Ο Νομός Ευρυτανίας ήταν ένας από τους 51 νομούς της Ελλάδας, ενώ από το 2011 αποτελεί την Περιφερειακή Ενότητα Ευρυτανίας, μία από τις 74 περιφερειακές ενότητες της χώρας και υπάγεται διοικητικά στην Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας.
Ο νομός είναι σχεδόν ολοκληρωτικά καλυμμένος από βουνά, συμπεριλαμβανομένων του Τυμφρηστού και του Παναιτωλικού στα νότια και ποτάμια συμπεριλαμβανομένων του Αγραφιώτη και του Μέγδοβα στα ανατολικά και του Αχελώου στα δυτικά, που εκβάλει στο Ιόνιο Πέλαγος. Είναι ο μικρότερος νομός της Στερεάς Ελλάδας και ο πιο αραιοκατοικημένος νομός στην Ελλάδα.
Ο νομός συνορεύει με την Αιτωλοακαρνανία στα δυτικά, νοτιοδυτικά και νότια (δυτικά πάνω από τον Αχελώο ποταμό), με την Καρδίτσα στα βόρεια, και με τη Φθιώτιδα στα ανατολικά.
Οι Κορυσχάδες είναι χωριό και τοπική κοινότητα του Δήμου Καρπενησίου του Νομού Ευρυτανίας. Βρίσκεται 5 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του Καρπενησίου, σε υψόμετρο 940 μέτρων. Το 1955 μετονομάστηκε σε Κυψέλη, ονομασία που διατήρησε έως το 1965 , οπότε και μετονομάστηκε εκ νέου. Κατά την απογραφή του 2011 είχε πραγματικό πληθυσμό 44 κατοίκων.
Το χωριό συνδέθηκε με την ιστορία της Εθνικής Αντίστασης. Ο λόγος είναι ότι σε αυτό το χωριό συνήλθε κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, ύστερα από πανελλήνιες μυστικές εκλογές, το Εθνικό Συμβούλιο, το οποίο αποτελούσαν αντιπρόσωποι των περισσότερων περιοχών της Ελλάδας. Τη διενέργεια των εκλογών αποφάσισε και ανήγγειλε η Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης (ΠΕΕΑ), η λεγόμενη κυβέρνηση των βουνών, που είχε σχηματιστεί με πρωτοβουλία του ΕΑΜ τον Μάρτιο του 1944. Στις εκλογές έλαβαν μέρος περισσότεροι από ένα εκατομμύριο Έλληνες και εκλέχθηκαν 250 εθνοσύμβουλοι, από ευρύτατο φάσμα.
Ο Αγιος Ιωάννης πνιγμένος μέσα στα φθινοπωρινά χρώματα!
Το ιστορικό χωριό των Κορυσχάδων απέχει μόλις 5χλμ από το Καρπενήσι, αποτελεί ένα ακόμη χωριό της Ευρυτανίας που γράφτηκε με χρυσά γράμματα στην ιστορία της σύγχρονης Ελλάδας, η ιστορικότητα του έγκειται στο γεγονός ότι τον Μάιο του 1944 η ΠΕΕΑ (Πολιτική Επιτροπή Εθνικής Απελευθέρωσης) πραγματοποιεί στο σχολείο του χωριού την πρώτη εθνοσυνέλευση των μαχόμενων για την απελευθέρωση Ελλήνων. Σε αυτό συμμετέχουν με σκοπό την πολιτική τους οργάνωση εκπρόσωποι οι οποίοι είχαν εκλεγεί κατά τόπους ελεύθερα από τους Έλληνες πολίτες σε μυστικές εκλογές που είχαν προηγηθεί, οι εργασίες του συμβουλίου κράτησαν από τις 14 έως τις 27 Μαΐου.
Στις συνεδρίες του Εθνικού Συμβουλίου συμμετείχαν πέντε καθηγητές πανεπιστημίου, δύο μητροπολίτες, οκτώ στρατηγοί, είκοσι δημόσιοι υπάλληλοι, πέντε βιομήχανοι, δέκα δημοσιογράφοι, δεκαπέντε γιατροί, είκοσι πέντε δικηγόροι, είκοσι τρεις αγρότες, δέκα καθηγητές γυμνασίου, είκοσι δύο εργάτες κ.ά. Από την Αττικοβοιωτία και την Εύβοια είχαν εκλεγεί 41 αντιπρόσωποι, από την Ήπειρο 14, από τη Θεσσαλία 22, από τη Μακεδονία 38, από τη Στερεά 21, από την Πελοπόννησο 44 και άλλοι από άλλες περιοχές.
Η πρώτη συνεδρία του Εθνικού Συμβουλίου πραγματοποιήθηκε στις 7 Μαΐου 1944 και στις 27 Μαΐου ψηφίστηκε το πρόγραμμά του, στο οποίο προτάσσεται η διακήρυξη:
Το Εθνικό Συμβούλιο, συγκροτημένο από αντιπροσώπους ολόκληρου του Ελληνικού λαού που συνήλθαν για να διακηρύξουν την ακατάβλητη θέλησή του να πολεμήσει ως την τελευταία του πνοή για την απελευθέρωση της Χώρας, την πλήρη συντριβή του φασισμού και την αποκατάσταση της εθνικής ενότητας και της λαϊκής κυριαρχίας και καθορίζει με το ψήφισμά του, που αποτελείται από 15 άρθρα, τον τρόπο άσκησης όλων των εξουσιών στην Ελεύθερη Ελλάδα
Κορυσχάδες - Απέναντι τα Βαρδούσια...
Η κοιλάδα του Καρπενησιώτη Ποταμού..
Κορυσχάδες , η βρύση από το 1866 δεν σταμάτησε ποτέ να τρέχει...
Το Καρπενήσι είναι πρωτεύουσα του Νομού Ευρυτανίας και του Δήμου Καρπενησίου. Βρίσκεται στο κέντρο του Νομού, στη νοτιοδυτική πλευρά του Τυμφρηστού σε υψόμετρο 975 μέτρα. Απέχει 78 χλμ από τη Λαμία και 80,5 χλμ από το Αγρίνιο μέσω Προυσού.
26Το Καρπενήσι παραμένει γεμάτο ζωή και κίνηση όλο το χρόνο, καθώς διαθέτει καλά ξενοδοχεία, ταβέρνες, καταστήματα, αξιοθέατα. Αξίζει να κάνετε βόλτα γύρω από την πλατεία, για να δείτε τα μνημεία, τους ανδριάντες του Αντώνη Κατσαντώνη και του Μάρκου Μπότσαρη –ηρώων της επανάστασης του 1821-, την παλιά εκκλησία της Αγίας Τριάδας, τα πλατάνια με τη βρύση. Στην κεντρική οδό Ζηνοπούλου με τα στενά πεζοδρόμια λειτουργούν καφέ, μπαράκια, καταστήματα εξοπλισμού σκι και παντοπωλεία, όπου θα αγοράσετε τοπικά προϊόντα.
Στο βάθος το Βελούχι.
Ένα 'ντόπιο' ποτάμι που πηγάζει από τις δυτικές πλαγιές του Τυμφρηστού, κοιλά ανάμεσα στην Χελιδόνα και την Καλιακούδα, διασχίζει το φαράγγι Κλειδί για να ενωθεί στο χωριό Διπόταμα Προυσού με τον Κρικελοπόταμο και να σχηματίσουν τον Τρικεριώτη. Τις όχθες του στολίζουν έλατα, τεράστια πλατάνια καθώς και τα γνωστά χωριά Μικρό και Μεγάλο Χωριό. Το μήκος του είναι 15 χλμ. - Copyright © wondergreece.gr
Θέση Κλειδί Ευρυτανίας.
Στην διαδρομή από το Καρπενήσι στον Προυσό θα συναντήσετε ένα μοναδικό θέαμα, ο Καρπενησιώτης ποταμός ο οποίος μας συνοδεύει για αρκετή ώρα σε κάποιο σημείο περνάει ανάμεσα από δύο τεράστιους κάθετους βράχους, ο δρόμος με την σειρά του μην έχοντας άλλη επιλογή περνάει μέσα από τον ένα από αυτούς τους στην βάση του ο οποίος έχει σκαφτεί δημιουργώντας ένα εκπληκτικό θέαμα που προκαλεί δέος. Η τοποθεσία αυτή ονομάζεται «θέση κλειδί» λόγο της εισχώρησης του δρόμου μέσα στον τρυπημένο βράχο.
Ο Καρπενησιώτης είναι ποταμός του νομού Ευρυτανίας. Πηγάζει από τις δυτικές πλαγιές του Τυμφρηστού και ρέει νοτιοδυτικά όπου ενώνεται τελικά με τον Κρικελλοπόταμο (Κρικελιώτη) σχηματίζοντας τον ποταμό Τρικεριώτη. Το μήκος του είναι 15 χιλιόμετρα.
Το μονοπάτι με τα "Πατήματα της Παναγίας"Στο δρόμο από το Καρπενήσι προς τον Προυσό, λίγο μετά τη διασταύρωση για Καρίτσα, 7 σημάδια από λευκό μάρμαρο πάνω στον σκούρο βράχο ανηφορίζουν στην πλαγιά και έχουν το σχήμα ανθρώπινης πατημασιάς. Οι πιστοί λένε πως είναι τα ίχνη που άφησε η Παναγία, όταν μετέφερε την εικόνα της στο σπήλαιο του Προυσού.
H ανάσα του δάσους αχνοφαίνεται πάνω από τα δένδρα..
Διπόταμα Ευρυτανίας.
Δεξιά ο Κρικελοπόταμος, Αριστερά ο Καρπενησιώτης!..Ενώνονται και δημιουργούν τον Τρικεριώτη ποταμό και πάνε για την λίμνη των Κρεμαστών
Ψηλά, στις ἐλατόφυτες βουνοκορφές τῆς νοτιοδυτικῆς Εὐρυτανίας, και σφηνωμένη ἀνάμεσα σε κάθετους γκριζωπούς βράχους μι ἄγρια μεγαλοπρέπεια, προβάλλει ἡ ἱερά μονή τοῦ Προύσου. Εἶναι σταυροπηγιακό καὶ ιστορικό μοναστήρι, με μεγαλόπρεπα τριώροφα κτίρια. Ἀνάμεσά τους ὑπάρχει σπήλαιο λαξευμένο, που φιλοξενεῖ στο ἐσωτερικό του τον πρῶτο και παλαιό ναό τῆς μονῆς. Μέσα σ’ αὐτόν φυλάσσεται ἡ θαυματουργή εἰκόνα τῆς Παναγίας, που ἐπονομάζεται Προυσιώτισσα και ἑορτάζει με κάθε ἐκκλησιαστική και βυζαντινή μεγαλοπρέπεια στις 22-23 Αὐγούστου.
Τη θαυματουργή αὐτή εἰκόνα τῆς Θεοτόκου λέγεται ὅτι την ζωγράφισε ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς και ἦλθε ἀπό την Προῦσα τῆς Μικρᾶς Ἀσίας (σύμφωνα με το χειρόγραφο 3 τοῦ κώδικα τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Προυσιωτίσσης). Την ἔφερε ἀπό την Προῦσα κάποιος εὐγενής νέος στα χρόνια της εἰκονομαχίας (829 μ.Χ.) ἐπί εἰκονομάχου βασιλέως Θεοφίλου. Στο δρόμο ὅμως για την Ἑλλάδα, στην Καλλίπολη τῆς Θράκης, την ἔχασε και ἡ εἰκόνα ἀποκαλύφθηκε θαυματουργικά σ’ ἕνα τσοπανόπουλο, με μία στήλη φωτός σαν πυρσός – γι’ αὐτό πῆρε και την ἐπωνυμία Πυρσός – στο μέρος ὅπου ἦταν κρυμμένη. Ὁ νέος, που εἶχε ἐγκατασταθεῖ στην Πάτρα, ὅταν το ἔμαθε θέλησε να την πάρει. Ἀλλὰ ἡ εἰκόνα θαυματουργικά γύρισε και πάλι στο ἄγριο μέρος τῆς Εὐρυτανίας, ὅπου ἀποκαλύφθηκε στους ντόπιους βοσκούς τη νύχτα ἀπό 22 προς 23 Αὐγούστου. Τότε ὁ νέος, μαζί μ’ ἕναν ὑπηρέτη του, πῆγαν και αὐτοί ἐκεῖ, ὅπου ἔγιναν μοναχοὶ μετανομασθέντες Διονύσιος καὶ Τιμόθεος ἀντίστοιχα.
Ἡ εἰκόνα τῆς Παναγίας εἶναι τύπου Ὁδηγήτριας και εἶναι ἐπιχρυσωμένη με ἀργυροεπίχρυση ἔνδυση, δῶρο τοῦ στρατηγοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη που φιλοξενοῦνταν στη Μονὴ την περίοδο τῆς ἐπανάστασης τοῦ 1821 μ.Χ. Την ἔνδυση, την κατασκεύασε ὁ χρυσοχόος Γεωργίος Καρανίκας τὸ 1824 μ.Χ., ὅπως μᾶς ἀποκαλύπτει ἡ ἀνάγλυφη επιγραφή πάνω ἀπό τον δεξιό ὦμο τῆς Παναγίας: «Ἡ Παντάνασσα. Δὶ ἐξόδων τοῦ γενναιοτάτου στρατηγοῦ Γεωργίου Καραϊσκάκη, χειρί Γεωργίου Καρανίκα, 1824»
Στο ἱστορικό της μονῆς ἀναφέρεται ὅτι ἐπί τουρκοκρατίας καταστράφηκε πολλές φορές. Ἡ τελευταία ὅμως καταστροφή, που μετέβαλε τα κτίρια σε σωρούς ἐρειπίων, ἔγινε τὸ 1944 μ.Χ. ἀπό τους γερμανούς. Μετά την καταστροφή τῶν κτισμάτων, ἕνας ἀξιωματικός θέλησε να κάψει και την ἐκκλησία. Προσπάθησε πολλές φορές, ἀλλά χωρίς ἀποτέλεσμα. Ἐνῶ λοιπόν στεκόταν ἂπ’ ἔξω κι ἔδινε διαταγές, τιμωρήθηκε παραδειγματικά ἀπό το χέρι τῆς Παναγίας. Μία ἀόρατη δύναμη τον ἔριξε με ὁρμή πάνω στο πλακόστρωτο. Το χτύπημα ἦταν δυνατό, και ὁ Γερμανός ἀνίκανος να σηκωθεῖ. Τον σήκωσαν οἱ στρατιῶτες και τον ἔβαλαν πάνω σε ζῶο γιὰ να τον μεταφέρουν στὸ Ἀγρίνιο. Ἔτσι ὁ ναός παρέμεινε ἀβλαβής, ὅπως διαφυλάχθηκε ἀκέραιος δια μέσου τῶν αἰώνων
Πέρασαν τέσσερα χρόνια. Ὁ ἐμφύλιος πόλεμος τώρα μαίνεται στην ἑλληνική ὕπαιθρο. Οἱ κάτοικοι τῆς Εὐρυτανίας καὶ ὀρεινῆς Ναυπακτίας ἐγκαταλείπουν τα χωριά τους καὶ προσφεύγουν γιὰ ἀσφάλεια σὲ ἄλλα μέρη τῆς Ἑλλάδος. Μαζί τους προσφεύγει καὶ ἡ θαυματουργή εἰκόνα τῆς Παναγίας. Ἀκολουθεῖ κι αὐτή την τύχη τῶν παιδιῶν της καὶ μεταφέρεται ἀπό τους μοναχούς του Προύσου στην ἀκρόπολη τῆς Ναυπάκτου. Το μοναστήρι παραμένει τελείως ἔρημο.
Ὕστερα ἀπό καιρό ἀρχίζουν οἱ ἐπιχειρήσεις τοῦ στρατοῦ. Ἡ ἐνάτη μεραρχία ἀναλαμβάνει ἐκκαθαριστικές ἐπιχειρήσεις στην Εὐρυτανία. Μερικά τμήματα περνοῦν ἀπό τον Προυσό. Ὁρισμένοι ἀξιωματικοί και στρατιῶτες πλησιάζουν στη σκοτεινή ἐκκλησούλα τῆς σπηλιᾶς και μπαίνουν γιο να προσκυνήσουν. Ἐκεῖ μέσα ἀντικρίζουν ἕνα παράδοξο θέαμα: Μπροστά στο τέμπλο, στ’ ἀριστερά της ὡραίας πύλης, ένα ἀναμμένο καντήλι και μία καλόγρια γονατιστή. Οἱ στρατιῶτες ἀποροῦν. Πῶς ζεῖ αὐτή ἡ μοναχὴ ἐδώ,τι στιγμή ποῦ ἡ Εὐρυτανία εἶναι τελείως ἔρημη ἀπό κατοίκους; Πῶς συντηρεῖται, τί τρώει, ποῦ βρίσκει λάδι γιά το καντήλι; Την ἐρωτοῦν λοιπόν, κι ἐκείνη σεμνά και πονεμένα τούς ἁπαντά: «Παιδιά μου, ζῶ ἐδῶ μοναχή μου δυόμισι τώρα χρόνια. Για την δική μου ζωή δεν χρειάζονται φαγητά και ψωμί. Μοῦ ἀρκεῖ ὅτι ἔχω το καντήλι μου ἀναμμένο». Οἱ στρατιῶτες, κουρασμένοι ἀπό τις ἐπιχειρήσεις και βιαστικοί να φύγουν, δεν ἔδωσαν προσοχή στα λόγια της.
Το Προυσιώτικο ρέμα...Η περιοχή που ξεκινά βορειοανατολικά του χωριού και το φαράγγι του Προυσού έχει χαρακτηριστεί ως βιότοπος CORINE. Πρόκειται για φαράγγι μεσαίου υψόμετρου, στο μέσο της ορεινής περιοχής το οποίο θεωρείται «ένας από τους λίγους προστατευόμενους γκρεμούς στην περιοχή, σημαντικός για τα αρπακτικά που φωλιάζουν και τη χλωρίδα»
Αγιος Νικολαος....Ο Προυσός βρίσκεται στα νοτιοδυτικά όρια του νομού με την Αιτωλοακαρνανία, νοτιοανατολικά από τη τεχνητή λίμνη των Κρεμαστών και βόρεια από τη λίμνη Τριχωνίδα. Απέχει 29 χλμ. ΝΔ. από το Καρπενήσι και 52 χλμ. ΒΑ. από το Αγρίνιο. Στα ανατολικά του ξεκινά ο παραπόταμος Προυσιώτης που καταλήγει στον Κρικελιώτη ποταμό. Το χωριό είναι ιστορικά συνδεδεμένο με τη μονή Προυσού ή Παναγίας της Προυσιώτισσας και αποτελεί δημοφιλή προορισμό της περιοχής.
Η καρδιά της Ευρυτανίας χτυπάει στα όμορφα χωριά της, με το Μεγάλο Χωριό (720μ) να ξεχωρίζει εδώ και δεκαετίες. Απέχοντας μόνο 14 χιλιόμετρα από το Καρπενήσι αποτελεί ένα από τους must see προορισμούς για τους επισκέπτες του νομού. Το Μεγάλο Χωριό είναι χτισμένο αμφιθεατρικά στους πρόποδες του όρους Καλιακούδα (2101 μ.). Από την πλατεία του χωριού βλέπει κανείς τις κορυφές του όρους Χελιδώνα (1975 μ.), την κοιλάδα του Καρπενησιώτη ποταμού και τα χωριά γύρω από αυτή.
Το Μεγάλο Χωριό είναι γνωστό από τα χρόνια της επανάστασης (1821). Ήταν τόπος συνάντησης και έδρα διοίκησης των δυνάμεων απελευθέρωσης. Στην Καλιακούδα στις 28 Αυγούστου του 1823, στη θέση Λακκώματα, έγινε μια μεγάλη μάχη μεταξύ των οπλαρχηγών Τζαβέλα, Γιολδάση, Σιαδήμα, Λόντο, Ροδόπουλο και Κοντογιάννη κατά του Μουσταή πασά όταν οι πρώτοι έφραξαν το δρόμο του πασά προς το Μεσολόγγι. Αναφέρεται επίσης ως στρατόπεδο των ελληνικών απελευθερωτικών δυνάμεων τον Νοέμβριο του 1828, λίγο πριν την απελευθέρωση του Καρπενησίου.
Πιο συγκεκριμένα, δεν πρέπει να παραλείψει κανείς να επισκεφτεί το λαογραφικό μουσείο του χωριού, το οποίο προσφάτως ανακαινίστηκε και εμπλουτίστηκε με εκθέματα που μαρτυρούν την αγροτική και κτηνοτροφική ιστορία και τον τρόπο ζωής των κατοίκων της περιοχής. Στην πλατεία του χωριού μπορείτε θα πιείτε τον καφέ σας και θα δοκιμάσετε τα παραδοσιακά εδέσματα από την «Αντιγόνη», ατενίζοντας το ηλιοβασίλεμα στην Χελιδώνα και την καταπράσινη κοιλάδα που απλώνεται μέχρι εκεί που φτάνει το μάτι, ακούγοντας το τρεχούμενο νερό και το θρόισμα των πλατανιών που σκεπάζουν την πλατεία.
Ένα από τα χαρακτηριστικά του χωριού είναι τα πέτρινα αρχοντικά σπίτια, καλοδιατηρημένα, τα οποία είναι χτισμένα με την παραδοσιακή αρχιτεκτονική της περιοχής, με την πέτρα να κυριαρχεί. Οι πλακόστρωτοι δρόμοι του, τα γραφικά σοκάκια με τα δέντρα και τις πέτρινες βρύσες, οι φιλόξενοι κάτοικοί του και οι ενδιαφέρουσες επιλογές που προσφέρει το χωριό, δικαιολογούν τη φήμη του.
Η πλατεία του χωριού με το πλατάνι προσφέρει θέα προς την κοιλάδα του ποταμού Καρπενησιώτη και τις κορυφές του όρους Χελιδώνα. Πόλος έλξης για τους επισκέπτες αποτελεί και το Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο με εκθέματα λαϊκής τέχνης, εκκλησιαστικά κειμήλια, εργαλεία παραδοσιακών επαγγελμάτων κ.ά.
Γαύρος Ευρυτανίας Χτισµένο σε υψόµετρο 650 µ., το όµορφο αυτό χωριό που «πνίγεται» στα πλατάνια και τα πολλά νερά, βρίσκεται στις βορειοδυτικές πλαγιές του όρους Καλιακούδα και στις δυτικές όχθες του ποταµού Καρπενησιώτη. Ως οικισµός αναγνωρίστηκε το 1961 και προσαρτήθηκε στην τότε κοινότητα του Μεγάλου Χωριού (απέχει µόλις 1,5 χλµ.), του οποίου ουσιαστικά αποτελεί συνέχεια.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ -ΚΕΙΜΕΝΑ ΝΕΛΛΑ ΘΕΟΤΟΚΑΤΟΥ
πηγές πληροφοριών
