Ο Χένρυ Μίλλερ (Henry Valentine Miller, 26 Δεκεμβρίου 1891 - 7 Ιουνίου 1980) ήταν Αμερικανός συγγραφέας του οποίου το έργο άσκησε σημαντική επιρροή στη λογοτεχνία την περίοδο του μεσοπολέμου, ενώ εκτιμήθηκε ιδιαίτερα από τους συγγραφείς της γενιάς μπητ. Ως πεζογράφος διακρίνεται για το άμεσο, ελεύθερο και έντονα αυτοβιογραφικό ύφος του. Ανάμεσα στα κυριότερα έργα του συγκαταλέγονται ο Τροπικός του Καρκίνου, ο Τροπικός του Αιγόκερω και η τριλογία Η Ρόδινη Σταύρωση. Εκτός από τη συγγραφή, ασχολήθηκε επίσης με τη ζωγραφική.
Ο Χένρυ Μίλλερ γεννήθηκε στην πόλη της Νέας Υόρκης και έζησε τα παιδικά του χρόνια στο Μπρούκλιν. Το 1909 αποφοίτησε από το γυμνάσιο και συνέχισε να φοιτά στο κολέγιο City College της Νέα Υόρκης, όπου όμως παρέμεινε τελικά μόνο για δύο μήνες. Εγκαταλείποντας το κολέγιο, ο Μίλλερ εργάστηκε για ένα μεγάλο διάστημα σε πολλές διαφορετικές δουλειές. Το 1917 παντρεύτηκε την πρώτη του σύζυγο Beatrice Sylvas Wickens, με την οποία απέκτησε και ένα παιδί. Το 1920 προσελήφθη ως διευθυντής απασχόλησης τηλεγραφικής εταιρείας ενώ την ίδια περίπου εποχή θεωρείται πως άρχισε να ασχολείται με την λογοτεχνία, γράφοντας τα πρώτα του βιβλία, τα οποία όμως δεν δημοσιεύτηκαν έως τις αρχές της δεκαετίας του 1990, μετά το θάνατό του.
Την περίοδο 1928-1929, έχοντας ήδη εγκαταλείψει την εργασία του από το 1924 και αφοσιωμένος στο λογοτεχνικό του έργο, έζησε για αρκετούς μήνες στην Ευρώπη μαζί με την δεύτερη σύζυγό του Τζουν Μάνσφιλντ, η οποία και τον συντηρούσε οικονομικά. Τον επόμενο χρόνο, εγκαταστάθηκε μόνος στο Παρίσι, όπου έζησε περίπου μέχρι την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, συντηρούμενος κυρίως χάρη στη συνδρομή φίλων του. Το φθινόπωρο του 1931, ο Μίλλερ προσελήφθη ως διορθωτής κειμένων στην εφημερίδα Chicago Tribune και ειδικότερα για την έκδοση που κυκλοφορούσε τότε στο Παρίσι. Για την πρόσληψή του σημαντικό ρόλο είχε ο στενός του φίλος Alfred Perlès, δημοσιογράφος της εφημερίδας. Ο ίδιος ο Μίλλερ, χρησιμοποίησε το όνομα του τελευταίου προκειμένου να δημοσιευτούν δικά του άρθρα, καθώς ως διορθωτής δεν είχε το δικαίωματα να δημοσιεύει προσωπικά κείμενα.
Η είσοδος του Μίλλερ στους λογοτεχνικούς κύκλους σημειώθηκε με την δημοσίευση του μυθιστορήματος του Τροπικός του Καρκίνου, βιβλίο που δημοσιεύτηκε στη Γαλλία το 1934 χρηματοδοτούμενο από την Αναΐς Νιν και που αποτυπώνει τα πρώτα χρόνια αυτοεξορίας του Μίλλερ στο Παρίσι. Το πρωτότυπο χειρόγραφο του Μίλλερ είχε ολοκληρωθεί στην πραγματικότητα δύο περίπου χρόνια νωρίτερα. Ο Τροπικός του Καρκίνου είχε σημαντική απήχηση, καταγράφοντας συγχρόνως περισσότερες από δύο εκατομμύρια πωλήσεις τα δύο πρώτα χρόνια της κυκλοφορίας του.
Ο Μίλλερ εγκατέλειψε το Παρίσι το 1939, μετά τη δημοσίευση του Τροπικού του Αιγόκερω, ο οποίος μαζί με τον Τροπικό του Καρκίνου παρέμειναν απαγορευμένα και ανέκδοτα βιβλία στις Ηνωμένες Πολιτείες μέχρι τις αρχές της δεκαετίας του 1960. Το επόμενο διάστημα επισκέφτηκε την Ελλάδα όπου έζησε για περίπου έξι μήνες. Σε αυτή την περίοδο επισκέφτηκε την Αθήνα, την Πελοπόννησο αλλά και αρκετά από τα νησιά της Ελλάδας και γνωρίστηκε με τον Γιώργο Σεφέρη και τον Γιώργο Κατσίμπαλη, από τον οποίο είναι εμπνευσμένος και ο τίτλος του βιβλίου του Κολοσσός του Μαρουσιού. Στο έργο αυτό, που δημοσιεύτηκε το 1941, ο Μίλλερ περιέγραψε το σύντομο διάστημα της παραμονής του στην Ελλάδα φροντίζοντας παράλληλα να προβάλλει τις σκέψεις του για την ευρύτερη σημασία της Ελλάδας.
Επέστρεψε στην Αμερική το 1940 και για ένα διάστημα ταξίδεψε ανά την χώρα, γεγονός που οδήγησε και στην έκδοση του Κλιματισμένος εφιάλτης (Air-conditioned Nightmare), έργο ταξιδιωτικό αλλά και κριτικό απέναντι στα ήθη της αμερικανικής κοινωνίας. Το 1944 εγκαταστάθηκε στο Μπιγκ Σερ της Καλιφόρνιας, όπου έζησε μέχρι το 1963 και εξακολούθησε να γράφει. Σε αυτό το διάστημα ολοκλήρωσε και δημοσίευσε αρκετά έργα, μεταξύ των οποίων η αυτοβιογραφική τριλογία Η Ρόδινη Σταύρωση, αποτελούμενη από τα βιβλία Sexus (1949), Plexus (1953) και Nexus (1960) καθώς και το Ο καιρός των δολοφόνων (1956), που αποτυπώνει τη σχέση του Μίλλερ με το έργο του γάλλου ποιητή Ρεμπώ. Το 1961 εκδόθηκε για πρώτη φορά στην Αμερική o Τροπικός του Καρκίνου προκαλώντας δικαστικές διαμάχες περί λογοκρισίας του έργου που κατέληξαν οριστικά στην μη απαγόρευση του το 1964.
Τα τελευταία είκοσι περίπου χρόνια της ζωής του έζησε στο Λος Άντζελες. Μετά το θάνατό του, το 1980, αποτεφρώθηκε και οι στάχτες του σκορπίστηκαν στο Μπιγκ Σερ όπου έζησε και το μεγαλύτερο διάστημα της ζωής του.
Έργο
Λογοτεχνία
Τροπικός του Καρκίνου (1934)
Black Spring (ΜαύρηΆνοιξη,(1936) ―ελλην.μετάφρ.Λ.Θεοδωρακόπουλος ("Σ.Ι.Ζαχαρόπουλος")
Τροπικός του Αιγόκερω (1939)
Ο κόσμος του σεξ (1940)
Crazy Cock ή Το Τρελό Πουλί (1940)
Ο Κολοσσός του Μαρουσιού (1941)
Κλιματιζόμενος εφιάλτης (1945)
Sexus (πρώτο μέρος της τριλογίας Η Ρόδινη Σταύρωση) (1949)
Plexus (δεύτερο μέρος της τριλογίας Η Ρόδινη Σταύρωση) (1953)
Ήρεμες μέρες στο Κλισύ (1956)
Ο Καιρός των Δολοφόνων (1956)
Nexus (τρίτο μέρος της τριλογίας Η Ρόδινη Σταύρωση) (1960)
Μολόχ (ελλ. έκδοση 1996)
Πρώτες εντυπώσεις από την Ελλάδα (ελλ. έκδοση 1985)
Ένας Διάβολος στον Παράδεισο
Ζωγραφική
Ο Χένρυ Μίλλερ εκτός από τη λογοτεχνία, ασχολήθηκε και με τη ζωγραφική, πραγματοποιώντας και εκθέσεις έργων του, που αποτελούσαν κυρίως υδατογραφίες. Η πρώτη του ατομική έκθεση οργανώθηκε το 1927 ενώ ακολούθησαν και άλλες σε διάφορες χώρες. Εκτιμάται πως συνολικά ολοκλήρωσε περισσότερα από διακόσια έργα, μέρος των οποίων φιλοξενείται στα Μουσείο Τέχνης Χένρυ Μίλλερ στην πόλη Ναγκάνο της Ιαπωνίας και στο Μπιγκ Σερ.
Ο ΚΟΛΟΣΣΟΣ ΤΟΥ ΜΑΡΟΥΣΙΟΥ
ΚΑΙ ΠΡΩΤΕΣ ΕΝΤΥΠΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ
Ο Χένρι Μίλερ, που διέμενε τότε στο Παρίσι, αψηφώντας τους κακούς οιωνούς - όταν τα μηνύματα του Β΄ Παγκόσμιου πολέμου διαγράφονταν στον ορίζοντα - αποφασίζει να έρθει στην Ελλάδα το 1939, έχοντας εξασφαλίσει τη φιλοξενία του άγγλου συγγραφέα Λόρενς Ντάρελ, ο οποίος ζούσε στην Κέρκυρα. Αρχικά κινήθηκε χωρίς πρόγραμμα, πηγαίνοντας από δω και αποκεί. Θα εντυπωσιαστεί από τις συναντήσεις του με τον Κατσίμπαλη, τον Σεφέρη, τον Αντωνίου, τον Χατζηκυριάκο-Γκίκα, τον Τσάτσο και εξαιτίας τους θα παρατείνει τη διαμονή του. Θα φύγει από την Ελλάδα πιεζόμενος από την αμερικανική πρεσβεία που ήθελε να εγκαταλείψουν οι υπήκοοί της τον τόπο, λόγω του πολέμου που είχε αρχίσει πλέον.
Οι εντυπώσεις του από το ταξίδι θα πάρουν τον τίτλο "Ο Κολοσσός του Μαρουσιού" και συνιστούν μια ιδιότυπη περιδιάβαση στην ανθρωπογεωγραφία.
Στο βιβλίο συμπεριλαμβάνονται και οι σημειώσεις που ο Χένρι Μίλερ άφησε στον Γιώργο Σεφέρη πριν φύγει από την Ελλάδα, οι οποίες φέρουν τον τίτλο "Πρώτες εντυπώσεις από την Ελλάδα", και στο παρελθόν είχαν κυκλοφορήσει σε χωριστό βιβλίο. (Από την παρουσίαση στο οπισθόφυλλο του βιβλίου)
✿ ✿ ✿ ✿
 |
O Χένρι Μίλερ με τον Κατσίμπαλη
στην Υδρα |
Υπάρχει μια κατηγορία βιβλίων που είναι αδύνατον να αναγνωσθούν έξω από τα συμφραζόμενά τους (πολιτισμικά και λογοτεχνικά). Αυτό συμβαίνει είτε (σπανιότερα) επειδή η καθεαυτή λογοτεχνική τους αξία είναι σχετικά μικρή και συνδέθηκαν με την ιστορία της λογοτεχνίας για άλλους, πέραν της αξίας τους, λόγους είτε (συχνότερα) επειδή έπαιξαν έναν ευρύτερο πολιτισμικό ρόλο. Σ' αυτήν τη δεύτερη κατηγορία ανήκει ο "Κολοσσός του Μαρουσιού" του Χένρι Μίλερ, ο οποίος σχεδόν πάντα ταυτίζεται με την επιρροή που άσκησε στο εγχώριο λογοτεχνικό σύστημα στα χρόνια που εκδόθηκε [...] Ωστόσο η αποκλειστική ένταξη του βιβλίου σε αυτή την κατηγορία το αδικεί. Διότι, παράλληλα, συνιστά ένα κείμενο που διαθέτει τη δική του, αυτόνομη λογοτεχνική αξία [...]
Δεν πρόκειται για την ουδέτερη, συναισθηματικά άχρωμη περιγραφή τόπων ούτε, πολύ περισσότερο, για τη μετάδοση πληροφοριών οποιουδήποτε είδους (γεωγραφικών, ιστορικών, λαογραφικών, ανθρωπολογικών ή άλλων). Το βιβλίο, πάνω απ' όλα, είναι η τεθλασμένη ματιά που ρίχνει ο Μίλερ στην ελληνική πραγματικότητα, μια ματιά που διηθείται μέσα από τις θεωρητικές απόψεις του συγγραφέα, τη θυμική του προσέγγιση στον, πραγματικό ή φανταστικό, τόπο "Ελλάδα" και τις μυθολογικές προεκτάσεις αυτής της προσέγγισης. Ακόμα και τα πρόσωπα που συναντά ο Μίλερ (πρόσωπα μυθικά για τη λογοτεχνία μας, τα οποία ο συγγραφέας περιγράφει με περισσό οίστρο [...]) θα εξατμίζονταν, θα χάνονταν, αν δεν τα προίκιζε με τη δική του ματιά: είναι το δικό του βλέμμα που τα αποθεώνει, όχι η πραγματικότητα. [...] (Γιώργος Ξενάριος, ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ, "Βιβλιοθήκη", 4/3/2005)
✿ ✿ ✿ ✿
... Η ζωή για τον άνθρωπο δεν ξεκινά από την νίκη πάνω στον εχθρό, ούτε και οι ατέλειωτες θεραπείες εξασφαλίζουν την υγεία. Η χαρά της ζωής έρχεται με την ειρήνη, που δεν είναι στατική, μα δυναμική.Κανένας ,άνθρωπος δεν μπορεί να παινευτεί πως ξέρει τι είναι η χαρά αν δεν έχει ζήσει την ειρήνη. Και χωρίς χαρά, δεν υπάρχει ζωή, κι ας έχεις μια ντουζίνα αυτοκίνητα,,υπηρέτες, πύργους, δικιά σου εκκλησία και γερό καταφύγιο για τις μπόμπες.
Η αρρώστια μας είναι οι δεσμοί μας, ας λέγονται συνήθειες, ιδεολογίες, ιδανικά, αρχές, αποκτήματα,φοβίες, θεοί, λατρείες, θρησκείες, κι ότι άλλο θέλεις. Ένας καλός μισθός είναι το ίδιο αρρώστια όσο κι ένας κακός. Η σχόλη είναι το ίδιο αρρώστια μεγάλη όσο και η δουλειά. Σ' οτιδήποτε γαντζωνόμαστε απάνω , κι ας είναι ελπίδα ή πίστη, μπορεί να είναι το κακό που θα μας παρασύρει. Η υποταγή δεν πρέπει να είναι απόλυτη, αν προσκολληθείς στο παραμικρό, θα θρέψεις το σπέρμα που θα σε καταβροχθίσει. Όσο για να προσκολληθείς στο Θεό, ο Θεός από καιρό μας έχει εγκαταλείψει, για να μπορέσουμε να νοιώσουμε την χαρά, το πως φτάσαμε μόνοι μας στην θεότητα....
...Το να επιθυμείς, δεν είναι μόνο το να εύχεσαι.
Το να επιθυμείς, είναι να γίνεις αυτό που ουσιαστικά είσαι.
...Υπάρχουν άνθρωποι που είναι τόσο πλήρεις, τόσο πλούσιοι, που δίνονται τόσο απόλυτα, ώστε κάθε φορά που τους αφήνεις νιώθεις ότι δεν έχει σημασία αν χωρίζεστε για μια μέρα ή για πάντα.Έρχονται κοντά σου ξεχειλίζοντας και σε ξεχειλίζουν κι εσένα. Δε σου ζητάνε τίποτε εκτός από τη συμμετοχή σου στη δική τους υπεράφθονη χαρά της ζωής
Mετάφραση Ανδρέα Καραντώνη.
Διαβάστε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/
