Ο Μιχάλης Κακογιάννης (11 Ιουνίου 1921 - 25 Ιουλίου 2011) ήταν Ελληνοκύπριος ηθοποιός και σκηνοθέτης της αγγλικής σκηνής την περίοδο 1941 με 1951, ενώ ήταν διευθυντής της Κυπριακής Ώρας στο BBC την ίδια περίοδο και ηθοποιός στο αγγλικό θέατρο από το 1945 έως το 1951. Από το 1951, που εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, αφιερώθηκε στη σκηνοθεσία θεατρικών παραστάσεων και, από το 1952, στον ελληνικό κινηματογράφο. Τιμήθηκε με πολλά βραβεία σκηνοθεσίας. Μιλούσε αγγλικά, γαλλικά και ιταλικά και ήταν μόνιμος κάτοικος της Πλάκας. Απεβίωσε στις 25 Ιουλίου 2011, μετά από δέκα μέρες νοσηλείας
Ο Μιχάλης Κακογιάννης, γιος της Αγγελικής και του Παναγιώτη Κακογιάννη, γεννήθηκε στη Λεμεσό της Κύπρου, στις 11 Ιουνίου του 1921. Αδελφή του ήταν η Στέλλα Σουλιώτη. Σπούδασε Νομική, Δραματικές Τέχνες και σκηνοθεσία στο Λονδίνο. Σχεδόν ολόκληρο το διάστημα που βρισκόταν στο Λονδίνο, εργάστηκε στην ελληνική υπηρεσία του BBC, στην αρχή ως μεταφραστής και εκφωνητής, και αργότερα, σε ηλικία μόλις 22 χρόνων, ανέλαβε τη διεύθυνση της Κυπριακής Ώρας.
Το 1947, ξεκίνησε την καριέρα του στο Θέατρο της Αγγλίας ως ηθοποιός, γρήγορα όμως τον κέρδισε η σκηνοθεσία και το 1951 ήρθε στην Ελλάδα. Το 1954, με την κινηματογραφική ταινία «Κυριακάτικο ξύπνημα», ο Μιχάλης Κακογιάννης έκανε την αρχή της διεθνούς σκηνοθετικής του καριέρας. Η «Στέλλα», το «Κορίτσι με τα μαύρα», το «Τελευταίο ψέμα» η τριλογία του: «Ηλέκτρα», «Τρωάδες» και «Ιφιγένεια» και ο «Αλέξης Ζορμπάς» είναι μερικές μόνο από τις ταινίες του που διαγωνίστηκαν και προβλήθηκαν στα εγκυρότερα φεστιβάλ παγκοσμίως και απέσπασαν πολλά βραβεία και τιμητικές διακρίσεις. Στις ταινίες του συνεργάστηκε με μεγάλους Έλληνες ηθοποιούς, αλλά και με γνωστούς και καταξιωμένους ηθοποιούς της Αμερικής και της Ευρώπης.
Πέρα από τη σκηνοθεσία στον κινηματογράφο, σε εγχώριες αλλά και διεθνείς συμπαραγωγές, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει επίσης σκηνοθετήσει πολλές θεατρικές παραστάσεις και παραστάσεις όπερας στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α., τη Γαλλία και σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Έχει, επίσης, γράψει και έχουν εκδοθεί σενάρια και μεταφράσεις κινηματογραφικών και θεατρικών έργων, ενώ έχει γράψει και στίχους γνωστών ελληνικών τραγουδιών.
Αξιοσημείωτο είναι το ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους που γύρισε στην πατρίδα του, τη μαρτυρική Κύπρο σχετικά με τη βίαιη τουρκική εισβολή "Αττίλας '74". Με θάρρος και υπομονή, κατόρθωσε να αποτυπώσει όλα σχεδόν τα γεγονότα που οδήγησαν στην τραγωδία της Κύπρου. Με συνεντεύξεις από ανθρώπους όπως τον Αρχιεπίσκοπο Μακάριο, το Νίκο Σαμψών και άλλους ηγετικούς και μη παράγοντες, όπως και από πλήθος αστέγων και βασανισμένων, εξιστόρησε σχεδόν από την αρχή τα πάθη του Ελληνοκυπριακού λαού, όπως και την τροπή που πήρε η τουρκική εισβολή μετά την επιβολή του πραξικοπήματος στο νησί και την εκδίωξη του Αρχιεπισκόπου Μακαρίου από τα ηνία της Κυπριακής κυβέρνησης. Το ντοκιμαντέρ "Αττίλας '74" βραβεύθηκε στη Φλωρεντία ως το καλύτερο Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους για το έτος 1974.
Έργο του Μιχάλη Κακογιάννη είναι και ο νυχτερινός φωτισμός των μνημείων της Ακροπόλεως, τον οποίο εκείνος πρώτος οραματίστηκε και για την επίτευξη του οποίου ίδρυσε το σύλλογο «Οι Φίλοι της Αθήνας», εξασφαλίζοντας τις υπηρεσίες του διάσημου Γάλλου φωτιστή Pierre Bideau και αναλαμβάνοντας τη χρηματοδότηση όλων των απαραίτητων μελετών.
Το 2004, ο Μιχάλης Κακογιάννης συνέστησε το κοινωφελές ίδρυμα με την επωνυμία «Ίδρυμα Μιχάλης Κακογιάννης» με σκοπό τη μελέτη, υποστήριξη και διάδοση των τεχνών του θεάτρου και του κινηματογράφου, καθώς και την καταγραφή και διαφύλαξη των δημιουργημάτων των τεχνών αυτών, ενώ το φθινόπωρο του 2009 ξεκίνησε η λειτουργία του Πολιτιστικού Κέντρου του Ιδρύματος που βρίσκεται στην οδό Πειραιώς 206, στον Ταύρο.
Για την προσφορά και το έργο του, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις στην Ελλάδα, την Κύπρο και το εξωτερικό. Έχει τιμηθεί με τον Ταξιάρχη του Χρυσού Φοίνικα (Ελλάδα), τον Ταξιάρχη των Γραμμάτων και Τεχνών (Γαλλία), τον Μεγαλόσταυρο του Τάγματος του Μακαρίου του Γ’ (Κύπρος) και το Special Grand Prix of the Americas (Μόντρεαλ). Έχει βραβευτεί από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στο έθνος, από το Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης για το συνολικό έργο του, για έργο ζωής στα Ιεροσόλυμα, για έργο ζωής από το American Hellenic Institute στην Ουάσιγκτον και στο Κάιρο. Έχει ανακηρυχθεί Επίτιμος Δημότης στη Λεμεσό, στο Montpellier (Γαλλία) και στο Ντάλας (Τέξας, Η.Π.Α.) και έχει αναγορευθεί Διδάκτωρ Τεχνών στο Columbia College (Σικάγο, Η.Π.Α.), Επίτιμος Διδάκτωρ στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, στο Πανεπιστήμιο Κύπρου καθώς και στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης.
Σκηνοθετικό έργο
Αναγνωρισμένος και βραβευμένος διεθνώς, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει να επιδείξει ένα μοναδικό έργο στον Κινηματογράφο, το Θέατρο και την Όπερα. Από το 1950 έως το 2005 σκηνοθέτησε 15 ταινίες, 36 θεατρικά έργα και 7 όπερες στην Ελλάδα, τις Η.Π.Α. και την Ευρώπη.
"Eγώ κρατάω τα μάτια μου ανοιχτά κι εμπνέομαι είτε από έργα κλασικά που είναι σύντροφοι της ζωής μου ή από γεγονότα ζωντανά της επικαιρότητας. Δεν υπάρχει μία ενιαία γραφή [στο έργο μου], διότι εγώ προσπαθώ να μη σερβίρω τα έντερά μου στον κόσμο. Υπάρχουν σκηνοθέτες που έχουν μια μυωπική αντίληψη του κόσμου κι αυτήν σερβίρουν κατ' επανάληψη. Κάθε φορά που κάνω ταινία έχω ερέθισμα. Δεν κάνω ταινίες για να τις προσθέσω στο βιογραφικό μου. Αυτό νομίζω ότι βγαίνει σαφώς από την αρχή της καριέρας μου. Και με τη Στέλλα βγαίνει ο φεμινισμός και το Κορίτσι με τα μαύρα δείχνει την καταπίεση στην επαρχία, οι τραγωδίες πάλι είναι πάντα σύγχρονες. Όλες οι ταινίες που σκηνοθέτησα είχαν και έχουν αντίκρισμα στην πραγματικότητα. Και βέβαια, επειδή σέβομαι τρομερά τους μεγάλους συγγραφείς, είναι τιμή μου να συνεργάζομαι μαζί τους. Και με τον Ευριπίδη συνεργάσθηκα και συχνά συνεργάζομαι με τον Σαίξπηρ, γιατί ανεβάζω έργα του στο θέατρο", Μιχάλης Κακογιάννης
Αθήνα, 1964. Μίκης Θεοδωράκης, Μιχάλης Κακογιάννης, Anthony Quinn.Μετά το τέλος των γυρισμάτων της κινηματογραφικής ταινίας, Zorbas the Greek.
Κινηματογράφος
| Έτος | Τίτλος | Συμμετοχές σε φεστιβάλ και βραβεύσεις |
|---|---|---|
| 1954 | Κυριακάτικο ξύπνημα | Βραβείο Diploma of Merit στο φεστιβάλ του Εδιμβούργου |
| 1955 | Στέλλα | Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Καννών το 1955, Βραβείο χρυσής σφαίρας καλύτερης ξένης ταινίας από την επιτροπή ανταποκριτών ξένου τύπου στο Hollywood το 1955. |
| 1956 | Το κορίτσι με τα μαύρα | Παρουσιάστηκε στο φεστιβάλ των Καννών το 1956. Βραβείο χρυσής σφαίρας καλύτερης ξένης ταινίας από την επιτροπή ανταποκριτών ξένου τύπου στο Hollywood. Ασημένιο βραβείο στο φεστιβάλ της Μόσχας το 1958. |
| 1958 | Το τελευταίο ψέμα | Παρουσιάστηκε στο Φεστιβάλ των Κανών το 1958, στο φεστιβάλ της Μελβούρνης το 1959 και στο φεστιβάλ του Σαν Φρανσίσκο το 1959. Βραβείο κριτικών Αγγλίας το 1959. |
| 1960 | Ερόικα | Συμμετείχε στα φεστιβάλ Βερολίνου και Λονδίνου το 1960, το 1961 κέρδισε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης το βραβείο καλύτερης σκηνοθεσίας. |
| 1961 | Χαμένο Κορμί | Επιλογή στο φεστιβάλ Καννών |
| 1962 | Ηλέκτρα | Συμμετοχή στο Φεστιβάλ των Καννών το 1962: Βραβείο καλύτερης κινηματογραφικής προσαρμογής, ήχου, Βραβείο διεθνούς ενώσεως νέων. Θεσσαλονίκη 1962: βραβείο καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, α' γυναικείου ρόλου. Ένωση Ελλήνων Κριτικών: βραβείο καλύτερης ταινίας, σκηνοθεσίας, α' & β γυναικείου ρόλου, α' ανδρικού, καλύτερης μουσικής. Βραβεία στα φεστιβάλ του Εδιμβούργου (1962), του Ακαπούλκο (1962), του Βερολίνου (1963). Υποψηφιότητα για Oscar καλύτερης ξένης ταινίας (1962) και εκτός από την υποψηφιότητα για Οscar πήρε συνολικά 25 διεθνείς διακρίσεις. |
| 1964 | Αλέξης Ζορμπάς | 7 υποψηφιότητες για Oscar (ταινίας, σκηνοθεσίας, διασκευασμένου σεναρίου, φωτογραφίας, σκηνογραφίας, α΄ανδρικού ρόλου και β΄γυναικείου ρόλου. 5 υποψηφιότητες για Χρυσή Σφαίρα και Βραβείο Διεθνούς Κριτικής |
| 1967 | Όταν τα ψάρια βγήκαν στη στεριά | Βραβείο Διεθνούς Οργανισμού Ειρήνης |
| 1971 | Τρωάδες | Βραβείο Διεθνούς Οργανισμού Ειρήνης |
| 1974 | Αττίλας '74 | Βραβείο Καλύτερου Ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους, Φλωρεντία |
| 1976 | Ιφιγένεια | Υποψηφιότητα για Oscar καλύτερης ξενόγλωσσης παραγωγής. 3 βραβεία στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης |
| 1986 | Γλυκιά πατρίδα | |
| 1992 | Πάνω, κάτω και πλαγίως | |
| 1999 | Ο βυσσινόκηπος | Κρατικά βραβεία ΥΠΠΟ 1999 Βραβείο Καλύτερης Φωτογραφίας Καλύτερων Σκηνικών Καλύτερων Κοστουμιών |
Θέατρο
| Έτος | Τίτλος |
|---|---|
| 1954 | Μια Γυναίκα Χωρίς σημασία |
| 1954 | Γαλάζιο Φεγγάρι |
| 1956 | Ο Αριστοκρατικός Δρόμος |
| 1956 | Βροχοποιός |
| 1957 | Gigi |
| 1959 | Η Κυρία με τις Καμέλιες |
| 1962 | Όμορφη Πόλη |
| 1963 (13-14 Ιουλίου) | Τρωάδες |
| 1963-1965 | Τρωάδες |
| 1964 | Ξυπόλητη στο Πάρκο |
| 1965 | Ξωτικά μέσα στη Νύχτα |
| 1965-1966 | Τρωάδες |
| 1966 | Δαίμονες |
| 1968 | Ιφιγένεια εν Αυλίδι |
| 1968-1970 | Ρωμαίος και Ιουλιέτα |
| 1972 | Λυσιστράτη |
| 1973 | Οιδίπους Τύραννος |
| 1975 | Δεσποινίς Μαργαρίτα |
| 1977 | Βάκχες |
| 1981 | Σουίτα για Δύο |
| 1982 | Οι Τρεις Αδερφές |
| 1983-1985 | Ζορμπάς |
| 1983 | Ηλέκτρα |
| 1989 | Να Ντύσουμε τους Γυμνούς |
| 1990 | Ναν |
| 1994 (21-22 Ιουλίου) | Ες Γην Εναλίαν ...Κύπρος 20 Χρόνια Μετά |
| 1995-1997 | Τρωάδες |
| 1997-1998 | Master Class |
| 2001-2002 | Μήδεια |
| 2002 | Όλα απ'την αρχή |
| 2003-2004 | Άμλετ |
| 2005 | Λυσιστράτη |
| 2005 | Κοριολανός |
Όπερα
| Έτος | Τίτλος |
|---|---|
| 1967 | Το Πένθος Ταιριάζει στην Ηλέκτρα |
| 1972 | Μποέμ |
| 1982 | Τραβιάτα |
| 1987 | Ιφιγένεια Εν Αυλίδι και Ιφιγένεια έν Ταύροις |
| 1988, 1989, 1992 | Η Μεγαλοψυχία του Τίτο |
| 1994 | Η Μεγαλοψυχία του Τίτο |
| 1995 | Μήδεια |
Συγγραφικό Έργο
Εκτός από το σκηνοθετικό του έργο, ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει γράψει πολλά σενάρια και έχει μεταφράσει στα ελληνικά και αγγλικά γνωστά θεατρικά έργα.
Στις ταινίες που σκηνοθέτησε έχει γράψει ο ίδιος και το σενάριο, εκτός από το σενάριο της «Ερόικα», στη συγγραφή του οποίου συμμετείχε η Τζέιν Κόμπ, και το σενάριο για το «Χαμένο Κορμί» που το έγραψε μαζί με τον Φρέντερικ Ουέικμαν. Έχει γράψει και άλλα σενάρια για ταινίες οι οποίες δεν γυρίστηκαν ποτέ, καθώς και σενάρια θεατρικών έργων που δεν ανέβασε, ενώ έχει εκδώσει τα σενάρια: «Στέλλα» (1990) και «Τρωάδες» (1973).
Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει επίσης μεταφράσει στα ελληνικά και έχει εκδώσει τα έργα του Ουίλλιαμ Σαίξπηρ: «Άμλετ» (1965), «Αντώνιος και Κλεοπάτρα» (1980), «Κοριολανός» (1990) και «Οθέλλος» (2001), όπως και τις «Τρωάδες» του Ευριπίδη (1995), ενώ έχει μεταφράσει στα αγγλικά και τις «Βάκχες» του Ευριπίδη (1982). Έχει εκδώσει επίσης το αφήγημα «Δηλαδή» (1990).
Ο Μιχάλης Κακογιάννης έχει γράψει, μεταξύ άλλων, τους στίχους από δύο πολύ γνωστά ελληνικά τραγούδια: το «Αγάπη που ‘γινες δίκοπο μαχαίρι» (συνθέτης: Μάνος Χατζιδάκις, τραγούδι: Μελίνα Μερκούρη) και το «Εφτά τραγούδια θα σου πω» (συνθέτης: Μάνος Χατζιδάκις, τραγούδι: Μελίνα Μερκούρη) που ακούστηκαν για πρώτη φορά το 1955 στην ταινία του «Στέλλα». https://el.wikipedia.org/
Κυριακάτικο ξύπνημα - 1954
Το Κυριακάτικο ξύπνημα είναι ελληνική ρομαντική κωμική ταινία του 1954. Είναι η πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε ο Μιχάλης Κακογιάννης.
Σύνοψη της υπόθεσης:
Η νεαρή Μίνα (Έλλη Λαμπέτη), ένα κυριακάτικο πρωϊνό πηγαίνει για μπάνιο σε μια απόμερη ακτή. Εκεί, δύο αλητόπαιδα της αρπάζουν την τσάντα. Μέσα στην τσάντα υπάρχει ένα λαχείο. Τα παιδιά πουλάνε το λαχείο στον Αλέξη (Δημήτρης Χορν). Το λαχείο κερδίζει τον πρώτο αριθμό και η Μίνα διεκδικεί με πείσμα τα κέρδη της, κάτοχος όμως του λαχείου είναι ο Αλέξης ο οποίος και θα εισπράξει τα χρήματα. Ο Αλέξης έχει αρχίσει να συμπαθεί τη Μίνα και της προσφέρει το ένα τρίτο των κερδών. Εκείνη είναι ανένδοτη και τα θέλει όλα δικά της. Ξεκινά δικαστικό αγώνα, αλλά ο συνετός δικηγόρος της, ο Παύλος Καραγιάννης (Γιώργος Παππάς), όπως και ο ακαταμάχητος έρως που γεννιέται ανάμεσα στους δύο νέους, κάνουν το θαύμα τους και τους ενώνουν για πάντα.
Διανομή
Δημήτρης Χορν (Αλέξης Λορεντζάτος)
Έλλη Λαμπέτη (Μίνα)
Γιώργος Παππάς (Παύλος Καραγιάννης)
Τασσώ Καββαδία (Λίζα Καραγιάννη)
Μαργαρίτα Παπαγεωργίου (Ειρήνη Λαμπρινού)
Σαπφώ Νοταρά (Καίτη)
Χρυσούλα Πατεράκη (κ. Λαμπρινού)
Γιώργος Ιορδανίδης (Κώστας)
Σενάριο:
ΚΑΚΟΓΙΑΝΝΗΣ ΜΙΧΑΛΗΣ
Δ/ντής Φωτογραφίας:
ORFANELLI ALEVISE
Μοντάζ:
NAGUIB ALBERT
Ηχολήπτης:
ΚΡΙΚΟΡ
Σκηνογράφος:
ΤΣΑΡΟΥΧΗΣ ΓΙΑΝΝΗΣ
Μουσική Σύνθεση:
ΑΝΑΓΝΩΣΤΗΣ ΑΝΔΡΕΑΣ
ΧΑΤΖΙΔΑΚΙΣ ΜΑΝΟΣ
"ΔΥΣΤΥΧΙΣΜΕΝΟΣ"
ΔΕΙΤΕΝ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ https://homouniversalisgr.blogspot.com/
