ΜΑΝΟΛΗΣ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΣ (23 Οκτωβρίου 1919 – 30 Μαρτίου 1992)

 

Μελίνα Μερκούρη, Σάντας, Γλέζος, Ανδρόνικος σε εντοιχισμό αναθηματικής πλάκας στην Ακρόπολη

   Ο Mανόλης Aνδρόνικος (1919 - 1992) του Λεωνίδα ήταν Έλληνας αρχαιολόγος. Γεννήθηκε στην Προύσα στις 23 Οκτωβρίου 1919. Αργότερα εγκαταστάθηκε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη.

Σπούδασε στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης,όπου προσωπικότητες όπως αυτή του καθηγητή ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ Α. ΡΩΜΑΙΟΥ του κίνησαν σε πρώτο στάδιο το αρχαιολογικό του ενδιαφέρον. Το 1952 έγινε καθηγητής Kλασικής Aρχαιολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Συμπλήρωσε τις σπουδές του στην Οξφόρδη με τον Sir John D. Beazley (1954-1955). Υπηρέτησε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία. Το 1957 εξελέγη υφηγητής της Αρχαιολογίας (Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης), το 1961 έκτακτος καθηγητής της Β΄ έδρας Αρχαιολογίας, και το 1964 τακτικός καθηγητής στην ίδια έδρα.

Ήταν παντρεμένος με την Ολυμπία Kακουλίδου (1921-2012). Αγαπούσε ιδιαίτερα τις τέχνες και τα γράμματα. Διάβαζε πολύ και υπήρξε ιδρυτικό μέλος του σύλλογου «Η τέχνη». Aγαπούσε τον Παλαμά, τον Σεφέρη και τον Eλύτη

   Πραγματοποίησε πολλές ανασκαφικές έρευνες στη Βέροια, τη Νάουσα, το Κιλκίς, τη Χαλκιδική, τη Θεσσαλονίκη, αλλά το κύριο ανασκαφικό του έργο συγκεντρώθηκε στη Βεργίνα, όπου ανέσκαψε το σημαντικότατο νεκροταφείο τύμβων των γεωμετρικών χρόνων και συνέχισε σε συνεργασία με τον Γ. Μπακαλάκη την ανασκαφή του ελληνιστικού ανακτόρου που είχε αρχίσει το 1937 ο Κ. Α. Ρωμαίος, εκ μέρους του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Η κορυφαία στιγμή της καριέρας του θεωρείται η 8η Νοεμβρίου 1977, όταν στη Βεργίνα έφερε στο φως ένα από τα σημαντικότερα αρχαιολογικά μνημεία, τον ασύλητο μακεδονικό τάφο ΙΙ της Μεγάλης Τούμπας. Διατύπωσε την άποψη ότι στο μνημείο αυτό τάφηκε ο Φιλίππου του Β΄, βασιλιάς της Μακεδονίας (359-336 π.Χ.). Ο τάφος ήταν ασύλλητος με πολυάριθμα ευρήματα, μεταξύ των οποίων και αξιόλογα έργα τέχνης, τα οποία εκτίθενται στη Μεγάλη Τούμπα της Βεργίνας. Αν και ο συσχετισμός του τάφου αυτόυ με τον Φίλιππο Β' έχει πλέον απορριφθεί, λόγω της χρονολόγησης του περιεχομένου του μετά το 317 π.Χ. και ο τάφος πιστεύεται ότι είναι του Φιλίππου Γ' Αρριδαίου (βλέπε Palagia O.-Borza E., "The Chronology of the Macedonian Royal Tombs at Vergina",JdI 2008, 81-125), η σημασία του μνημείου αυτή είναι αναμφισβήτητη και θεωρείται μία από τις μεγαλύτερες αρχαιολογικές ανακαλύψεις του 20ου αιώνα σε παγκόσμιο επίπεδο .ΒΙΚΙΠΑΙΔΕΙΑ

Ο Μανόλης Ανδρόνικος διηγείται το χρονικό της ανακάλυψης του τάφου του Φιλίππου Β΄ στη Βεργίνα:

    Πήρα το τσαπάκι της ανασκαφής, που έχω μαζί μου από το 1952, έσκυψα στο λάκκο και άρχισα να σκάβω με πείσμα και αγωνία το χώμα κάτω από το κλειδί της καμάρας. Ολόγυρα ήταν μαζεμένοι οι συνεργάτες μου. (…) Συνέχισα το σκάψιμο και σε λίγο ήμουν βέβαιος. Η πέτρα του δυτικού τοίχου ήταν στη θέση της, απείραχτη, στέρια. (…) -Είναι ασύλητος! Είναι κλειστός! Ήμουν ευτυχισμένος βαθιά. Είχα λοιπόν βρει τον πρώτο ασύλητο μακεδονικό τάφο. Εκείνη τη στιγμή δεν ενδιαφερόμουν για τίποτε άλλο.

Εκείνη τη νύχτα -όπως και όλες τις επόμενες- στάθηκε αδύνατο να κοιμηθώ περισσότερο από δυο τρεις ώρες. Γύρω στις 12, τα μεσάνυχτα, πήρα το αυτοκίνητο και πήγα να βεβαιωθώ αν οι φύλακες ήταν στη θέση τους. Το ίδιο έγινε και στις 2 και στις 5 το πρωί. 

Οπωσδήποτε, συλλογιζόμουν, μέσα στη σαρκοφάγο πρέπει να κρύβεται μια ωραία έκπληξη. Η μόνη δυσκολία που συναντήσαμε ήταν πως την ώρα που ανασηκώναμε το κάλυμμα, είδαμε καθαρά πια το περιεχόμενο και έπρεπε να μπορέσουμε να κρατήσουμε την ψυχραιμία μας και να συνεχίσουμε τη δουλειά μας, μόλο που τα μάτια μας είχαν θαμπωθεί απ’ αυτό που βλέπαμε και η καρδιά μας πήγαινε να σπάσει από συγκίνηση. Μέσα στη σαρκοφάγο υπήρχε μια ολόχρυση λάρνακα. Επάνω στο κάλυμμά της ένα επιβλητικό ανάγλυφο αστέρι με δεκάξι ακτίνες, και στο κέντρο του ένας ρόδακας. 

Με πολλή προσοχή και περισσότερη συγκίνηση ανασήκωσα το κάλυμμα με το αστέρι πιάνοντάς το από τις δυο γωνίες της μπροστινής πλευράς. Όλοι μας περιμέναμε να δούμε μέσα σ’ αυτήν τα καμένα οστά του νεκρού. Όμως αυτό που αντικρίσαμε στο άνοιγμά της μας έκοψε για μιαν ακόμη φορά την ανάσα, θάμπωσε τα μάτια μας και μας πλημμύρισε δέος: πραγματικά μέσα στη λάρνακα υπήρχαν τα καμένα οστά. (…) Αλλά το πιο απροσδόκητο θέαμα το έδινε ένα ολόχρυσο στεφάνι από φύλλα και καρπούς βελανιδιάς που ήταν διπλωμένο και τοποθετημένο πάνω στα οστά. Ποτέ δεν είχα φανταστεί τέτοια ασύληπτη εικόνα. 

 Μπορώ να φέρω στη συνείδησή μου ολοκάθαρα την αντίδραση που δοκίμασα καθώς έλεγα μέσα μου: “Αν η υποψία που έχεις, πως ο τάφος ανήκει στον Φίλιππο, είναι αληθινή -και η χρυσή λάρνακα ερχόταν να ενισχύσει την ορθότητα αυτής της υποψίας- κράτησες στα χέρια σου τη λάρνακα με τα οστά του. Είναι απίστευτη και φοβερή μια τέτοια σκέψη, που μοιάζει εντελώς εξωπραγματική”. Νομίζω πως δεν έχω δοκιμάσει ποτέ στη ζωή μου τέτοια αναστάτωση, ούτε και θα δοκιμάσω ποτέ άλλοτε. 

αποσπάσματα από το βιβλίο του ΜΑΝΟΛΗ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ “ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ ΤΗΣ ΒΕΡΓΙΝΑΣ” Εκδόσεις ΜΟΡΦΩΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ ΕΘΝΙΚΗΣ ΤΡΑΠΕΖΗΣ 

ΑΠΟ http://logomnimon.wordpress.com/

δείτε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/

Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος ( 23 Οκτωβρίου 1901 – 17 Απριλίου 1982)

 

Ο Ι[ωάννης] Μ. Παναγιωτόπουλος γεννήθηκε στο Αιτωλικό, πρωτότοκος γιος του Μιχαήλ και της Ειρήνης. Οι γονείς του απέκτησαν τρία ακόμη παιδιά που πέθαναν όμως σε παιδική ηλικία. Το 1910 η οικογένεια Παναγιωτόπουλου εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ο Ι.Μ. Παναγιωτόπουλος ολοκλήρωσε τις εγκύκλιες σπουδές του και γράφτηκε Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου. Αποφοίτησε το 1923 και εργάστηκε για πολλά χρόνια στην ιδιωτική εκπαίδευση. Υπήρξε βασικό στέλεχος της ιδιωτικής σχολής Μακρή, την οποία αργότερα αγόρασε και μετονόμασε σε Ελληνικά Εκπαιδευτήρια (πρόκειται για τη γνωστή σήμερα ως Σχολή Ι.Μ.Παναγιωτόπουλου στο Παλαιό Ψυχικό). Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής ταξίδεψε στην Ευρώπη, τη Μικρά Ασία, την Κίνα και αλλού. Το 1947 διορίστηκε καθηγητής Νεοελληνικής Λογοτεχνίας στο Διδασκαλείο Μέσης Εκπαίδευσης. Διετέλεσε μέλος Διοικητικού Συμβουλίου στην Εθνική Πινακοθήκη, το Εθνικό Θέατρο και το μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών της κυβέρνησης Κ. Καραμανλή το 1974. Το 1976 αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ της Φιλοσοφικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Πέθανε στην Αθήνα το 1982. Το σύνολο του συγγραφικού έργου του Ι. Μ.Παναγιωτόπουλου είναι τεράστιο σε έκταση. Ασχολήθηκε επί εξήντα χρόνια παράλληλα με την ποίηση, την πεζογραφία, την ταξιδιωτική λογοτεχνία, την αρθρογραφία, το δοκίμιο, την κριτική. Το πρώτο του δημοσίευμα ήταν ένα πεζό κείμενο γραμμένο στην καθαρεύουσα στις στήλες της εφημερίδας "Ελλάδα" το 1916, ενώ συνέχισε να δημοσιεύει κείμενά του στα περιοδικά "Ναυτική Δόξα", "Σφαίρα και Εθνικό Εγερτήριο". Το 1920 πραγματοποίησε την πρώτη του ουσιαστική εμφάνιση στα γράμματα από τις στήλες του περιοδικού "Μούσα" των Νάσου Χρηστίδη και Παύλου Καλλιγά (1920-1923), του οποίου υπήρξε συνδιευθυντής μαζί με τους Λέοντα Κουκούλα, Μιχαήλ Στασινόπουλο και Κλέωνα Παράσχο. Ακολούθησαν συνεργασίες του με περιοδικά και εφημερίδες όπως η "Ζωή", η "Νέα Ζωή", τα "Νέα Γράμματα", το "Νέον Κράτος", η "Νέα Εστία", η "Πρωία", η "Ελευθερία", ενώ συνεργάστηκε επίσης στη "Μεγάλη Ελληνική Εγκυκλοπαίδεια" του Πυρσού. Στα πρώτα του ποιήματα κινήθηκε στο πλαίσιο του αισθητισμού, του νεοσυμβολισμού και του νεορομαντισμού με έντονες επιρροές από τον Κωστή Παλαμά (εδώ ανήκει η πρώτη του ποιητική συλλογή "Το βιβλίο της Μιράντας" του 1924) και στράφηκε αργότερα προς την ανανεωτική τάση των ποιητών του μεσοπολέμου, την εσωτερικότητα και τον υπερρεαλισμό (ορόσημο η ποιητική συλλογή "Αλκυόνη", γραμμένη από το 1934 ως το 1948). Στην πεζογραφία του παρατηρείται συνύπαρξη ποιητικών στοιχείων με στοιχεία κριτικού στοχασμού, καθώς επίσης μια ιδιαίτερη φροντίδα της έκφρασης (σημειώνονται ενδεικτικά τα έργα του "Αστροφεγγιά" (1945), "Χαμοζωή" (1946), και "Τα εφτά κοιμισμένα παιδιά" (1956 - Α’ Κρατικό Βραβείο Μυθιστορήματος). Στην κοσμοθεωρία του ανιχνεύονται αρχικές επιρροές από την πεσιμιστική αντίληψη για τη ζωή που υιοθέτησαν και σύγχρονοί του αισθητιστές λογοτέχνες (Κώστας Ουράνης, Τέλλος Άγρας, Ναπολέων Λαπαθιώτης κ.ά.), ενώ στα έργα της ωριμότητάς του στράφηκε προς μια τραγική στάση αποδοχής του ανεκπλήρωτου της ηδονής και της ματαιότητας της ανθρώπινης ζωής. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Ι. Μ.Παναγιωτόπουλου βλ. Ζήρας Αλεξ., "Παναγιωτόπουλος Ι. Μ.", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 8. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1988, Κούσουλας Λουκάς, "Ι.Μ.Παναγιωτόπουλος", Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Στ΄, σ.364-417. Αθήνα, Σοκόλης, 1993 και Χατζηφώτης Ι.Μ., "Παναγιωτόπουλος Ι.Μ.", Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 11. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ.

(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Εργογραφία

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ

(2016) Αστροφεγγιά, Κάπα Εκδοτική
(2013) Χαμοζωή, Alter - Ego ΜΜΕ Α.Ε.
(2012) Αστροφεγγιά, Alter - Ego ΜΜΕ Α.Ε.
(2011) Αστροφεγγιά, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2007) Μεβλανά ο εξαίσιος, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2004) Ο σύγχρονος άνθρωπος, Εκδόσεις των Φίλων
(2003) Αλληλογραφία, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2003) Ανθρώπινη δίψα, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2003) Το δαχτυλίδι με τα παραμύθια, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2002) Αιχμάλωτοι, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2002) Αστροφεγγιά, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2002) Χαμοζωή, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2001) Είκοσι και ένα ποιήματα, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(1999) Ερήμην των Ελλήνων, Εκδόσεις των Φίλων
(1996) Οι σκληροί καιροί, Εκδόσεις των Φίλων
(1994) Ο στοχασμός και ο λόγος, Εκδόσεις των Φίλων
(1993) Ελληνικοί ορίζοντες, Αστήρ
(1993) Η τέχνη και ο άνθρωπος, Αστήρ
(1993) Ο κόσμος της Κίνας, Αστήρ
(1993) Ομιλίες της γυμνής ψυχής, Εκδόσεις των Φίλων
(1993) Τα πρόσωπα και τα κείμενα, Εκδόσεις των Φίλων
(1992) Αιχμάλωτοι, Αστήρ
(1992) Η Κύπρος, ένα ταξίδι, Αστήρ
(1992) Τα εφτά κοιμισμένα παιδιά, Αστήρ
(1992) Χαμοζωή, Αστήρ
(1991) Σκαραβαίος ο ιερός, Αστήρ
(1991) Χειρόγραφα της μοναξιάς, Εκδόσεις των Φίλων
(1989) Η Αφρική αφυπνίζεται, Αστήρ
(1989) Τα πρόσωπα και τα κείμενα, Εκδόσεις των Φίλων
(1985) Τα πρόσωπα και τα κείμενα, Εκδόσεις των Φίλων
(1982) Μεβλανά ο εξαίσιος, Αστήρ
(1982) Πολιτείες της Ανατολής, Αστήρ
(1981) Αφρικανική περιπέτεια, Αστήρ
(1980) Τα πρόσωπα και τα κείμενα, Εκδόσεις των Φίλων
(1978) Ασφυξία, Εκδόσεις των Φίλων
(1975) Αλληλογραφία, Εκδόσεις των Φίλων
Τα πρόσωπα και τα κείμενα, Βιβλιοπωλείον της Εστίας

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα
(2016) Καλήν εσπέραν, άρχοντες, Ιωλκός
(2012) Εισαγωγή στην ποίηση του Καβάφη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
(2012) Μέρες του 2013, Γαβριηλίδης
(2010) Η νεοελληνική ερωτική ποίηση, Ελευθεροτυπία
(2009) Ανθολογία ελληνικού διηγήματος του 20ού αιώνα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2009) Ανθολογία της ελληνικής ποίησης (20ός αιώνας), Κότινος
(2009) Εισαγωγή στην ποίηση του Ελύτη, Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης
(2009) Η κριτική για τον Άλκη Θρύλο, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη
(2009) Η κριτική για τον Πέτρο Χάρη, Ίδρυμα Κώστα και Ελένης Ουράνη
(2009) Πειραιάς, Τσαμαντάκη
(2008) Από την αλληλογραφία Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου και Εμμ. και Αικ. Κριαρά: Τα σωζόμενα, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(2008) Λόγος για την Ύδρα, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2008) Μ. Καραγάτσης 1908-2008, Εθνικό Κέντρο Βιβλίου
(2006) Μέρες του ποιητή Κ. Π. Καβάφη, Ευθύνη
(2006) Ποιητική και εικαστική ανθολογία, Σπανός - Βιβλιοφιλία
(2005) Παιδιά του κόσμου, Επίλογος
(2004) Επιστολές Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου και Εμμ. και Αικ. Κριαρά, Σχολή Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου
(1999) Modern Greek Poetry, Ευσταθιάδης Group
(1999) Μνήμη του Ηλία Βενέζη, Ευθύνη
(1999) Τιμή στον Τ. Κ. Παπατσώνη, Ευθύνη
(1995) Κότινος στον Άγγελο Σικελιανό, Ευθύνη
(1994) Για τον Σκαρίμπα, Αιγαίον
(1993) Θεώρηση του Νίκου Καζαντζάκη, Ευθύνη
(1993) Το Εικοσιένα, Ευθύνη
(1983) Το πέρασμα του Μηνά Δημάκη, Ευθύνη
(1981) Επανεκτίμηση του Μ. Καραγάτση, Ευθύνη
(1979) Η νεοελληνική κριτική για τον Παντελή Πρεβελάκη, Ευθύνη
(1976) Διαφήμιση και άνθρωπος, Νίκος Δήμου

Λοιποί τίτλοι
(1979) Καρκαβίτσας, Ανδρέας, 1865-1922, Άπαντα, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. [επιμέλεια]
(1979) Καρκαβίτσας, Ανδρέας, 1865-1922, Άπαντα, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. [επιμέλεια]
(1979) Καρκαβίτσας, Ανδρέας, 1865-1922, Άπαντα, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. [επιμέλεια]
(1979) Καρκαβίτσας, Ανδρέας, 1865-1922, Άπαντα, Ζαχαρόπουλος Σ. Ι. [επιμέλεια]
(1962) Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης, Ανδρέας Καρκαβίτσας και άλλοι, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
(1959) Βυζαντινά ιπποτικά μυθιστορήματα, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
(1959) Γεώργιος Βιζυηνός, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια, επιμέλεια σειράς]
(1957) Κυπριακή λογοτεχνία, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
(1956) Λόγιοι της τουρκοκρατίας, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Αριστοτέλης Βαλαωρίτης, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Βυζαντινά κείμενα, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Βυζαντινή ποίησις, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Γρηγόριος Ξενόπουλος, Μ. Μητσάκης, Γ. Καμπύσης, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Δημ. Βικέλας, Εμ. Λυκούδης, Δ. Καμπούρογλους και άλλοι, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Ελληνικά δημοτικά τραγούδια, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Εμμανουήλ Ροΐδης, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Κρητική λογοτεχνία, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Λόγιοι της τουρκοκρατίας, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Νεοελληνικά λαογραφικά κείμενα, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Νεοελληνική επιστολογραφία, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Νεοελληνική φιλοσοφία, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Νεοελληνικό θέατρο, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Ο Κονδυλάκης και το χρονογράφημα, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Ο Κονδυλάκης και το χρονογράφημα, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Παλαμάς, Σικελιανός, Καβάφης, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Ποίησις και πεζογραφία της Επτανήσου, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Σκούφος, Μηνιάτης, Βούλγαρις, Θεοτόκης, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Ταξιδιωτικά, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Το απομνημόνευμα, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια σειράς]
Το ιστορικόν μυθιστόρημα, Δαίδαλος Ι. Ζαχαρόπουλος [επιμέλεια, επιμέλεια σειράς]

ΒΙΒΛΙΑ -ΕΠΙΛΟΓΗ 

Χαμοζωή

Ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος, με το μυθιστόρημα "Χαμοζωή" επιστρέψει στο τέλος της παιδικής του ηλικίας, κάπου στα 1913, στην εποχή της ασετυλίνης, του νερού από το πηγάδι και του κουρέματος των αγοριών με την ψιλή, του τύφου και της αδενοπάθειας, την εποχή της πλήρους εξουσίας του δασκάλου, του αρχιμανδρίτη και του εργοστασιάρχη. Αναζητά ίσως την εκκίνησή του στη "μαύρη πολιτεία" με τις "χοντρές τσιμινιέρες", εκεί όπου "τα καράβια σφυρίζανε και βγάζανε μαύρο καπνό", και γράφει εντέλει ένα μυθιστόρημα ενηλικίωσης στο οποίο ο μικρός ήρωας, όταν τελειώνει το δημοτικό σχολείο, έχει πια επίγνωση ότι η ζήση περιστρέφεται γύρω από τον "αμολόγητο πόθο", το τραύμα της απώλειας και τα όνειρα. Με λιτή γραφή και οικονομία εκφραστικών μέσων, με γλαφυρή δημοτική γλώσσα, ο συγγραφέας αναπλάθει τις αρχές του 20ού ακόνα στον εργατικό Πειραιά και, παράλληλα, παραμένει επίκαιρος και διαχρονικός ως είναι συνήθως οι άξιοι λογοτέχνες: "Οι καιροί περάσανε· όλα σβηστήκανε στο μάκρος του δρόμου· μεγαλώσαμε [...], ήρθανε μέρες που σα να τη φχαριστηθήκαμε καμπόσο τούτη την ανοικονόμητη ζωή, μα, τι τα θες, το 'χουμε πολύ αγαπήσει και πολύ ποθήσει κείνο το παλιό παραμύθι - ίσως γιατί δεν είχαμε νιώσει τότες πόσες λαβωματιές πρέπει να πάρει κανείς, για να τα καταφέρει με τον καιρό και την τύχη!"

Αστροφεγγιά

Το βιβλίο αυτό, μαζί με τη "Χαμοζωή" και τους "Αιχμάλωτους", αποτελεί το δεύτερο και κεντρικό μέρος μιας τριλογίας. Τα τρία αυτά πεζογραφήματα διατηρούν πάντα την αυτοτέλειά τους, ωστόσο μυστικοί δεσμοί τα δείχνουν καθώς ένα τριαδικό πρόσωπο μιας ακομμάτιαστης, ενιαίας ζωής: αποτελούν μια τριλογία που δεν την οργάνωσε η σκέψη αλλά η τύχη. Η "Χαμοζωή" είναι τα βασανισμένα χρόνια της παιδικής ηλικίας κατά την περίοδο των Βαλκανικών πολέμων, περίοδο εθνικής ανάτασης και ευφορίας.

Η "Αστροφεγγιά" είναι η ιστορία της διαψευσμένης και απροσανατόλιστης εφηβείας στην περίοδο της μεγαλοϊδεάτικης αυταπάτης, της καταστροφής και της ψευδεπίγραφης ειρήνης. Οι "Αιχμάλωτοι" είναι η περιπέτεια του καταχτυπημένου ώριμου άντρα κατά την περίοδο του Ελληνοϊταλικού πολέμου και του αντιφασιστικού αγώνα. Με φόντο τα ιστορικά γεγονότα που περνούν περιθωριακά στη ζωή των ηρώων του, ο Ι. Μ. Παναγιωτόπουλος περιγράφει τη μοίρα των φτωχών, εργατικών ανθρώπων, που δεν ορίζουν αλλά ορίζονται από τις καταστάσεις. Έχοντας επίγνωση της "ανηρωικής" ζωής τους επιδίδονται σ' έναν αγώνα εσωτερικό, και γι' αυτό πιο απελπισμένο, που η μόνη του σχέση με τις εξωτερικές καταστάσεις είναι πως καθορίζεται καίρια απ' αυτές. Έτσι, οι δεσμοί τους με τα περιστατικά της καθημερινής ζωής γίνονται δεσμά. Στην τριπλή αυτή αιχμαλωσία, στον εαυτό τους, στους άλλους ανθρώπους και στο ιστορικό πεπρωμένο, τα πρόσωπα της τριλογίας δεν αντιπαραθέτουν τον αγώνα της αλλαγής, αλλά της προσαρμογής. Για τούτο και το δράμα τους δεν οφείλεται στη σύγκρουση με το περιβάλλον, αλλά στην αυτοσυνειδησία. Την απαισιόδοξη αυτή προοπτική φωτίζει μια αισιόδοξη, όσο και απόμακρη χαραγματιά, που ξανοίγεται μέσα στην ίδια τη συνείδηση, και είναι ακριβώς η αισιόδοξη αδυναμία προσαρμογής και αποδοχής.

Αιχμάλωτοι

Οι "Αιχμάλωτοι" συμπληρώνουν την πρώτη μυθιστορηματική τριλογία του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου ("Αστροφεγγιά", "Χαμοζωή", "Αιχμάλωτοι"), και αποτελούν έργο με ιστορικό υπόβαθρο, όπως και τα δύο πρώτα της τριλογίας αυτής. Ο ίδιος ο συγγραφέας το έχει χαρακτηρίσει μυθιστόρημα της περίτρομης, όχι πια μετέωρης ειρήνης, του πολέμου και της σκλαβιάς. Πρόκειται για έργο βιωματικό, που μας οδηγεί εξελικτικά στην ωρίμανση του αυτοβιογραφούμενου αφηγητή και στη συγγραφική ωριμότητα του Ι. Μ. Παναγιωτόπουλου.

Οι "Αιχμάλωτοι", μελέτη θανάτου και διδαχή αξιοπρεπούς στάσης ζωής, αρχίζουν από το γενέθλιο χώρο, την ιδιαίτερη πατρίδα του κεντρικού ήρωα-συγγραφέα, με το θάνατο της μάνας, και λήγουν με την εκτέλεση από τους κατακτητές του αδελφού του. Ο μικρόκοσμος της οικογένειας περιβάλλεται από ομόκεντρους κύκλους που διευρυνόμενοι καλύπτουν διαδοχικά το χωριό, την ευρύτερη περιφέρεια και την Ελλάδα, εξασφαλίζοντας στο μυθιστόρημα μια εμβέλεια που υπερβαίνει σταδιακά το έλασσον και τη μεμονωμένη περίπτωση και επιδιώκει, με επιτυχία, το μείζον, τη γενίκευση και τη σύνθεση, υπό τις οποίες μπορεί να ανακαλύψει τη θέση του και να αντιμετωπίσει μετωπικά τόσο τα προσωπικά, όσο και τα κοινά προβλήματα, κάθε αναγνώστης, ως σκεπτόμενος και προβληματιζόμενος άνθρωπος.

Το άτομο, ως εκ του βιογραφικού χαρακτήρα της τριλογίας, αλλά και σύνολου του έργου του Παναγιωτόπουλου, διαδραματίζει πρωταγωνιστικό ρόλο και στους "Αιχμάλωτους" και αναδεικνύεται η αξία του στη διαμόρφωση των εκάστοτε κοινωνικών και ιστορικών συνθηκών. Μάλιστα, καταφαίνεται το τίμημα που καλείται με βεβαιότητα να πληρώσει, εφόσον η αναστροφή του στον κοινωνικό χώρο δεν σημαίνει την άκοπη ή ανέμελη ένταξη και τη μόνιμη εξασφάλισή του, αλλά την εμπλοκή του σε συνεχείς, ποικίλους και πολυεπίπεδους αγώνες, που το περιορίζουν, το συμπιέζουν και, τελικά, το αιχμαλωτίζουν

δείτε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/ 

Πωλ Σεζάν , Paul Cézanne‎ ( 19 Ιανουαρίου 1839 – 22 Οκτωβρίου 1906 )

 

Αυτοπροσωπογραφία με ροζ φόντο, 1875 

 

Ο Πωλ Σεζάν (γαλλικά: Paul Cézanne‎, 19 Ιανουαρίου 1839 – 22 Οκτωβρίου 1906) ήταν σημαντικός Γάλλος ζωγράφος. Το έργο του αντιπροσωπεύει την μετάβαση από τον ιμπρεσιονισμό στο κίνημα του κυβισμού.

Ο Σεζάν γεννήθηκε στην Αιξ-αν-Προβάνς της Γαλλίας όπου και πέρασε τα πρώτα του μαθητικά χρόνια. Την περίοδο 1859-1861 σπούδασε νομικά ενώ παράλληλα παρακολουθούσε και μαθήματα ζωγραφικής. Παρά τις αντιδράσεις του πατέρα του, αποφάσισε να ακολουθήσει το καλλιτεχνικό στάδιο και για το σκοπό αυτό, το 1861 επισκέφτηκε το Παρίσι μαζί με τον συγγραφέα Εμίλ Ζολά, με τον οποίο συνδεόταν φιλικά.

Κατά την παραμονή του στο Παρίσι γνωρίστηκε με τον Καμίλ Πισαρό και άλλους καλλιτέχνες που ανήκαν στο κίνημα του ιμπρεσιονισμού. Ο Σεζάν επηρεάστηκε σημαντικά από τους ιμπρεσιονιστές ζωγράφους, ωστόσο πρόσθεσε και προσωπικά χαρακτηριστικά στους πίνακες του. Σύμφωνα με τον ίδιο, ήθελε να μετατρέψει τον ιμπρεσιονισμό "σε κάτι στέρεο που διαρκεί όσο και η τέχνη που εκτίθεται στα μουσεία". Η μεγαλύτερη συνεισφορά του στον ιμπρεσιονισμό θεωρείται η πρόσθεση καθαρών γεωμετρικών στοιχείων που αργότερα επηρέασαν και το κίνημα του κυβισμού.

Σε όλη τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του συμμετείχε σε λίγες εκθέσεις -- μεταξύ των οποίων ανήκουν και οι κοινές εκθέσεις των ιμπρεσιονιστών -- ενώ έζησε και αρκετά απομονωμένος, στην Προβηγκία της νότιας Γαλλίας, μακριά από το Παρίσι που αποτελούσε το κέντρο της καλλιτεχνικής δραστηριότητας της εποχής. Τα έργα του επικεντρώνονται σε μία περιορισμένη θεματολογία και κυρίως σε θέματα νεκρής φύσης, τοπίων και προσωπογραφιών.

Πέθανε στις 22 Οκτωβρίου του 1906 από πνευμονία.

https://el.wikipedia.org/

 Η Madame Cézanne σε κόκκινη πολυθρόνα, 1877

 Αγόρι με κόκκινο γιλέκο, 1888–1890

Achille Emperaire 1868

 Ο έμπορος τέχνης Ambroise Vollard , 1899 

 Resting boy

 Portrait of Victor Chocquet

  Young Italian Girl Resting on Her Elbow

Little Girl with Doll

δείτε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/

Φρανσουά Τρυφώ ( 6 Φεβρουαρίου 1932 - 21 Οκτωβρίου 1984 )

 

Ο Φρανσουά Τρυφώ (François Roland Truffaut, 6 Φεβρουαρίου 1932 - 21 Οκτωβρίου 1984) ήταν Γάλλος κριτικός, σκηνοθέτης, σεναριογράφος και ηθοποιός του κινηματογράφου, από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του γαλλικού νέου κύματος.

Με τη βοήθεια του θεωρητικού του κινηματογράφου Αντρέ Μπαζέν, άρχισε να γράφει κριτικές στο περιοδικό Cahiers du cinema, με το οποίο, μαζί άλλους συναδέλφους του, άνοιξαν τον δρόμο για το νέο κύμα και το μη εμπορικό κινηματογράφο. Με την μικρού μήκους ταινία του Les Mistons (1958), και θέμα την σεξουαλική αφύπνιση μιας ομάδας νεαρών, έθεσε στην πράξη τις θεωρίες του, τις οποίες συνέχισε στην ημιαυτοβιογραφική, μεγάλου μήκους ταινία του, Τα 400 χτυπήματα (Les Quatres Cents Coups, 1959), μία γεμάτη ειλικρίνεια αλλά και ποίηση ταινία, που κέρδισε το βραβείο Σκηνοθεσίας στο Φεστιβάλ των Καννών, κάτι που τον καθιέρωσε ως τον κατ' εξοχήν ηγέτη του πρωτοεμφανιζόμενου νέου κύματος (nouvelle vague). Συνεχίζει την ιστορία του αγοριού από την πρώτη του ταινία με άλλες ταινίες. Το 1962 ένα μικρό επεισόδιο (Ο Έρωτας στα Είκοσι, 1962). Τότε ο Αντουάν Ντουανέλ (Ζαν-Πιερ Λεό) ερωτεύεται τη Κριστίν (Κλοντ Ζαντ) (Κλεμμένα φιλιά, 1968]. Η Αντουάν και η Κριστίν παντρεύονται (Παράνομο κρεβάτι, 1970). Ο Αντουάν και η Κριστίν διαζευγνύονται (Η αγάπη το βάζει στα πόδια, 1979). Ο κύκλος είναι μοναδικός στην ιστορία του κινηματογράφου. Έτσι, ο Τρυφώ και η Κλοντ Ζαντ προσλήφθηκαν και μετά την κινηματογράφηση το 1968.

Ακολούθησαν οι ταινίες Πυροβολείτε τον Πιανίστα (Tirez sur le pianiste, 1960), αναφορά αλλά και ανατροπή των γκανγκστερικών ταινιών, Απολαύστε το κορμί μου (Jules et Jim, 1961) γύρω από τις ιδιόμορφες σχέσεις ενός ερωτικού τριγώνου, Φαρενάιτ 451 (Fahrenheit 451, 1966), εξαιρετική μεταφορά στην οθόνη του βιβλίου επιστημονικής φαντασίας του Ρέι Μπράντμπερι, που ο Τρυφώ γύρισε στην Αγγλία, Η νύφη φορούσε μαύρα(La mariée etait en noir, 1967), μία παραλλαγή του αμερικανικού φιλμ νουάρ, ταινίες που επέβαλαν τον Τρυφώ ως έναν ξεχωριστό και εντελώς πρωτότυπο δημιουργό.

Πολιτικές απόψεις

Ο Τριφό δεν εξέφραζε ποτέ πολιτικές απόψεις μέσα από τις ταινίες του. Ακόμα και την περίοδο του Μάη του '68 ο Τρυφώ απέρριψε τον στρατευμένο και πολιτικοποιημένο κινηματογράφο και συνέχισε με το ξεκάθαρα δικό του στυλ. Σε μία συνέντευξή του το 1980 στο περιοδικό ''Cahiers du Cinema'' αναφέρει χαρακτηριστικά για τις πεποιθήσεις του τα εξής: "Πολιτικά οι ιδέες μου με οδηγούν προς την αριστερά. Αυτό όμως δεν εκφράζεται στις ταινίες μου, ίσως επειδή μου φαίνεται ότι βάζουν πολύ αίσθημα στην πολιτική, ενώ πιστεύω ότι δεν πρέπει να είναι κανείς στην αριστερά επειδή αυτό είναι συμπαθητικό και της μόδας, αλλά επειδή είναι πιο δίκαιο. Το σλόγκαν <<όλα είναι πολιτική>> δεν μ' αρέσει γιατί, αν όλα είναι πολιτική, τίποτα δεν είναι πολιτική".

https://el.wikipedia.org/

Ο Φρανσουά Τρυφώ και η Κλοντ Ζαντ στην πρεμιέρα της τρίτης κοινής τους ταινίας Η αγάπη το βάζει στα πόδια, 1979

ΤΑΙΝΙΕΣ 

Φαρενάιτ 451 / Fahrenheit 451 ( 1966) 

Σε έναν κόσμο απροσδιόριστο χωροχρονικά, στο εγγύς μέλλον, ο πυροσβέστης Μόνταγκ βάζει φωτιά αντί να τη σβήνει. Καίει τα βιβλία (ο τίτλος αφορά την απαιτούμενη θερμοκρασία καύσης), γιατί στην εν λόγω κοινωνία απαγορεύεται η ανάγνωση και η κατοχή βιβλίων.

Κάποια μέρα όμως, γοητευμένος από αυτό που καταστρέφει, υποκύπτει και ο ίδιος στη μαγεία της ανάγνωσης και όταν τον ανακαλύπτουν αναγκάζεται να καταφύγει στα δάση, όπου ζουν οι παράνομοι βιβλιόφιλοι, έχοντας μάθει τα αγαπημένα τους βιβλία απέξω, για να μπορέσουν έτσι να τα διασώσουν και να τα μεταδώσουν στις επόμενες γενιές.

Βασισμένη στο ομότιτλο βιβλίο του Ρέυ Μπράντμπερυ, η ταινία αυτή είναι η πρώτη έγχρωμη του Φρανσουά Τρυφώ και ταυτόχρονα η πρώτη του μεγάλη παραγωγή και σε αγγλική ομιλούσα. Το θέμα της είναι η αγάπη για τα βιβλία, η εξαφάνιση των οποίων σημαίνει τον αφανισμό της ιστορικής μνήμης, την απουσία κάθε μελλοντικού χρονικού ορίζοντα και το βάλτωμα της κοινωνίας σε ένα αιώνιο παρόν-κόλαση, όπου τα πάντα θα είναι ομοιόμορφα και απολύτως ελεγχόμενα, αφού κανείς δεν θα θυμάται τίποτα.

Έξυπνα, ο Τρυφώ αποκλείει τα εφέ της επιστημονικής φαντασίας, αποφεύγει τις συμβάσεις και τους κοινούς τόπους του είδους και κάνει μια ταινία με πολιτική θέση, στην οποία αρκεί η ανάγνωση του Ντέιβιντ Κόπερφιλντ από τον πυρομανή-πυροσβέστη Μόνταγκ, για να γκρεμιστεί ένας ζοφερός κόσμος. Έξοχη και πανέμορφη η Τζούλι Κρίστι στον διπλό της ρόλο.

https://tvxs.gr/

Το τελευταίο μετρό / Le dernier métro, ( 1980 )

Παρίσι, Φθινόπωρο 1942. Στο θέατρο της Μονμάρτης προσλαμβάνεται ως πρωταγωνιστής ο Μπερνάρ Γκρανζέ και αρχίζουν οι πρόβες ενός καινούριου έργου με τίτλο «Οι εξαφανισμένοι». Η Μαριόν, διάσημη ηθοποιός του γαλλικού μπουλβάρ, διευθύνει μόνη της το θέατρο του Εβραίου συζύγου της Λούκα Στάινερ, ο οποίος είναι εξαφανισμένος για τις αρχές Κατοχής.

Στην πραγματικότητα όμως, είναι κρυμμένος στο υπόγειο του θεάτρου, δίνοντας από κει τις σκηνοθετικές οδηγίες για το ανέβασμα των παραστάσεων, οι οποίες τελειώνουν πριν περάσει το τελευταίο μετρό. Η εμφάνιση του νέου και προικισμένου ηθοποιού Μπερνάρ, αναστατώνει συναισθηματικά την Μαριόν και οι εξελίξεις είναι απρόβλεπτες.

Το πολυβραβευμένο με 10 Σεζάρ (τα γαλλικά Όσκαρ) “Τελευταίο Μετρό”, είναι μαζί με την “Αμερικανική νύχτα”, η πιο επιτυχημένη εμπορικά ταινία του Φρανσουά Τρυφώ. Δεν πρόκειται για μια ταινία για την εποχή της Κατοχής στη Γαλλία (παρόλο που υπάρχουν άμεσες αναφορές, ακόμα και σε υπαρκτά πρόσωπα εκείνης της περιόδου, όπως ο αντισημίτης θεατρικός κριτικός Νταξιά), αλλά για την πολύπλοκη σχέση ανάμεσα στο θέατρο και τη ζωή.

Οι ίντριγκες της θεατρικής σκηνής και των παρασκηνίων γίνονται μια μεταφορά της πραγματικής ζωής, το σκηνικό ενός παιχνιδιού όπου διαπλέκεται η μικρή και η μεγάλη Ιστορία, η παρουσία με την απουσία, το κρυφό με το φανερό και φυσικά ο έρωτας, που στήνει τον αόρατο συναισθηματικό ιστό της ταινίας.

Έχοντας στο κεντρικό πρωταγωνιστικό δίδυμο τους Κατρίν Ντενέβ και Ζεράρ Ντεπαρντιέ, αλλά και τη θαυμάσια, «πνιγμένη» φωτογραφία του σπουδαίου Νέστορ Άλμεντρος, η ταινία αποτελεί μία από τις κορυφαίες δημιουργίες του Τρυφώ.

https://tvxs.gr/

δείτε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/