Χανς Μέμλιγκ ( 1433-1440 - 11 Αυγούστου 1494)

 

Σκηνές του Θείου Πάθους, 1470

Ο Χανς Μέμλιγκ (Hans Memling, Ζελίγκενσνταντ, Γερμανία, περ. 1433-1440 - Μπρυζ, Βέλγιο, 11 Αυγούστου 1494) ήταν Γερμανός ζωγράφος που μετακόμισε στη Φλάνδρα και εργάστηκε στην παράδοση της πρώιμης φλαμανδικής ζωγραφικής. Θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους του εργαστηρίου της Μπρυζ το 15ο αι. Η γερμανική καταγωγή του, οι μορφολογικές συγγένειες και η υποτιθέμενη ταύτιση του με ένα βοηθό του Βαν ντερ Βάιντεν το 1459 οδηγούν στην υπόθεση ότι διαμορφώθηκε καλλιτεχνικά στο εργαστήριο του Ρόχιερ φαν ντερ Βάιντεν.

«Τα τρίπτυχα και δίπτυχα του Μέμλινγκ (αναθηματικά τα περισσότερα), όπου στην μια πλευρά απεικονίζεται η Παναγία με το μικρό Χριστό και στην άλλη ο δωρητής του Πίνακα είχαν ανάλογες απηχήσεις κατά τους επόμενους αιώνες από πολλούς καλλιτέχνης, αλλά και δωρητές. Ιδιαίτερη σημασία έδωσε στην απόδοση των υφασμάτων και των κοσμημάτων, που αποτελεί χαρακτηριστικό στοιχείο στη φλαμανδική τέχνη. Τα έργα του χαρακτηρίζονται για τη διαυγή και διάχυτη φωτεινότητά τους για τη συνθετική ισορροπία και την ήρεμη ατμόσφαιρα.»

Θεματογραφία

Στα θέματά του περιλαμβάνονται απεικονίσεις θρησκευτικών σκηνών και πολλές προσωπογραφίες - στο τομέα αυτό διέπρεψε- καθώς κατόρθωσε να αποδώσει με μοναδική λεπτότητα, ευαισθησία και χάρη την προσωπικότητα και το οικείον περιβάλλον των απεικονιζομένων. Στα σημαντικότερα έργα του περιλαμβάνονται: το τρίπτυχο Η Παναγία με το Χριστό ανάμεσα σε αγίους και δωρητές (Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου), Η προσκύνηση των Μάγων (Μουσείο Μέμλινγκ, Μπρυζ), Ο μυστικός γάμος της αγίας Αικατερίνης (Μουσείο του Λούβρου, Παρίσι) κ.α.

Δευτέρα Παρουσία, 1466-1473

Τρίπτυχο του Πράδο : Η προσκύνηση των Μάγων, 1470

Δίπτυχο της Γρανάδας, 1475

Τρίπτυχο Donne, 1478

Τρίπτυχο του Αγίου Ιωάννη, 1479

Η έλευση και ο θρίαμβος του Χριστού, ή Οι χαρές της Παρθένου, 1480

Η λειψανοθήκη της Αγίας Ούρσουλας, 1489

Εικόνα βωμού της Santa María la Real de Nájera, 1489

Η Βηρσαβεέ στο λουτρό, 1485

Αρχάγγελος Μιχαήλ, 1479

Δείτε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/

Παναΐτ Ιστράτι ( 10 Αυγούστου 1884 – 16 Απριλίου 1935 )

 

Ο Παναΐτ Ιστράτι (Panait Istrati, μερικές φορές αναφέρεται και ως Panaït Istrati, 10 Αυγούστου 1884 – 16 Απριλίου 1935) ήταν Ρουμάνος συγγραφέας και λογοτέχνης που έγραφε στα γαλλικά και στα ρουμανικά, και αποκλήθηκε «ο Μαξίμ Γκόρκι των Βαλκανίων».

Ο Παναϊτ Ιστράτι (Γεράσιμος Βαλσαμής) γεννήθηκε το 1884 στη Βράιλα της Ρουμανίας. Γονείς του ήταν ο Έλληνας Κεφαλλονίτης Γεώργιος Βαλσαμής και η Ρουμάνα Ζωίτσα Ιστράτι. Εξαιτίας της λαϊκής καταγωγής του αναγκάστηκε για βιοποριστικούς λόγους να κάνει διάφορα επαγγέλματα όπως κλειδαράς, ζαχαροπλάστης, χαλκωματής, χαμάλης, φορτοεκφορτωτής, γυρολόγος, χτίστης, φωτογράφος, δημοσιογράφος, ταχυδρόμος κ.λπ. Μ' αυτό τον τρόπο γνώρισε από πρώτο χέρι την κατάσταση των λαϊκών τάξεων. 

Για κάποιο διάστημα υπήρξε συνδικαλιστής στο σωματείο των εργατών του λιμανιού της Βράιλας. Γύρισε δουλεύοντας σ' όλες τις χώρες της Μεσογείου κι έφτασε στη Γαλλία, όπου ο Ρομαίν Ρολλάν πρόσεξε το μεγάλο συγγραφικό του ταλέντο και βοήθησε στην ανάδειξή του. 

Έγραψε τα έργα: "Κυρά Κυραλίνα", "Αρχόντισα του Σνάγκοφ", "Η Νερατζούλα", "Οι Χαιντούκοι", "Θείο Άγγελο" κ.α. Είχε προσωπική φιλία με το Νίκο Καζαντζάκη. Επισκέφτηκε την Ελλάδα το Φλεβάρη του 1928 και το 1932 παντρεύτηκε τη Μάργκα. 

Λίγο πριν το τέλος του θα γράψει: "Πίστεψα τυφλά στο ιδεώδες, πίστεψα στην Πίστη μου και σ' εκείνη των Άλλων και για καιρό δε γελάστηκα. Το να ονειρεύεται κανείς δεν αρκεί. Ακόμη και το να ζει κανείς δεν αρκεί. Να δημιουργεί κανείς σημαίνει να τιθασεύει τα όνειρά του και να κυριαρχεί στη ζωή του". 

Ταλαιπωρημένος από φυματίωση, πέθανε την Άνοιξη του 1935.

http://www.biblionet.gr

https://el.wikipedia.org

Ο Παναΐτ Ιστράτι ήταν μια χαρισματική μορφή της παγκόσμιας λογοτεχνίας.Ο πατέρας του Γεώργιος Βαλσαμής ήταν γεννημένος στα Φαρακλάτα Κεφαλονιάς, αλλά σύντομα λόγω των δύσκολων καιρών εγκατέλειψε το νησί για μια καλύτερη τύχη. Καθώς ασχολιόταν με το παράνομο εμπόριο καπνού ταξίδεψε σε πολλές περιοχές και έφτασε και στη Μπράιλα της Ρουμανίας, όπου γνώρισε τη Ζωίτσα Ιστράτι.

Υπάρχουν πολλά καινά και ασάφειες στην έρευνα γύρω από την ζωή του Παναϊτ Ιστράτι ή αλλιώς Γεράσιμου Βαλσαμή. Μια από αυτές είναι η απομάκρυνση του πατέρα από την οικογένεια όταν ο Παναϊτ ήταν 9 μηνών, που πιθανότατα οφείλεται στο θάνατό του ή την επιστροφή του πατέρα στην Ελλάδα. Τα παιδικά του χρόνια είναι πολύ δύσκολα, γι’ αυτό καταφέρνει να φοιτήσει μόνο σε κάποιες τάξεις του δημοτικού.

Η μητέρα του αναγκαζόταν να τον αφήνει πολλές ώρες μόνο του ή με τους θείους του, αδελφούς του πατέρα του, Δήμο και Άγγελο, αφού δούλευε ως πλύστρα για να τον μεγαλώσει. Στη συνέχεια, ο ίδιος κάνει διάφορα επαγγέλματα για να βοηθήσει τη φτωχή μητέρα του. Σε πολλά από τα αφηγήματα που θα γράψει στη συνέχεια συναντάμε στοιχεία από τη δύσκολη τρυφερή ηλικία, όπως στο «Η ταβέρνα του κυρ – Λεωνίδα».

Παρόλα αυτά το ενδιαφέρον του για μάθηση είναι μεγάλο και συνηθίζει να διαβάζει πολλά βιβλία. Επίσης, από δεκαπέντε χρονών δίνει λογοτεχνικά κομμάτια στις ρουμανικές εφημερίδες που τα δημοσίευαν πάντα με κολακευτικά σχόλια. Τελικά, αρχίζει τις περιπλανήσεις του σε πολλές χώρες και πόλεις όπως το Βουκουρέστι, την Αίγυπτο, το Παρίσι και την Ελβετία, κάνοντας πατρίδα του όλη τη γη. Τρεις φορές ήρθε στην Ελλάδα, αλλά δεν μπόρεσε να μείνει για πολύ καιρό, αφού δε στάθηκε τυχερός, ώστε να βρει μια δουλειά για να ικανοποιεί τις βιοτικές του ανάγκες.

Κατά την διάρκεια αυτών των περιπλανήσεων θα έρθει σε επαφή με το σοσιαλιστικό κίνημα και θα συμμετάσχει ή θα διοργανώσει πολλές διαδηλώσεις και απεργίες. Ωστόσο, οι συνθήκες διαβίωσής του είναι άθλιες, κάνει διάφορα επαγγέλματα για να ζήσει και αρρωσταίνει από φυματίωση. Ενδεικτικό του χαρακτήρα του είναι το γεγονός ότι κατά την παραμονή του στο Παρίσι μαθαίνει τη γαλλική γλώσσα με ένα λεξικό, ενώ όταν θα ανακαλύψει το έργο του σπουδαίου γάλλου συγγραφέα Ρομαίν Ρολλάν θα περάσει τέσσερις μήνες παθιασμένου διαβάσματος.

Κουρασμένος από τις περιπλανήσεις του φτάνει στη Γαλλία όπου ασκεί το επάγγελμα του φωτογράφου. Θέλοντας να ανοίξει την καρδιά του σε κάποιον γράφει ένα εικοσασέλιδο γράμμα στον Ρομαίν Ρολλάν, όπου του περιγράφει το δράμα της ζωής του. Το γράμμα αυτό γυρνά πίσω με την ένδειξη «Αναχώρησε χωρίς να αφήσει διεύθυνση». Μετά το θάνατο της μητέρας του βρίσκεται σε πλήρη κατάπτωση. Την 1η Γενάρη 1921 πραγματοποιεί απόπειρα αυτοκτονίας σε ένα δημόσιο κήπο στην Νίκαια της Γαλλίας. Όπως πολλοί αυτόχειρες, έτσι και ο Ιστράτι είχε γράψει ένα γράμμα «Dernieres Paroles» (τελευταία λόγια) στην εφημερίδα Ουμανιτέ και χαιρετούσε τη Ρωσική επανάσταση.

Ωστόσο, με τη μεσολάβηση του Φορμάν Ντεσπρέ το εικοσασέλιδο γράμμα του Ιστράτι προς τον Ρολλάν φτάνει επιτέλους στον παραλήπτη του, ο οποίος γοητεύεται από τον τρόπο γραφής του. Μετά από μερικές μέρες ο Ιστράτι παίρνει την απάντηση του Ρολλάν και αρχίζει η αλληλογραφία τους. Μεταξύ άλλων του γράφει «Δεν ενδιαφέρομαι επειδή είστε δυστυχής, μα γιατί λάμπει μέσα σας η θεία φλόγα της ψυχής… Μη μου γράψετε πια άλλο γράμμα, γράψτε μου βιβλία».

Μετά από λίγο καιρό θα τον ονομάσει Γκόρκυ των Βαλκανίων. Τον επόμενο χρόνο και ύστερα από πίεση του Ρολλάν ο Ιστράτι γράφει τις νουβέλες «Θείος Άγγελος», «Κυρ-Νικόλας», «Σατίς», «Μιχαήλ» και τα στέλνει στον Ρολλάν ο οποίος του γράφει: «Όλες μου οι προβλέψεις επιβεβαιώθηκαν». Ο Ιστράτι θα συνεχίσει το συγγραφικό του έργο με την «Κυρά Κυραλίνα», το «Κοντίν», το «Σταύρος», «Οι Χαϊδούκοι», «ο Κοσμάς», «τα γαϊδουράγκαθα του Μπαραγκάν» και με πολλά άρθρα σε περιοδικά κι εφημερίδες.

Ο Ιστράτι παρουσιάζει σαν αίτιο για την κακοδαιμονία των ηρώων του τη φτώχεια. Σε ολόκληρο το έργο του υπάρχει διάχυτη μια πικρή ειρωνεία και μια αλληλουχία και αντίθεση συναισθημάτων και σκέψεων όπως η θρησκευτική πίστη που υπάρχει στη φύση, τη ζωή και την ομορφιά και η αθεΐα μπροστά στο θάνατο και στις δοκιμασίες. Έχει ταλέντο στην αφήγηση και τα έργα του είναι βιωματικά από την οπτική γωνία ενός αθεράπευτου αισθηματία. Παντρεύεται για δεύτερη φορά με την Άννα Μουβέξ το 1924. H ζωή του πλέον έχει μπει σε μια τάξη, αφού μετά την επιτυχία του έργου του έχει ορθοποδήσει τουλάχιστον οικονομικά.

Τον Οκτώβρη 1927 αναχωρεί για τη Μόσχα, όπου είναι προσκαλεσμένος στις γιορτές της 10ης επετείου της «Επανάστασης του Οκτώβρη». Εκεί θα γνωρίσει τον Καζαντζάκη και θα γίνουν φίλοι. Και οι δυο είχαν κοινά ιδανικά και ιδέες. Ο Ιστράτι ήταν αποφασισμένος να μείνει και να εργαστεί στη Ρωσία. Όμως απογοητεύτηκε από την κατάσταση στη Ρωσία. Ο ίδιος έλεγε: «Δεν ανήκω σε κανένα κόμμα, είμαι απλώς ειρηνιστής και από αυτή την άποψη προσβλέπω προς τη σημερινή Ρωσία». Το Δεκέμβρη του 1927 αναχωρεί για την Ελλάδα μαζί με τον Καζαντζάκη, όπου τους έχει προσκαλέσει το «Ελεύθερο Βήμα».

Στην Αθήνα τους υποδέχονται με ενθουσιασμό λογοτέχνες και πολιτικοί, ενώ παράλληλα δέχονται επιθέσεις από τον ελληνικό κυβερνητικό τύπο. Το πρώτο που κάνει ο Ιστράτι είναι να επισκεφτεί το νοσοκομείο Σωτηρία και τις φυλακές Συγγρού των πολιτικών κρατουμένων. Στη συνέχεια ο «Εκπαιδευτικός Όμιλος» τον προσκάλεσε να μιλήσει στο θέατρο Αλάμπρα για να εκθέσει τις εντυπώσεις του από τη Σοβιετική Ένωση. Μίλησε ο Γληνός, ο Καζαντζάκης και τέλος ο Ιστράτι, ο οποίος ενθουσίασε τόσο το ακροατήριο που μετά τη διάλεξη κινήθηκαν σε διαδήλωση προς την πλατεία Κάνιγγος. Μετά την επέμβαση της αστυνομίας και την κατηγορία για «κοινωνική διχόνοια» και «κομμουνιστική δράση» του ζητείται να εγκαταλείψει τη χώρα.

Όταν το Μάρτη θα γυρίσουν Ιστράτι και Καζαντζάκης μαζί στη Ρωσία, θα έρθει η τελική μεταξύ τους ρήξη. Το 1929 θα εκδώσει το «Προς την άλλη φλόγα», όπου ασκεί κριτική στη σταλινική Ε.Σ.Σ.Δ. Ακολουθούν χρόνια απελάσεων, διωγμών, φυλακίσεων και κατηγοριών από τον αριστερό τύπο της Γαλλίας για προδοσία. Σε λίγο έρχεται και η παρεξήγηση, ρήξη και διακοπή της αλληλογραφίας με τον Ρομαίν Ρολλάν. Ωστόσο, επιδεινώνεται η φυματίωση που τον ταλαιπωρούσε και νοσηλεύεται σε διάφορα σανατόρια και μοναστήρια, έχει πολλές υλικές δυσκολίες και δέχεται επιθέσεις από μέλη φασιστικών συμμοριών. Το 1932 θα παντρευτεί τη Μαργαρίτα Ιζέσκο.

Σε αυτά τα τελευταία χρόνια της ζωής του θα επαναλάβει αλληλογραφία με τον Καζαντζάκη και τον Ρομαίν Ρολλάν. Τελικά, θα πέσει βαριά άρρωστος και πεθαίνει στις 18 Απρίλη 1935. Θάβεται χωρίς θρησκευτική τελετή στο νεκροταφείο Μπέλλου στο Βουκουρέστι. Το 1968 θα ιδρυθεί στην Γαλλία ο σύνδεσμος «Οι Φίλοι του Παναϊτ Ιστράτι» και πολλά άρθρα βιβλία, συνέδρια και ραδιοφωνικές εκπομπές θα ασχοληθούν με την προσωπικότητα και το έργο του. Στην Ελλάδα, για πολλά χρόνια απέφευγαν να αναφερθούν στον Παναϊτ Ιστράτι και μόνο μετά το 1936 μερικά περιοδικά αναφέρονται σε αυτόν και δημοσιεύουν φωτογραφίες του σε συνδυασμό πάντα με το Νίκο Καζαντζάκη. Μόλις το 1978 θα εκδοθούν κάποια βιβλία του μεταφρασμένα στα ελληνικά.

Μετά το 20ο Συνέδριο Κ.Κ.Σ.Ε. και το θάνατο του Στάλιν οι ερευνητές επαναφέρουν τον ξεχασμένο συγγραφέα στο προσκήνιο με επίθετα όπως «ο Βαλκάνιος Γκόρκι», «ο ανένταχτος», ο «Ρουμάνος αφηγητής – Γάλλος συγγραφέας», «ο σκαπανέας»…

https://left.gr/

Τα γαϊδουράγκαθα του Μπάραγκαν

Τα "Γαϊδουράγκαθα του Μπάραγκαν" γράφτηκαν το 1928. Το βιβλίο διασώζει την μνήμη μιας αυθόρμητης, ανοργάνωτης και ηρωικής εξέγερσης τριών χωριών της Ρουμανίας ενάντια στην πείνα και τη σκληρή εκμετάλλευση που είχαν επιβάλει οι τσιφλικάδες της περιοχής. Το αποτέλεσμα ήταν να ισοπεδωθούν τα χωριά αυτά και να σφαγιασθούν οι κάτοικοί τους από τον ρουμανικό στρατό. Η περιγραφή γίνεται μέσα από τα μάτια ενός παιδιού χωρίς οικογένεια, ενός περιπλανώμενου αλητάκου, και απηχεί τα βιώματα του συγγραφέα από την εποχή που ο ίδιος, ως παιδί, περιπλανιόταν ανέστιος στη ρουμάνικη ύπαιθρο αναζητώντας την τύχη του.

http://www.biblionet.gr

Κυρά Κυραλίνα

"Είν' ένας διηγηματογράφος Ανατολίτης που μαγεύεται και συγκινείται από τις ίδιες του τις διηγήσεις, και τόσο συχνά συνεπαίρνεται απ' αυτές, που μιας κι άρχισε την ιστορία, κανένας, ούτ' ο ίδιος, δεν ξέρει αν θα κρατήσει μιαν ώρα ή χίλιες και μια νύχτες. Το διηγηματογραφικό του genie είναι σε τέτοιον βαθμό ασυγκράτητο, που στο γράμμα που έγραψε την παραμονή της αυτοκτονίας του, δυό φορές αφήνει στη μέση τα απελπισμένα παράπονά του για να διηγηθεί δυό χιουμοριστικές ιστορίες της περασμένης του ζωής. Τον κατάφερα να καταπιαστεί να γράψει ένα μέρος από τις αφηγήσεις του αυτές κι αρχίνησε ένα έργο πολύ μεγάλο". 

[Ρομαίν Ρολλάν]

http://www.biblionet.gr

https://homouniversalisgr.blogspot.com/

Ιερώνυμος Μπος - Hieronymus van Aken, ( περ. 1450 - 9 Αυγούστου 1516 )

 

Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων
(Μεσαίο φύλλο )

Ο Ιερώνυμος Μπος (Hieronymus van Aken, περ. 1450 - 9 Αυγούστου 1516) ήταν σημαντικός Ολλανδός ζωγράφος που έζησε την περίοδο του μεσαίωνα. Στην εποχή του θεωρήθηκε ένας "επινοητής τεράτων και χιμαιρικών οπτασιών" ενώ περίπου στα 1600 ο ιστορικός τέχνης Κάρελ φαν Μάντερ χαρακτήρισε τους πίνακες του Μπος ως "θαυμαστές και παράξενες φαντασιώσεις, συχνά ανατριχιαστικές". Στον 20ό αιώνα, αρκετοί μελετητές του έργου του Μπος απέδωσαν ένα βαθύτερο νόημα στη ζωγραφική του και προσπάθησαν να ερμηνεύσουν τις καταβολές της. Έχει χαρακτηριστεί ως ένας υπερρεαλιστής του 15ου αιώνα ενώ για άλλους, το έργο του αντανακλά απόκρυφες πρακτικές του μεσαιωνικού κόσμου όπως η αλχημεία ή η μαγεία.

Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων
Παράδεισος

Ο Ιερώνυμος Μπος (πραγματικό όνομα Ιερώνυμος φαν Άκεν) γεννήθηκε και έζησε στο Χερτόχενμπος, μία από τις μεγαλύτερες πόλεις του δουκάτου της Βραβάντης που ανήκε στη σφαίρα ηγεμονίας του δούκα της Βουργουνδίας. Οι περισσότερες πληροφορίες για τη ζωή και την καλλιτεχνική δραστηριότητα του Μπος προέρχονται από τα δημοτικά αρχεία του Χερτόχενμπος καθώς από τα λογιστικά βιβλία της θρησκευτικής Αδελφότητας της Παναγίας, της οποίας μέλος ήταν και ο Μπος. Η πρώτη αναφορά στον Ιερώνυμο Μπος καταγράφεται το 1474 ενώ ανάμεσα στο 1479 και το 1481 φαίνεται πως νυμφεύτηκε την Aleyt Goyaerts van den Meervenne.

Την περίοδο 1486 - 1487 εμφανίζεται για πρώτη φορά το όνομά του στα αρχεία των μελών της Αδελφότητας της Παναγίας, μία από τις πολυάριθμες αδελφότητες που ανθούσαν κατά το μεσαίωνα και η οποία είχε ως κέντρο λατρείας μία εικόνα της Παναγίας που θεωρείτο θαυματουργή. Αποδεικνύεται πως τα περισσότερα μέλη της οικογένειας του Μπος ήταν επίσης μέλη της αδελφότητας. Επιπλέον ο Μπος φαίνεται πως φιλοτέχνησε έργα κατά παραγγελία για την αδελφότητα καθώς υπάρχουν επιβεβαιωμένες οικονομικές συναλλαγές για τις περιόδους 1480-1481, 1493-1494 και 1511-1513.

Αν και δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν πως ο Μπος ταξίδευσε εκτός της πόλης του, υπάρχουν ενδείξεις σύμφωνα με τις οποίες είναι πιθανό να επισκέφτηκε τις νότιες Κάτω Χώρες. Για την καλλιτεχνική παιδεία του Μπος πολύ λίγα είναι γνωστά και θεωρείται πως εκπαιδεύτηκε από τον πατέρα του ή κάποιον άλλο συγγενή του ζωγράφο. Ο θάνατος του Μπος χρονολογείται στα 1516 και αναφέρεται, επίσης, στα αρχεία της Αδελφότητας της Παναγίας. Η νεκρώσιμη ακολουθία τελέστηκε στις 9 Αυγούστου στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη.

Ο κήπος των επίγειων απολαύσεων
Κόλαση 

Αρκετά περιορισμένες είναι και οι επίσημες αναφορές που διαθέτουμε σχετικά με το έργο του Μπος. Γνωρίζουμε πως αρκετά έργα του υπήρχαν στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, όπου η Αδελφότητα της Παναγίας διατηρούσε ένα δικό της περεκκλήσιο αν και σήμερα δεν υπάρχουν ίχνη τους. Οι περισσότεροι από τους πίνακες που φιλοξενούνται σήμερα σε μουσεία ή ιδιωτικές συλλογές αποτελούν αντίγραφα ή μιμήσεις των πρωτότυπων συνθέσεων του Μπος και μόνο 30 πίνακες και μερικά σχέδια μπορούν με βεβαιότητα να αποδοθούν σε αυτόν. Επιπλέον ελάχιστα από τα έργα αυτά φέρουν χρονολογία ενώ αρκετά έχουν υποστεί σημαντικές φθορές.

Τα πρώιμα έργα του Μπος έχουν αρκετά κοινά σημεία με την Ολλανδική τέχνη της εποχής και ειδικότερα με τις διακοσμήσεις χειρογράφων. Ανάμεσα στους πίνακες που ομόφωνα συγκαταλέγονται στην πρώτη περίοδο του Μπος (1470 - 1485) βρίσκονται τα Επιφάνια, το Ίδε ο Άνθρωπος και ο Ταχυδακτυλουργός, έργα που ακολουθούν περισσότερο παραδοσιακά πρότυπα και είναι απλούστερα σε ότι αφορά τη σύνθεση. Είναι γεγονός πως ελάχιστα από τα πρώιμα έργα του Μπος διαφέρουν αισθητά από την παραδοσιακή εικονογραφία, αν και λεπτομέρειες των πινάκων προαναγγέλλουν τις μετεγενέστερες καινοτομίες των έργων του.

Ο Μπος φιλοτέχνησε αρκετά τρίπτυχα, τρεις δηλαδή συναρμοσμένους πίνακες, λίγο ή πολύ πάνω στο ίδιο θέμα. Ένα από τα δημοφιλέστερα και ίσως σημαντικότερα έργα του είναι ο Κήπος των Επίγειων Απολαύσεων, έργο που θεωρείται γενικά ως το σχόλιο του Μπος πάνω στο θέμα του θανάσιμου αμαρτήματος της λαγνείας. Στο αριστερό φύλλο του τρίπτυχου απεικονίζεται ο Αδάμ και η Εύα στον κήπο της Εδέμ, στο μεσαίο φύλλο κυριαρχεί το θέμα των σαρκικών απολαύσεων ενώ στο δεξιό φύλλο δεσπόζει η απεικόνιση της Κόλασης.

Η έννοια της αμαρτίας αλλά και το ευρύτερο μεσαιωνικό θέμα της Δευτέρας Παρουσίας (ή διαφορετικά της Τελικής Κρίσης) αποτέλεσαν κεντρικούς άξονες στη θεματολογία του Μπος, που είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου θρησκευτικού περιεχομένου

https://el.wikipedia.org/

Πιθανό πορτραίτο του Ιερώνυμου Μπος

Τα Επτά Θανάσιμα Αμαρτήματα, 1510-20

 Ίδε ο άνθρωπος, 1475-85

 Ο Άγιος Ιωάννης ο Ευαγγελιστής στην Πάτμο, 1490-95

Η προσκύνηση των Μάγων, 1491-98

 Ο Ακάνθινος Στέφανος, 1490-1500

 Πορεία προς τον Γολγοθά, 1490-1510

Δείτε περισσότερα https://homouniversalisgr.blogspot.com/

Αλέξης Σολoμός ( 9 Αυγούστου 1918 - 26 Σεπτεμβρίου 2012 )

 

Ο Αλέξης Σολoμός (επίσημα: Αλέξανδρος Σολωμός), του Ιωάννη, ήταν Έλληνας θεατρικός σκηνοθέτης, μεταφραστής, και θεωρητικός του θεάτρου. Γεννήθηκε στην Αθήνα στις 9 Αυγούστου του 1918, με καταγωγή από την Κεφαλλονιά. Υπήρξε μαθητής του Καρόλου Κουν στο Κολέγιο Αθηνών, πήρε μαθήματα ζωγραφικής στο ατελιέ Βυζάντιου & Στύλου-Διαμαντοπούλου, σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (1937-1941) χωρίς να αποφοιτήσει καθώς και στη Δραματική Σχολή του Εθνικού Θεάτρου (1939-1942), στη Βασιλική Ακαδημία Δραματικών Τεχνών του Λονδίνου (1945-46), στο Πανεπιστήμιο Γέιλ των ΗΠΑ και στο Δραματικό Εργαστήρι του Πισκάτορ (1946-48). Πέθανε στις 26 Σεπτεμβρίου 2012, σε ηλικία 94 ετών.

Πριν ολοκληρώσει τις θεατρικές σπουδές του, είχε ήδη σχεδιάσει τα κοστούμια για τον Μάκβεθ που ανέβασε η Μαρίκα Κοτοπούλη το 1937. Εκείνη την εποχή άρχισε και η συνεργασία του (με διηγήματα, μεταφράσεις, καλλιτεχνικές ειδήσεις, συνεντεύξεις κ.α) με το περιοδικό "Νεοελληνικά Γράμματα" του Δημήτρη Φωτιάδη. Το 1939 παρουσίασε την πρώτη σκηνοθετική του δουλειά στην Αρκούδα του Τσέχωφ, που ανεβάστηκε από το θίασο του Αγγλοελληνικού Συνδέσμου. Στην Κατοχή εργάστηκε ως ηθοποιός, ενδυματολόγος, μεταφραστής και κριτικός κινηματογράφου. Η επαγγελματική θεατρική του σταδιοδρομία άρχισε ουσιαστικά με τη συνεργασία του στο Θέατρο Αθηνών του Κωστή Μπαστιά στα 1942-43. Έπαιξε ως ηθοποιός στο "Δίλημμα του Γιατρού" του Μπέρναρντ Σω (πλάι στους Παπαδάκη, Παππά και Κωτσόπουλο) στο "Θέατρο Διονύσια". Παράλληλα σχεδίασε τα κοστούμια της παράστασης Αΐντα του Βέρντι, που παρουσιάστηκε στο Θέατρο Ολύμπια. Το 1943 συνεργάστηκε για ένα μικρό χρονικό διάστημα, ως ηθοποιός, με το "Θέατρο Τέχνης" του Κ. Κουν και με το Θίασο Μανωλίδου - Βεάκη - Παππά - Δενδραμή. Το 1944 ανέβηκε από το Θέατρο Τέχνης το θεατρικό του έργο "Ο τελευταίος ασπροκόρακας" και το 1945 "Το μονοπάτι της λευτεριάς" από το Θίασο Παππά - Μερκούρη. Επιπλέον το 1944 υπήρξε ιδρυτικό μέλος του περιοδικού "Τετράδιο".

Σκηνοθετικά Βήματα

Ο Αλέξης Σολομός άρχισε την σκηνοθετική του σταδιοδρομία στη Νέα Υόρκη το 1947 στο Cherry Lane Theatre και στο Province Town Playhouse. Το 1949 ανέβασε τον Καλιγούλα του Καμύ στο Embassy Theatre του Λονδίνου. Το 1949 επέστρεψε στην Ελλάδα όπου η πρώτη παράσταση που σκηνοθέτησε ήταν η "Κληρονόμος" στο Θέατρο Μουσούρη. Συνεργάστηκε με το Εθνικό Θέατρο τις περιόδους 1950-1964, 1968-1985 και το 1992, όπου σκηνοθέτησε περίπου εκατόν δύο (102) θεατρικές παραστάσεις. Εξήντα πέντε (65) περίπου παραστάσεις σκηνοθέτησε σε διάφορους αθηναϊκούς θιάσους, στο Κ.Θ.Β.Ε., στην Ε.Λ.Σ. Το 1964 ίδρυσε το δικό του θίασο, με την επωνυμία "Προσκήνιο" (1967-1978). Επίσης εργάστηκε στο Μίσιγκαν των Η.Π.Α. (1965-1967) ως καλλιτεχνικός διευθυντής του φεστιβάλ αρχαίου ελληνικού θεάτρου. Θεωρείται από τους σκηνοθέτες που συνέβαλαν στην αναβίωση των έργων του Αριστοφάνη, ανεβάζοντας στην Επίδαυρο δέκα από τις ένδεκα κωμωδίες του, με τη χρήση στοιχείων από την ελληνική λαογραφική παράδοση. Επιπλέον μελέτησε και τις αρχαίες τραγωδίες και σκηνοθέτησε έργα και των τριών μεγάλων Ελλήνων Τραγικών. Πλούσιο υπήρξε και το μεταφραστικό έργο του. Για κάποιες από τις μεταφράσεις του χρησιμοποίησε το όνομα Α. Ροσόλυμος. Συχνά μετέφραζε ο ίδιος τα έργα που σκηνοθετούσε ή/και σχεδίαζε και τα κοστούμια.

Επιπλέον χρημάτισε αναπληρωτής γενικός διευθυντής του Ε.Ι.Ρ.Τ. (1974-1975) και δυο φορές διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου (1980-1983). Για την προσφορά και το έργο του τού έχει απονεμηθεί ο Ταξιάρχης του Φοίνικα, έχει τιμηθεί από την Ακαδημία Αθηνών και αναγορεύτηκε επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών.

Χειμώνας 1962. Θέατρο «Κοτοπούλη – Rex». Αλέξης Σολομός, Μάνος Χατζιδάκις, Αλίκη Βουγιουκλάκη ετοιμάζουν το «Καίσαρ και Κλεοπάτρα»

Συγγραφικό έργο

θεατρικά έργα

Βέλθανδρος και Χρυσάντζα: ευτράπελη τραγωδία (1943:Γλάρος)

Καλή μου Θάλεια ή Περί κωμωδίας (1984:Κέδρος)

Το δοκιμίoν της αγάπης : δραματοποίηση λαϊκού τραγουδιού (1933:Τριγητής)

Τρία θεατρικά έργα: Κακοβελόνης ο ισόθεος, ο τελευταίος ασπροκόρακας, μονόλογος στη φυλακή, 1944-1991 (1991:Δωδώνη)

άλλα έργα

Άγιος Βάκχος ή άγνωστα χρόνια του ελληνικού θεάτρου 300 π.Χ. - 1600 μ.Χ. (1964:Κεραμεικός, 1974:Πλειάς, 1987:Δωδώνη)

Βίος και παίγνιον: Σκηνή, προσκήνιο, παρασκήνια (1980:Δωδώνη)

Θεατρικό τετράδιο (1962:Δίφρος )

Εικασία, εν Θεώ Κασσιανή -μυθιστόρημα (1998:Καστανιώτης)

Έστι θέατρον και άλλα (1986:Κέδρος)

Ευριπίδης: Ευφυής και μανιακός (1996:Κέδρος)

Η γυναίκα στο θέατρο: Η αρχή και η αποθέωση (2004:Toubi's)

Ηλικία του θεάτρου: Ένδεκα σταθμοί στην ιστορία της θεατρικής τέχνης (1973:Δίφρος, 1993:Δίφρος)

Θεατρικό λεξικό: Πρόσωπα και πράγματα στο παγκόσμιο θέατρο (1989:Κέδρος)

Ο αρχιμάγειρος της Ανδραβίδας: Και άλλα ιστορήματα (1997:Χατζηνικολής)

Ο ζωντανός Αριστοφάνης: Από την εποχή του ως την εποχή μας (1961:Δίφρος, 1990:Καστανιώτης, 2009:Κέδρος)

Παγκόσμιος κινηματογράφος 1900-2000: Χίλιες ταινίες και οι δημιουργοί τους (2000:Κέδρος)

Τι προς Διόνυσον: Σημειώσεις γύρω από την αρχαία ελληνική τραγωδία (1972, 1993:Δίφρος)

Το Κρητικό θέατρο: Από τη φιλολογία στη σκηνή (1973:Πλειάς, 1998:Κέδρος)

Το πολύχρωμο θέατρο: Και άλλα σημειώματα (1997:Καστανιώτης)

Άπαντα (του Σαίξπηρ): νέες έμμετρες μεταφράσεις, γενική εισαγωγή Αλέξη Σολομού (1958:Πήγασος)

Ερωφίλη του Γεωργίου Χορτάτζη, προλεγόμενα Αλέξη Σολομού (1961:Γαλαξίας)

Νότιες : ποιήματα του Θανάση Φωτιάδη, με ένα σχέδιο του Αλέξη Σολομού (1943:Γλάρος)

Το αρχαίο δράμα : μελετήματα του Αιμ. Χουρμούζιου, πρόλογος Αλέξη Σολομού (1978:Οι Εκδόσεις των Φίλων)

60 χρόνια Εθνικό Θέατρο : 1932-1992, εισαγωγικό σημείωμα Αλέξη Σολομού (1992:Κέδρος)

Μάκβεθ : Η τρικυμία του Ουίλιαμ Σαίξπηρ, γενική εισαγωγή Αλέξη Σολομού (1959:Πήγασος)

Παξινού - Μινωτής: Μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας - Συλλογικό Έργο (1997:ΜΙΕΤ)

Προσφορά στον Άγγελο Τερζάκη: Για τα εβδομηντάχρονά του - Συλλογικό Έργο (2000:Ευθύνη)

Σημείον του Αιμ. Χουρμούζιου: Δέκα χρόνια από τον θάνατό του - Συλλογικό Έργο (1983:Ευθύνη)

Έργα που μετέφρασε

Αντιγόνη του Brecht Bertolt

Γέρμα του Lorca Federico Garcia

Δοκιμασία ή Οι μάγισσες του Σάλεμ του Miller Arthur

Δόνα Ροζίτα η γεροντοκόρη του Lorca Federico Garcia

Εκκλησιάζουσαι του Αριστοφάνη (ως Ροσόλυμος, Α.)

Ένας μήνας στην εξοχή του Turgenev Ivan Sergeevic

Έξι πρόσωπα ζητούν συγγραφέα του Pirandello Luigi

Η Αμερική του Kafka Franz

Η ανθρώπινη φωνή του Cocteau Jean

Η δίκη του Kafka Franz

Η δύναμη του σκοταδιού: Σε έξι πράξεις του Tolstoj Lev Nikolaevic

Η θαυμαστή μπαλωματού του Lorca Federico Garcia

Η μακαρίτισσα μητέρα της κυρίας του Feydeau Georges (ως Ροσόλυμος, Α.)

Η πρόβα του Anouilh Jean

Θεσμοφοριάζουσαι του Αριστοφάνη (ως Ροσόλυμος, Α.)

Καμίνο Ρεάλ: Ο δρόμος της αλήθειας του Williams Tennessee

Κολόμπ του Anouilh Jean

Λεοκαντιά: Πέντε εικόνες του Anouilh Jean

Ο Αλκάδης της Θαλαμέα του Calderon de la Barca Pedro

Ο γάμος του γανωματή του Synge John Millington (ως Ροσόλυμος, Α.)

Οι τρομεροί γονείς του Cocteau Jean

Ονειρόδραμα του Strindberg August

Όρνιθες του Αριστοφάνη (ως Ροσόλυμος, Α.)

Ρωμαίος και Αννέτα του Anouilh Jean

Στρατηγήματα εραστών του Farquhar George

Τα λάθη μιας νύχτας του Goldsmith Oliver

Ταρτούφος του Molière

Το ζωντανό πτώμα ή η εξιλέωση: Σε δώδεκα εικόνες του Tolstoj Lev Nikolaevic

Το καθάρσιο του μπέμπη του Feydeau Georges (ως Ροσόλυμος, Α.)

Το κράτος του ζόφου του Tolstoj Lev Nikolaevic (ως Ροσόλυμος, Α.)

Το παιχνίδι της μοναξιάς του Gibson William

Τρεις γυναίκες του Federico Garcia Lorca

Παραστάσεις που σκηνοθέτησε (ενδεικτικά)

Κληρονόμος (1949) στο Θέατρο Μουσούρη

Όπως σας αρέσει (1950) - Εθνικό Θέατρο

Αγία Ιωάννα (1951) - Εθνικό Θέατρο

Καίσαρ και Κλεοπάτρα (1951) - Εθνικό Θέατρο

Ερωφίλη (1952) - Εθνικό Θέατρο

Το μυστικό της κοντέσσας Βαλέραινας (1953) - Εθνικό Θέατρο

Ο κατά φαντασίαν ασθενής (1953) - Εθνικό Θέατρο

Άννα Κρίστι (1954) - Εθνικό Θέατρο

Μαρία Στούαρτ (1955, 1957) - Εθνικό Θέατρο

Δοκιμασία (Οι μάγισσες του Σάλεμ) (1955) - Εθνικό Θέατρο

Αι εκκλησιάζουσαι (1956, 1981) - Εθνικό Θέατρο

Φάουστ (1956) - Εθνικό Θέατρο

Ο Ανδροκλής και το λιοντάρι (1956) - Εθνικό Θέατρο

Ο γλάρος (1957) - Εθνικό Θέατρο

Λυσιστράτη (1957, 1958, 1960, 1980) - Εθνικό Θέατρο

Θεσμοφοριάζουσαι (1958, 1978, 1982) - Εθνικό Θέατρο

Οθέλλος (1958) - Εθνικό Θέατρο

Δόνα Ροζίτα (1959) - Εθνικό Θέατρο

Βάτραχοι - Κύκλωψ (1959, 1973) - Εθνικό Θέατρο

Το ημέρωμα της στρίγγλας (1959) - Εθνικό Θέατρο

Έξη πρόσωπα ζητούν συγγραφέα (1959) - Εθνικό Θέατρο

Οργισμένα νειάτα (1960) - Εθνικό Θέατρο

Πειρασμός (1961) - Εθνικό Θέατρο

Γέρμα (1961) - Εθνικό Θέατρο

Αχαρνής (1961) - Εθνικό Θέατρο

Ερωφίλη (1961) - Εθνικό Θέατρο

Ρωμαίος και Ιουλιέτα (1961) - Εθνικό Θέατρο

Βασιλεύς ο Ροδολίνος (1962) - Εθνικό Θέατρο

Καίσαρ και Κλεοπάτρα (1962) - στο Θέατρο Ρεξ.

Σφήκες (1963) - Εθνικό Θέατρο

Αντώνιος και Κλεοπάτρα (1963) - Εθνικό Θέατρο

Ειρήνη (1964) - Εθνικό Θέατρο

Ικέτιδες (1964) - Εθνικό Θέατρο

Επτά επί Θήβας (1968) - Εθνικό Θέατρο

Ιππής (1968, 1969, 1976) - Εθνικό Θέατρο

Μπέκετ (1968) - Εθνικό Θέατρο

Βάκχαι (1969) - Εθνικό Θέατρο

Η Τρικυμία (1969) - Εθνικό Θέατρο

Νεφέλαι (1970) - Εθνικό Θέατρο

Τραχίνιαι (1970) - Εθνικό Θέατρο

Τριαντάφυλλο στο στήθος (1971) - Εθνικό Θέατρο

Ορέστης (1971, 1973) - Εθνικό Θέατρο

Βάτραχοι (1973) - Εθνικό Θέατρο

Ο βασιλιάς Ουμπού (1975) - Εθνικό Θέατρο

Τρωάδες (1975) - Εθνικό Θέατρο

Μήδεια (1976, 1977) - Εθνικό Θέατρο

Ελένη (1977) - Εθνικό Θέατρο

Μήδεια (1977) - Εθνικό Θέατρο

Αμφιτρύων (1977) - Εθνικό Θέατρο

Ματωμένος γάμος (1980) - Εθνικό Θέατρο

Μάκμπεθ (1981) - Εθνικό Θέατρο

Ταρτούφος (1985) - Εθνικό Θέατρο

Οι εγκληματίες (1992) - Εθνικό Θέατρο

Αντιγόνη (1974, 1992) - Εθνικό Θέατρο

https://el.wikipedia.org/

Ο καλός κριτικός - Κείμενο του Αλέξη Σολομού

[…] Οκτώ προϋποθέσεις για νάναι ένας κριτικός αρμόδιος να κρίνη μια θεατρική παράσταση.

Να έχη μερικές γνώσεις γύρω από το θέατρο. Δεν αρκεί δηλαδή να μπορή να γράψη μια διατριβή για την «Κύρου ανάβαση» ή για την ποίηση του Δημητρίου Παπαρρηγοπούλου […] για νάναι σε θέση να καταλάβη πότε ένας ηθοποιός παίζει καλά και πότε όχι […]. Για νάναι ο θεατρικός κριτικός αρμόδιος, πρέπει να έχη σπουδάση θέατρο και να έχη μέσα του μια καθολική έννοια της τέχνης αυτής – τόσο θεωρητική όσο και πρακτική. […]

Να αγαπάη το θέατρο. […] Ο ηθοποιός, ο σκηνογράφος, ο συγγραφέας, ο σκηνοθέτης είναι ερωτευμένοι με τη δουλειά τους και με το κοινό τους. Βασανίζονται επειδή αγαπούν, μα αγαπούν ακόμα και τα δεινά τους. Ενώ ο κακός κριτικός τι αγαπάει: Ίσως μια νεαρά ηθοποιό, ίσως ένα γηραλέο θιασάρχη, ίσως ένα μεταξύ δύο ηλικιών ενδυματολόγο. […].

Ο καλός κριτικός δεν πρέπει να αγοράζεται. […] κυκλοφορούν πολλά ανέκδοτα για το πόσο ένα δώρο, μια πρόσκληση σε μια μαστίχα, μια υπόσχεση συνεργασίας, ένα χαμόγελο (όταν πρόκειται για το ωραίο φύλο) […] επιδρούνε πάνω στα σοφά συμπεράσματα της «θύραθεν» κριτικής.

Δεν πρέπει να είναι εγωιστής και «κομπλεξικός». Δεν πρέπει δηλαδή […] να κατηγορή έναν ηθοποιό, επειδή ένας άλλος, πιο φίλος του, ήθελε να παίξη τον ίδιο ρόλο, ούτε να κατακρίνη μια παράσταση, επειδή στο βάθος ο ίδιος […] θα ονειρευόταν να την είχε κάνει ακριβώς έτσι. […].

Όταν διαθέτη τα τέσσερα παραπάνω βασικά εφόδια […] ο κριτικός είναι άξιος και για μια πέμπτη προϋπόθεση: την αυστηρότητα. […] ο κριτικός που κρίνει πρέπει να νοιώθη και να νογάη πιο πολλά απ’ τον καλλιτέχνη που κρίνεται. […].

[…] πρέπει να αισθάνεται πως ανήκει στην παράσταση που βλέπει κι όχι στην εφημερίδα που τον έστειλε. Υπηρετεί τη στιγμή εκείνη μια Τέχνη κι όχι έναν αρχισυντάκτη. […]

Να σέβεται το μόχθο των άλλων. […] ο ανάξιος κι εγκληματικός κριτικός έρχεται βιαστικά απ’ το δημοσιογραφικό του γραφείο, απ’ το δημοτικό σχολείο, απ’ το κοσμικό του κοκταίηλ και μέσα σε […] μισή ώρα σκαρώνει ένα ποδοσφαιρικό ρεπορτάζ που το ονομάζει «κριτική θεάτρου». […].

Να πιστεύη σε κάτι. Να έχη μια πνευματική προσωπικότητα – έστω κι αντιδραστική. Να μην είναι ανερμάτιστος. […].

***

Το παραπάνω άρθρο του Αλέξη Σολομού με τον τίτλο «Ο καλός κριτικός» είχε δημοσιευθεί στην «Καθημερινή» την Κυριακή 2 Απριλίου 1961. Εδώ, στο catisart.gr δημοσιεύθηκαν αποσπάσματα από εκείνο το άρθρο, με την ορθογραφία της εποχής.

https://www.catisart.gr/

Ιούνιος 1962. Θέατρο «Μετροπόλιταν». Από αριστερά: Μανώλης Καστρινός, Αλέξης Σολομός, Μάνος Χατζιδάκις, Δημήτρης Χορν, Μίνως Αργυράκης. «Οδός Ονείρων»

Οι φωτογραφίες είναι από https://www.catisart.gr/

https://homouniversalisgr.blogspot.com/