-7408-32-2

Δοκίμια

Ο κατάλογος δεν είναι πλήρης. Αναφέρονται μόνο τα δοκίμια που έχουν εκδοθεί στην Ελλάδα:
1881:«Το Ευαγγέλιο» - ISBN 960-7486-62-5
1890: «Γιατί οι άνθρωποι κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών» - ISBN 960-03-2378-Χ
1894:«Θρησκεία και ηθική» - ISBN 960-7408-40-3
1897: «Τι είναι τέχνη»- (Что такое искусство?) - ISBN 960-7408-10-1
1902: «Τι είναι η θρησκεία και ποιά η ουσία της» - ISBN 960-7408-40-3
1908:«Ο νόμος της αγάπης και ο νόμος της βιας» - ISBN 960-7408-40-3
1909: «Για τον Σαίξπηρ και το δράμα» - (О Шекспире и о драме) ISBN 978-618-82167-9-2
1910:«Περί τρέλας» - ISBN 978-960-283-416-9
1912 (ημ. έκδοσης): «Ημερολόγιο σοφίας» - (Круг чтения)
https://el.wikipedia.org/


Πόλεμος και Ειρήνη

Το Πόλεμος και Ειρήνη είναι ένα μυθιστόρημα από τον Ρώσο συγγραφέα Λέοντα Τολστόι, που δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά το 1869. Έργο επικής διάστασης, θεωρείται ως ένα από τα πιο σημαντικά έργα της παγκόσμιας λογοτεχνίας, που σκιαγραφεί με πολλές λεπτομέρειες τα γεγονότα που διαδραματίστηκαν εξαιτίας της γαλλικής εισβολής στη Ρωσία περιγράφοντας συνάμα και το αντίκτυπο της εποχής τουΝαπολέοντα στην τσαρική κοινωνία, όπως φαίνεται μέσα από τα μάτια των πέντε ρωσικών αριστοκρατικών οικογενειών. Τμήματα της προηγούμενης έκδοσης του μυθιστορήματος, τότε γνωστό ως «Η χρονιά του 1805», δημοσιεύονταν σε συνέχειες στο ρωσικό περιοδικό: «Russkiy Vestink» μεταξύ 1865 και 1867. Το μυθιστόρημα εκδόθηκε για πρώτη φορά στο σύνολό του το 1869 και κατέλαβε την πρώτη θέση στον κατάλογο των πρώτων σε πωλήσεις βιβλίων

Η προετοιμασία για το έργο Πόλεμος και Ειρήνη αρχίζει με τα στρατιωτικά διηγήματα του Τολστόι και προπάντων με τους Κοζάκους που εμφανίστηκαν ύστερα από τα Διηγήματα της Σεβαστούπολης: «Σεβαστούπολη, Δεκέμβρης 1854», «Σεβαστούπολη, Μάης 1855» και εξέδιδε μεσούντος του Κριμαϊκού πολέμου συμμετέχοντας ο ίδιος στις επιχειρήσεις με το βαθμό του λοχαγού. Το Πόλεμος και Ειρήνη ο συγγραφέας το δούλεψε από το 1863 ως το 1869. Αρχικά σκόπευε να γράψει ένα μυθιστόρημα γύρω από τους Δεκεμβριστές που η ρωσική κυβέρνηση τους επέτρεψε το 1856 να επιστρέψουν από την εξορία. Για να το γράψει όμως έπρεπε να γυρίσει πίσω χρονικά, στην εποχή που εκδηλώθηκε η στάση των Δεκεμβριστών (1825). Και ν΄αποδώσει καλύτερα την ψυχολογία των κεντρικών ηρώων, έπρεπε ακόμα να φτάσει στον Πατριωτικό πόλεμο του 1812 κατά του Ναπολέοντα. Στη διάρκεια όμως της συγγραφικής πορείας του αναγκάστηκε ν΄αλλάξει τη σύλληψη του έργου του: κυριάρχησε πάνω του περισσότερο το ενδιαφέρον για την εποχή του 1812 και τη δράση των λαϊκών μαζών και λιγότερο για τους στασιαστές του Δεκέμβρη 1825. Έτσι άρχισε το Πόλεμος και Ειρήνη, που υποδιαιρείται σε τέσσερα βιβλία ή τόμους, το καθένα με επιμέρους τμήματα που περιέχουν πολλά κεφάλαια. Τα πρόσωπα που δρουν αριθμούνται σ΄εκατοντάδες. Κανένα από αυτά δεν επαναλαμβάνεται πιο κάτω, στη εσωτερική ή εξωτερική περιγραφή ενός άλλου καινούργιου προσώπου. Μεγάλα τμήματα του έργου, ειδικά στα τελευταία κεφάλαια, είναι φιλοσοφική συζήτηση και όχι αφήγηση..
Διαβάστε περισσότερα εδώ https://homouniversalisgr.blogspot.com/

δείτε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/









Φρεντερίκ Μιστράλ ( 8 Σεπτεμβρίου 1830 - 25 Μαρτίου 1914 )

 

O Φρεντερίκ Μιστράλ (γαλλικά: Frédéric Mistral) (8 Σεπτεμβρίου 1830 - 25 Μαρτίου 1914) ήταν Γάλλος ποιητής, συγγραφέας και λεξικογράφος, ο οποίος, τον 19ο αιώνα, ηγήθηκε της προσπάθειας αναβίωσης της οξιτανικής (προβηγκιανής) γλώσσας και λογοτεχνίας. Το 1854 μαζί με τον Ζοζέφ Ρουμανίγ, τον Τεοντόρ Ομπανέλ και άλλους δημιούργησαν το λογοτεχνικό κίνημα των φελιμπρίζ ("felibres") που σαν σκοπό είχε να της ξαναδώσει μια κανονική ορθογραφική και γραμματική διευθέτηση της γραπτής γλώσσας, να διεκδικήσει τη διδασκαλία της στα σχολεία της Προβηγκίας και να της δόσει την ικανότητα έκφρασης[2]. Το 1899 πρωτοστάτησε στην ίδρυση του Μουσείου της Αρλ, όπου συγκεντρώθηκαν όλες οι μορφές της προβηγκιανής λαϊκής παράδοσης.
Το 1904 μοιράστηκε με τον Ισπανό Χοσέ Eτσεγκαράι υ Eϊζαγκίρε το Βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας για τη συμβολή του στη λογοτεχνία και τη φιλολογία. Προς τιμήν του πήρε το ψευδώνυμο επίθετό της η Χιλιανή συγγραφέας και Νομπελίστρια Γκαμπριέλα Μιστράλ (Lucila Godoy Alcayaga). Προτομή του έχει στηθεί στην Καλλιθέα Αττικής, στην πλατεία Αγίας Ελεούσης.

Έργα


Ο Ελληνικός Ύμνος

Με την αυγή και η θάλασσα μενεξεδένια
λάμπει, και με το φως τα πάντα ξανανιώνουν.
Να η άνοιξη γυρίζει, να το χελιδόνι
στον Παρθενώνα ξαναχτίζει τη φωλιά του!
Πανίερη Αθηνά, τίναξε το πουλί σου
στ” αμπέλια μας απάνου τα σαρακωμένα.

Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν” η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Αγάλια αγάλια αποχρυσώνεται το κύμα,
να η άνοιξη γυρίζει, μα στα κορφοβούνια
του Προμηθέα τα σπλάχνα σκίζοντας ένα όρνιο
μεγάλο, ασάλευτο ξανοίγεται μακριάθε”
για να διώξεις το μαύρο γύπα που σε τρώει,
αρμάτωσέ μας, νέε νησιώτη, το καράβι.
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν” η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Τ” ανάκρασμα τ” ακούτε της αρχαίας Πυθίας:
«Νίκη στων ημιθέων τ” αγγόνια!» Από την “Ιδη
ως στης Νικαίας τ” ακρογιάλια ξανανθίζουν
αιώνιες οι ελιές. Με τ” άρματα στα χέρια
εμπρός! Τα ύψη των βουνών ας τ” ανεβούμε,
τους σαλαμίνικους αντίλαλους ξυπνώντας!
Αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν” η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Κι έλα, ετοιμάστε τα λευκά φορέματά σας,
αρραβωνιαστικές, για να στεφανωθείτε
στο γυρισμό τους ακριβούς σας” μέσ” στο λόγγο
γι” αυτούς που σας γλιτώσανε κόφτε τη δάφνη.
Αγνάντια στη σκυφτή και ντροπιασμένη Ευρώπη,
ας πιούμε ξέχειλη τη δόξα, παλικάρια.
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν” η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

“Ο,τι έγινε μπορεί να ξαναγίνει, αδέρφια!
Στων πυρωμένων τούτων βράχων τη λαμπράδα
με σάρκα θεία μπόρεσ” ο άνθρωπος να ντύσει
το φωτερότερο κι απ” όλα τα όνειρά του.
Κι η χριστιανή ψυχή βουβή εκεί πέρα θα είναι;
Κι εμείς ενός κορμού ξερόκλαδα εκεί πέρα;
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν” η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Το Μαραθώνιο πεζοδρόμο ακολουθώντας
κι αν πέσουμε, το χρέος μας έχουμε κάμει!
Και με το αίμα του προγόνου μας Λεωνίδα
το αίμα μας, θριάμβων αίμα, ταιριασμένο,
θα πορφυρώση τον καρπό τον κοραλλένιο
και το σταφύλι το κρεμάμενο στο κλήμα.
Κι αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν” η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Της ιστορίας μάς φέγγουν τρεις χιλιάδες χρόνια.
Ορθοί! Και πρόβαλλε από τώρα το παλάτι
στον τόπο εκεί που λύθηκαν τα κακά μάγια,
κι ο Φοίνικας ξαναγεννιέται από τη στάχτη.
Στις αμμουδιές της Μέκκας διώξε το, ήλιε,
το μισοφέγγαρο μακριά απ” τον ουρανό μας…
Αν πρέπει να πεθάνουμε για την Ελλάδα,
θεία είν” η δάφνη! Μια φορά κανείς πεθαίνει.

Mistral (βραβείο Νόμπελ λογοτεχνίας 1904)
{Μετάφραση: Κωστής Παλαμάς)
https://periergaa.blogspot.com/ 



Η αγάπη του Βικέντιου

Λέει: Σ’ αγαπώ· δεν τρώω, δεν πίνω…
Μιρέγια, ιδέ το χόρτο εκείνο
που το ζυγώνουν τα κύματα τώρα.
Φυτρώνει στα ρηχά νερά,
δυο μόνο ανθάκια έχει μικρά
κι είναι, Μιρέγια, μια χαρά.
Όμως αν έρθει της αγάπης η ώρα,

το ένα το λούλουδο μονάχο
θα πάει κοντά σε κάποιο βράχο
τα πέταλα στον ήλιο για ν’ απλώσει.
Και βλέποντάς το έτσι λαμπρό,
τ’ άλλο λουλούδι ερωτικό
κάνει ν’ ανέβει απ’ το βυθό,
ένα φιλί στο ταίρι του να δώσει.

Πάνου στο βράχο για να φτάσει
και στην αγάπη, ώσπου να σπάσει
το τρυφερό κλωνάρι του τεντώνει,
κι όταν ελεύτερο βρεθεί,
νεκρό κι ωραίο θε να συρθεί,
τ’ άλλο για νά βρει. Ένα φιλί,
Μιρέγια, κι ας πεθάνω! Είμαστε μόνοι.
Μετάφραση - Κώστας Καρυωτάκης
http://www.greek-language.gr/












Ελία Καζάν ( 7 Σεπτεμβρίου 1909 - 28 Σεπτεμβρίου 2003)

 

Ο Ελία Καζάν (Καισάρεια, 7 Σεπτεμβρίου 1909 - Νέα Υόρκη, 28 Σεπτεμβρίου 2003) ήταν Έλληνας σκηνοθέτης του θεάτρου και του κινηματογράφου με καριέρα στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής.

Το κανονικό του όνομα ήταν Ηλίας Καζαντζόγλου. Ήταν ο σκηνοθέτης που ανέδειξε τον Μάρλον Μπράντο και τον Γουόρεν Μπίτι. Συνέβαλε στην καθιέρωση της προσέγγισης του ηθοποιού με βάση τη μέθοδο, που είχε αναπτύξει ο Κωνσταντίν Στανισλάβσκι. Οδήγησε 21 ηθοποιούς στις υποψηφιότητες των Όσκαρ. Ξεκίνησε την καριέρα του ως ηθοποιός στο θέατρο Group Theatre όπου παρέμεινε στη περίοδο 1932-1939. Το 1934 εγγράφεται στο Κομμουνιστικό Κόμμα Αμερικής, στο οποίο παραμένει για περίπου 1,5 χρόνο.  Το 1942 μεταπήδησε στη σκηνοθεσία παρουσιάζοντας τη πρώτη του παράσταση "Με τα δόντια" του Θόρντον Γουάιλντερ. Έκτοτε άρχισε ν΄ ανεβάζει με αυξανόμενη επιτυχία έργα διάσημων αμερικανών συγγραφέων. Εν τω μεταξύ το 1945 άρχισε να «γυρίζει» κινηματογραφικές ταινίες όπου και έγινε διάσημος στο Broadway, σκηνοθετώντας, ανάμεσα σε άλλα, τα έργα «Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν» (1945), «Το μεγάλο κατηγορώ» (1946), «Συμφωνία Κυρίων» (1947), «Λεωφορείον ο πόθος» (1951), «Βίβα Ζαπάτα» (1952), «Το λιμάνι της αγωνίας» (1954), «Ένα πρόσωπο στο πλήθος» (1957), «Λάσπη στ' αστέρια» (1960), «ο Θάνατος του Εμποράκου», «Ανατολικά της Εδέμ»,το «Αμέρικα, Αμέρικα» και «Λυσσασμένη Γάτα». Τιμήθηκε με δύο βραβεία Όσκαρ σκηνοθεσίας για τα έργα Συμφωνία Κυρίων και Το Λιμάνι της Αγωνίας, ενώ ήταν τρεις φορές υποψήφιος για τα έργα Λεωφορείο ο πόθος, Ανατολικά της Εδέμ και Αμέρικα, Αμέρικα, αντίστοιχα. Το 1999 η Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογράφου του απένειμε Τιμητικό Όσκαρ για το σύνολο του έργου του.

Ο Ηλίας Καζάν μαζί με τον Ρόμπερτ Λιούις και την Τσέριλ Κρόφορντ ίδρυσαν το περίφημο Actors studio,μια λέσχη επαγγελματιών ηθοποιών στην οποία καλλιτεχνικός διευθυντής και δάσκαλος υπήρξε ο Λι Στράζμπεργκ.

Το όνομα του Ελία Καζάν έχει συνδεθεί με τον σκηνοθέτη που ανέδειξε τον Μάρλον Μπράντο και τον Γουόρεν Μπίτι, με τον καλλιτέχνη που σκηνοθετούσε με βάση τη διδασκαλία του Στανισλάφσκι. Με καταγωγή από την Ανατολία, γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη στις 7 Σεπτεμβρίου του 1909, μετανάστευσε με την οικογένειά του στις ΗΠΑ και έγινε σκηνοθέτης, παραγωγός, συγγραφέας και ηθοποιός.

Ο Καζάν κατακρίθηκε για τη συνεργασία του το 1952 με την Επιτροπή Αντιαμερικανικών Δραστηριοτήτων, μέσω της οποίας κατέδωσε στις αρχές συναδέλφους του ως κομμουνιστές (βλ. Μαύρη Λίστα του Χόλυγουντ). Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι όταν είχε καταδώσει τον Αριστερό σκηνοθέτη Ζυλ Ντασέν ως Κομμουνιστή, με αποτέλεσμα ο τελευταίος να καταφύγει τελικά στην Ευρώπη.

Φιλμογραφία

Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν / Χαμένα νιάτα (A tree grows in Brooklyn, 1945)
θάλασσα από γρασίδι / Η παραστρατημένη μητέρα (The Sea of Grass, 1947)
Το μεγάλο κατηγορώ (Boomerang!, 1947)
Συμφωνία Κυρίων (Gentleman's Agreement, 1947)
Πίνκι, η μιγάς (Pinky, 1949)
Πανικός στους δρόμους (Panic in the streets, 1950)
Λεωφορείον ο Πόθος (A streetcar named desire, 1951)
Βίβα Ζαπάτα (Viva Zapata!, 1952)
Δραπέτες του τρόμου (Man on a tightrope, 1953)
Το λιμάνι της αγωνίας (On the waterfront, 1954)
Ανατολικά της Εδέμ (East of Eden, 1955)
Η Φωνή του Πόθου (Baby Doll, 1956)
Μια μορφή μέσα στο πλήθος (A face in the crowd, 1957)
Λάσπη στ' αστέρια (Wild river, 1960)
Πυρετός στο Αίμα (Splendor in the grass, 1961)
Αμέρικα, Αμέρικα (America, America, 1963)
Ο συμβιβασμός (The arrangement, 1969)
Οι επισκέπτες (The visitors, 1972)
Ο τελευταίος των μεγιστάνων (The last tycoon, 1976)

ΤΑΙΝΙΕΣ - ΕΠΙΛΟΓΗ 

Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν 


Η ταινία Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν (αγγλ. A Tree Grows in Brooklyn), γνωστή και ως Χαμένα νιάτα, είναι δράμα παραγωγής 1945, σε σκηνοθεσία Ελία Καζάν. Η ταινία αποτελεί κινηματογραφική διασκευή του ομώνυμου μυθιστορήματος που έγραψε το 1943 η Μπέτι Σμιθ. Πρωταγωνιστές της ταινίας είναι οι Ντόροθι ΜακΓκουάιαρ, Τζόαν Μπλόντελ, Τζέιμς Νταν, Λόιντ Νόλαν και στο ρόλο της Φράνσι η μικρή Πέγκι Αν Γκάρνερ. Η ταινία έλαβε δυο βραβεία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου για τον Τζέιμς Νταν.
Το 2010 η ταινία επελέγη από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου ως τμήμα του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου ως πολιτιστικά, ιστορικά και αισθητικά σημαντική

Η ταινία που σηματοδότησε το σκηνοθετικό ντεμπούτο του Ελία Καζάν στον κινηματογράφο βασίζεται στο μυθιστόρημα της Μπέτι Σμιθ Ένα δέντρο μεγαλώνει στο Μπρούκλιν. Η μεταφορά του μυθιστορήματος της Σμιθ, αποτελούσε φιλόδοξο εγχείρημα για πολλές κινηματογραφικές εταιρίες κι ο Ντάρυλ Ζάνουκ της 20th Century Fox πλήρωσε 55.000 δολάρια για να κατοχυρώσει τα δικαιώματα του έργου. Έχοντας πλέον τα δικαιώματα για τη μεταφορά της ταινίας στη μεγάλη οθόνη ανέθεσε τη σκηνοθεσία στον μέχρι τότε θεατρικό σκηνοθέτη και μέλλοντα συνιδρυτή του Actor's Studio Ηλία Καζάν. Η διανομή των ρόλων αποτέλεσε δύσκολο εγχείρημα τόσο για τον παραγωγό όσο και για τον σκηνοθέτη καθώς υπήρξαν πολλοί ηθοποιοί που ενδιαφέρονταν να συμμετάσχουν στην ταινία. Μερικά από τα ονόματα που αναφέρθηκαν για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους ήταν εκείνα των Τζιν Τίρνεϊ, Μαίρη Άντερσον και Τζίνι Κρέιν για το ρόλο της Κέιτι και Φιλ Ρέγκαν και Φρεντ ΜακΜάρεϊ για τον ρόλο του Τζόνι. Οι ρόλοι τελικά κατέληξαν στην Τζιν Τίρνεϊ και τον Τζέιμς Νταν, αλλά η Τίρνεϊ έμεινε έγκυος και τη θέση της πήρε η Ντόροθι ΜακΓκουάιαρ που ξανασυνεργάστηκε με τον Καζάν το 1947 στο βραβευμένο με Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας Συμφωνία Κυρίων (Gentleman's Agreement). Υπεύθυνος για τους διαλόγους της ταινίας ήταν ο σκηνοθέτης Νίκολας Ρέι, ενώ ο Άλφρεντ Νιούμαν επιμελήθηκε την μουσική της επένδυση. Αφού ξεκίνησαν τα γυρίσματα οι υπεύθυνοι της 20th Century Fox έμειναν ευχαριστημένοι από τα πρώτα δείγματα της ταινίας και πρότειναν στον Καζάν να ξαναγυρίσουν ολόκληρη την ταινία με χρώμα, αλλά ο σκηνοθέτης αρνήθηκε.

Η ταινία πραγματεύεται τα τελευταία κεφάλαια του βιβλίου, με επίκεντρο την πορεία της μικρής Φράνσι προς την ωριμότητα.

Βραβεία

Η ταινία έκανε τεράστια επιτυχία και προτάθηκε για δυο βραβεία Όσκαρ καταφέρνοντας να αποσπάσει το Όσκαρ Β' Ανδρικού Ρόλου για την ερμηνεία του Τζέιμς Νταν στο ρόλο του καλόκαρδου μεθύστακα Τζόνι. Η ερμηνεία της μικρής Πέγκι Αν Γκάρνερ έλαβε τιμητικό βραβείο Οσκαρ για την καλύτερη ερμηνεία από νεαρή ηθοποιό.

Βραβεία Ακαδημίας Κινηματογράφου (Όσκαρ)

Βράβευση:
Β' Ανδρικού Ρόλου – Τζέιμς Νταν
Ερμηνείας από νεαρή ηθοποιό - Πέγκι Αν Γκάρνερ (Τιμητικό)

Υποψηφιότητα:
Διασκευασμένου Σεναρίου – Φρανκ Ντέιβις & Τες Σλέσιντζερ

Υπόθεση 

Στις αρχές του 20ού αιώνα, στη φτωχική συνοικία του Μπρούκλιν, η δεκατριάχρονη Φράνσι (Πέγκι Ανν Γκάρνερ), κόρη του ιρλανδικής καταγωγής Τζόνι Νόλαν (Τζέιμς Νταν) και της Κέιτι Νόλαν (Ντόροθι ΜακΓκουάιαρ), ονειρεύεται να τελειώσει το σχολείο και να γίνει συγγραφέας, αλλά η οικονομική κατάσταση της οικογένειάς της καθιστά δύσβατη την πορεία της προς τη μόρφωση και την ολοκλήρωση. Ο πατέρας της, που εργάζεται ως σερβιτόρος, ακτινοβολεί καλοσύνη όπου κι αν βρεθεί, η ζωή όμως δεν πραγματοποίησε τα όνειρά του και τον έκανε αλκοολικό. Η μητέρα της παντρεύτηκε τον Τζόνι γεμάτη ελπίδα για ένα λαμπρό μέλλον και έχει καταλήξει να καθαρίζει σκάλες για να συντηρήσει την οικογένειά της. Η πάροδος του χρόνου έχει σκληρύνει την Κέιτι, η οποία φέρεται με αυστηρότητα στα παιδιά της σε αντίθεση με τους μαλακούς τρόπους του καλόκαρδου Τζόνι. Όταν η Κέιτι ανακοινώνει στον Τζόνι ότι πρόκειται να αποκτήσει και τρίτο παιδί η υλοποίηση των ονείρων της Κέιτι συναντά εμπόδια καθώς θα πρέπει να σταματήσει το σχολείο για να δουλέψει και να βοηθήσει στη συντήρηση του σπιτιού. Έτσι ο Τζόνι κάνει την ύστατη προσπάθεια για να βοηθήσει το σπίτι του και να βοηθήσει την κόρη του να τελειώσει το σχολείο.


δείτε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/